Τραγελαφική η εφετινή ελληνική επιλογή που διαγωνίζεται μήπως κερδίσει μια θέση στον τελικό του Σαββάτου. O ξεχασμένος αοιδός Γιώργος Αλκαίος θα χτυπηθεί επί νορβηγικού εδάφους μαζί με ανδρικό μπαλέτο σε ένα ανεκδιήγητο νταχτιρντί που αποδεικνύει ότι ως έθνος δεν έχουμε χάσει μόνο την ψυχραιμία μας αλλά και το γούστο μας. Μπορεί η αρνητική διαφήμιση να μας οδηγήσει σε μια αψυχολόγητη εισβολή στην πεντάδα; Ή θα γίνουμε ρεζίλι και μετά μουσικής;
Μια ματιά στην ιστορία του θεσμού έχει πολλά να μας διδάξει…
«Αφού δεν κέρδισε ο Σάκης στη Εurovision, πιο λογικό μου φαίνεται να πάρουμε το Εuro!» είχε αναφωνήσει ένθερμος φαν του Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Τραγουδιού απογοητευμένος για την τρίτη θέση που κατέκτησε εν έτει 2004 το φαβορί- στα ελληνικά μάτια μας- Ρουβάς. Εχοντας στείλει το… ποπ υπερόπλο μας χωρίς να τερματίσουμε πρώτοι, μόνο μια πρωτιά στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοφαίρου θα μπορούσε να ξεπλύνει την «ντροπή». Οπερ και εγένετο: ενάμιση μήνα αργότερα η Ελλάδα σήκωσε το τιμημένο Κύπελλο και η δόξα της δεν σταμάτησε εκεί, αφού στις αρχές Αυγούστου η εξαιρετική τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων προμήνυε ότι, παρά τις διεθνείς μπηχτές πως θα τα θαλασσώναμε, όλα θα πήγαιναν κατ΄ ευχήν. Η γιουροβιζιονική συμμετοχή της Ελενας Παπαρίζου το 2005 λοιπόν ήρθε να δρέψει τις δάφνες ενός ωραιότατου διεθνούς προφίλ που είχε χτιστεί το προηγούμενο καλοκαίρι. Ξαφνικά δεν ήμασταν μόνο η χώρα του ήλιου και του μουσακά αλλά και των ένδοξων αθλητικών επιδόσεων. Και κάπως έτσι το «Μy number one» επαλήθευσε τον τίτλο του. Εχει όμως περάσει μία πενταετία από τη νίκη της Ελενας και η εικόνα της Ελλάδας δεν είναι όπως την είχαμε αφήσει. Η οικονομική κρίση και οι πανευρωπαϊκοί ψίθυροι σχετικά με τις οφειλές της χώρας μας μάς κάνουν να απορούμε με τι κέφι θα ανεβεί στη σκηνή η οποιαδήποτε ελληνική αποστολή. Τραγελαφική λοιπόν η επιλογή του «Οpa» του Γιώργου Αλκαίου που διαγωνίζεται στον πρώτο ημιτελικό μπας και κερδίσει μια θέση στον τελικό του Σαββάτου. Ενώ ο κόσμος καίγεται, ο ξεχασμένος αοιδός θα χτυπηθεί επί νορβηγικού εδάφους μαζί με ανδρικό μπαλέτο, με τους λοβοτομημένους της ΤV να λένε «μπράβο μας και μαγκιά μας που εν μέσω κρίσης δεν το βάζουμε κάτω και συμμετέχουμε με κάτι τόσο ανεβαστικό. Ο,τι και να συμβεί στον Ελληνα αυτός λέει “όπα! ” και πάει παρακάτω». Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα ανεκδιήγητο νταχτιρντί που αποδεικνύει ότι ως έθνος δεν έχουμε χάσει μόνο την ψυχραιμία μας αλλά και το γούστο μας. Και την επόμενη φορά που θα παραπονεθούμε για το πόσο στερεοτυπικά μας αντιμετωπίζουν οι «ξένοι», ας σκεφθούμε ότι τη μεγαλύτερη ζημιά την κάνουν οι «ντόπιοι». Ποια θα μπορούσε να είναι άραγε η μοίρα αυτού του τραγουδιού την ώρα που η διεθνής μας εικόνα είναι ίσως πιο παραμορφωμένη από ποτέ; Μπορεί η αρνητική διαφήμιση να μας οδηγήσει σε μια αψυχολόγητη εισβολή στην πεντάδα; Ή θα γίνουμε ρεζίλι και μετά μουσικής; Με άλλα λόγια, τι ρόλο μπορεί να παίξει η διεθνής εικόνα μιας χώρας στην τελική κατάταξη της Εurovision; Δύο καθαρόαιμοι Εurofans, ο Νίκος Τσιάμης και ο Δημήτρης Μαντζίλας, οι οποίοι έχουν μελετήσει με τόση προσοχή τους μηχανισμούς του θεσμού ώστε να πιστεύουν ότι τίποτε δεν είναι τυχαίο, μας βοήθησαν να κάνουμε μια αναδρομή σε παλαιότερες χρονιές και να συνειδητοποιήσουμε ότι ακόμη και σε ένα τέτοιο «πανηγυράκι» παίζονται συχνά δυνατές παρτίδες σκάκι…
Η κρίση στην Ισλανδία
Ανάλογες δονήσεις με τις ελληνικές βίωσε πέρυσι η Ισλανδία εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.
