ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Η διαταγή «πυρ σε όλα τα μέτωπα» που τα κράτη της ζώνης του ευρώ έδωσαν την Κυριακή το βράδυ απέδωσε και το φάντασμα της πτώχευσης, που πλανιόταν την προηγούμενη εβδομάδα πάνω από τους ουρανούς της Νότιας Ευρώπης, ως διά μαγείας χθες εξαφανίστηκε. Οι τιμές του ευρώ και των μετοχών εκτινάχθηκαν στα ύψη, ενώ τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας έπεσαν τόσο ορμητικά ώστε κάποιοι από τους κερδοσκόπους, οι οποίοι ως χθες «πόνταραν» στην πτώχευση αυτών των κρατών, μετρούν πλέον τις ζημιές τους.
Για να συμβούν όλα αυτά απαιτήθηκε το πρωτοφανές στα οικονομικά χρονικά ποσό των 750 δισ. ευρώ, το οποίο οι χώρες της ευρωζώνης συμφώνησαν ότι είναι διατεθειμένες να κινητοποιήσουν στην περίπτωση που οι κερδοσκόποι δεν βάλουν μυαλό και εξακολουθήσουν να «μιζάρουν» σε ενδεχόμενη πτώχευσή τους. Απαιτήθηκε επίσης η άμεση ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία άρχισε χθες αφενός μεν να αγοράζει τα όχι ιδιαιτέρως περιζήτητα κρατικά ομόλογα των χωρών της Νότιας Ευρώπης, αφετέρου δε να πουλάει δολάρια για να ενισχύσει το ευρώ. Πρωτίστως, όμως, απαιτήθηκε η ριζική αλλαγή ρότας της Γερμανίας, η οποία αφού ταλαιπώρησε την Ελλάδα επί μήνες- προβάλλοντας το επιχείρημα ότι δεν νοείται οικονομική βοήθεια χώρας του ευρώ προς χώρα του ευρώ- χθες αποφάσισε να βάλει το χέρι στην τσέπη και να συμμετάσχει στην επιχείρηση διάσωσης των χωρών της Νότιας Ευρώπης.
Τις πρώτες πρωινές ώρες χθες οι υπουργοί Οικονομίας της ΕΕ ανακοίνωσαν τη δημιουργία ενός «μηχανισμού σταθεροποίησης της ζώνης του ευρώ», ο οποίος σε πρώτη φάση- δηλαδή αμέσως- θα είναι σε θέση να διαθέσει 60 δισ. ευρώ σε όποια ενδιαφερόμενη χώρα. Στη συνέχεια, δηλαδή εντός των προσεχών εβδομάδων, ο «μηχανισμός» θα προικοδοτηθεί με άλλα 440 δισ. ευρώ, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν άλλα 250 δισ. ευρώ που θα προέλθουν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Σε ό,τι αφορά τα πρώτα 60 δισ. ευρώ, αυτά ήδη υφίστανται στον προϋπολογισμό της ΕΕ και συνεπώς είναι αμέσως εκταμιεύσιμα, ενώ τα 440 δισ. θα συγκεντρωθούν από τα δάνεια τα οποία υπό την εγγύηση των κρατών του ευρώ θα συνάψει ο (υπό σύσταση) οργανισμός διαχείρισης του ευρωμηχανισμού.
Ε νας οργανισμός ο οποίος θα είναι νομικό πρόσωπο και επί της ουσίας θα κάνει την ίδια δουλειά με αυτήν που έκανε η Επιτροπή στην περίπτωση της Ελλάδας: θα συντονίζει τη σύναψη των δανείων και θα προσδιορίζει τους όρους δανεισμού. Κάποιας μορφής τράπεζα δηλαδή.
Ωστόσο η αρχική πρόταση της Επιτροπής διέφερε σημαντικά από την απόφαση στην οποία κατέληξαν χθες οι χώρες της ΕΕ. Ειδικότερα, η Επιτροπή πρότεινε ένα σύστημα από κοινού δανεισμού των χωρών του ευρώ από τις αγορές, που εν πολλοίς παρέπεμπε στην ιδέα της έκδοσης κοινών ευρωομολόγων. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ανγκελα Μέρκελ, παρά τις πιέσεις που δέχθηκε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα , από τον γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, από τον ιταλό πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι κ.ά., αρνήθηκε πεισματικά επιμένοντας ότι ο «μηχανισμός σταθεροποίησης τηςζώνης του ευρώ» θα πρέπει σε γενικές γραμμές να είναι κατ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν του μηχανισμού που δημιουργήθηκε για την περίπτωση της Ελλάδας. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι πόροι αυτού του μηχανισμού θα είναι το αποτέλεσμα της βούλησης των ισχυρών οικονομικώς κρατών να συνδράμουν απευθείας τα ασθενή, χωρίς ωστόσο να αναθέτουν το έργο αυτό στα αρμόδια θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ανένδοτη υπήρξε η κυρία Μέρκελ και στο θέμα της συμμετοχής του ΔΝΤ στην επιχείρηση σταθεροποίησης του ευρώ, αναγκάζοντας έτσι και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους να αποδεχθούν την ιδέα της μόνιμης συμμετοχής του σε κάθε επιχείρηση αρωγής, με όσα δεινά η συμμετοχή αυτή συνεπάγεται. Με την εμμονή της στο θέμα αυτό η γερμανική πλευρά θέλησε σαφώς να προϊδεάσει τις άλλες χώρες του ευρώ ότι το «αντάλλαγμα» για την όποια αρωγή της θα είναι η εφεξής αυστηρή (γερμανική) τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Επί του θέματος αυτού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει αύριο συγκεκριμένες προτάσεις, προβλέποντας μεταξύ άλλων την υποχρεωτική μείωση των δημόσιων χρεών στις χώρες της ευρωζώνης, καθώς και την απώλεια του δικαιώματος ψήφου στα συμβούλια των υπουργών για χώρες οι οποίες κατά συρροή αρνούνται να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους.