Και ενώ το προφίλ της χώρας σε διεθνές επίπεδο δεν ήταν το καλύτερο, τελικά η συμπαθέστατη μπαλάντα «Ιs it true?» κατάφερε να τερματίσει δεύτερη. Οι Ισλανδοί κοψοχολιάστηκαν βλέποντας το τραγούδι τους να σκαρφαλώνει τόσο ψηλά αφού, αν τελικά έβγαινε πρώτο, δεν θα είχαν τη δυνατότητα να διοργανώσουν τον διαγωνισμό. Και όπως δήλωσε στο Star η εφετινή υποψήφια της Ισλανδίας με το ελληνικό όνομα Ηρα, «εμείς πέρυσι είχαμε κρίση και τα πήγαμε τέλεια, άρα κι εσείς τώρα μια χαρά θα τα πάτε».
Η Μακεδονία είναι ελληνική
Το 1992 ήταν μια δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα λόγω της διαμάχης για το θέμα της πΓΔΜ. Πόσο έθνος ανάδελφον αισθανόμασταν και πόσο σίγουροι ήμασταν ότι η Ευρώπη θα μας γυρίσει την πλάτη (και) σε ό,τι αφορά τις τραγουδιστικές μας ικανότητες; Κόντρα στο ρεύμα, η ερμηνεύτρια Κλεοπάτρα έκανε μια πολύ έξυπνη κίνηση αποδεικνύοντας ότι πολιτικά μηνύματα μπορούν να περάσουν και μέσα από ένα κομψό μάρκετινγκ: χάρισε στους τραγουδιστές όλων των χωρών καρφίτσα με το αστέρι της Βεργίνας, το οποίο άλλωστε κοσμούσε και το μαύρο φόρεμά της τη βραδιά του τελικού. Ο γάλλος τραγουδιστής ήταν ο μόνος που επέλεξε να το φορέσει τραγουδώντας το κομμάτι του. Τελικά, παρά την κακή ιστορική συγκυρία, το ομολογουμένως πολύ καλό τραγούδι «Ολου του κόσμου η ελπίδα» ήρθε πέμπτο κλείνοντας το στόμα όσων έβλεπαν και βλέπουν παντού ανθέλληνες.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε το 1995 και το τραγούδι «Ποια προσευχή;» που ερμήνευσε η Ελίνα Κωνσταντοπούλου, αλλά περισσότερο κεκαλυμμένα, σαν να ήθελε να στείλει μήνυμα στους εντός και όχι στους εκτός: «Και γαρ εβούλοντο μιάναι την γην ταύτην, μη γιγνώσκοντες την ύβριν ην εποίουν» ακουγόταν σε μορφή απαγγελίας η φωνή του στιχουργού Αντώνη Παππά, λίγο προτού αρχίσει η μουσική. Οσο για τους νεοελληνικούς στίχους: «Να μου πάρουνε τον θρόνο κάποιοι προσπαθήσανε/ ένα αστέρι είχα μόνο και το απαιτήσανε/ το πόσο άντεξα στον χρόνο αγνοήσανε». Η τραγουδίστρια έστειλε ένα κρυμμένο πολιτικό μήνυμα σε άπταιστα ελληνικά που η υπόλοιπη Ευρώπη κατέταξε στη 12η θέση.
Οικολογικές ανησυχίες
Το 1969 η περυσινή νικήτρια του διαγωνισμού Νορβηγία βγήκε τελευταία. Κάνοντας την αυτοκριτική τους οι Νορβηγοί απέδωσαν το Βατερλό τους στο κυνήγι της φώκιας καθώς η σκανδιναβική χώρα είχε δεχθεί τα πυρά όλης της Ευρώπης για αυτή την αντιοικολογική συμπεριφορά. Το 1996 η Γαλλία δέχεται αντίστοιχα πανευρωπαϊκά πυρά εξαιτίας των πυρηνικών δοκιμών που έκανε στον Ειρηνικό ωκεανό και συγκεκριμένα στα νησιά Μορουρόα. Προκειμένου να μη στιγματιστεί η γαλλική γλώσσα από ενδεχόμενη αποτυχία στον διαγωνισμό η Γαλλία έστειλε εκείνη τη χρονιά τραγούδι στη βρετονική γλώσσα που ομιλείται στη Βρετάνη και σε άλλες περιοχές. Και όντως το τραγούδι με τις κέλτικες καταβολές πάτωσε.
Ακροδεξιές τύψεις
Το 2000 στην Αυστρία ανεβαίνουν στην εξουσία οι ακροδεξιοί, γεγονός που αποδοκιμάζεται και σχολιάζεται έντονα από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η χώρα προσπάθησε να βελτιώσει την εικόνα της μέσω Εurovision στέλνοντας το συμπαθέστατο τραγούδι «Αll to you» από το τριμελές γυναικείο συγκρότημα Rounder Girls, με τις δύο μάλιστα από τις τρεις ερμηνεύτριες να είναι μαύρες, ξορκίζοντας τις ακροδεξιές τύψεις. Μάταια όμως, καθώς οι καλές προθέσεις δεν εισακούστηκαν και το τραγούδι δεν είχε καμία τύχη. Από το Ισραήλ με αγάπη
Για πρώτη φορά πέρυσι το Ισραήλ έστειλε τραγούδι που εκτός από εβραϊκούς είχε και αραβικούς στίχους. Οι δύο ερμηνεύτριες από τα φαινομενικά αντίπαλα στρατόπεδα κρατιούνταν χέρι χέρι, κοιτάζονταν μες στα μάτια και με τον μελωδικό αυτόν τρόπο η συγκεκριμένη χώρα προσπάθησε να φτιάξει την εικόνα της για την πολιτική της εναντίον των Παλαιστινίων, που για άλλη μία φορά δεν είχε περάσει ασχολίαστη από την κοινή γνώμη. Η μουσική έχει τη δύναμη να κερδίζει τις εντυπώσεις και να γεφυρώνει τις διαφορές. Εστω για λίγο, έστω για όσο κρατούν δύο κουπλέ και ένα ρεφρέν.
Η μάχιμη Πορτογαλία
Η μεσογειακή αυτή χώρα αντιμετώπισε σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ΄70 τη σκηνή της Εurovision ως ένα πρώτης τάξεως βήμα για να πει τραγουδιστά ό,τι την πονούσε. Αδιαφορώντας για την πρωτιά που άλλωστε δεν ήρθε ποτέ, η Πορτογαλία πάντα εξυμνούσε τις αποικίες της μέσα από τα τραγούδια που έστελνε στον διαγωνισμό και συχνά μιλούσε για την Επανάσταση των Γαριφάλων.
Για την Κύπρο
Μπορεί η Μαρίζα Κωχ να ήρθε δέκατη τρίτη το 1976 με το «Παναγιά μου, Παναγιά μου», το συγκεκριμένο τραγούδι πάντως μίλησε στις καρδιές όλων των Ελλήνων ως μοιρολόι μιας χώρας που πενθεί για την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο. Και ίσως αυτό το τραγούδι να ήταν το ωραιότερο συμβολικό δωδεκάρι που οι Ελληνες χάρισαν ποτέ στους Κυπρίους. Τελικά η Εurovision όλα αυτά τα χρόνια λειτουργούσε σαν ένα ιδιόρρυθμο Facebook: σχόλια μεταξύ «φίλων», κόντρες μεταξύ κάποιων άλλων, υπονοούμενα, μπηχτές και αφιερώσεις σε έναν μικρόκοσμο που όταν βρίσκεσαι εντός του μοιάζει να είναι το κέντρο του κόσμου αλλά δεν είναι. Η αληθινή ζωή όπως και η πραγματική μουσική βρίσκονται ακόμη εκεί έξω…
