Ενδείξεις 781-788
Με τη συμπλήρωση των ενδείξεων 781-788 του πίνακα 6 θα γίνει η δικαιολόγηση των τεκμηρίων.
Στον φορολογικό νόμο (Κ.Φ.Ε.) ορίζεται ότι ο οικονομικός έφορος οφείλει κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε και του εισοδήματος που προέκυψε τεκμαρτώς να λάβει υπόψη του τα χρηματικά ποσά που ο φορολογούμενος έχει γράψει στη δήλωσή του, με τα οποία η διαφορά καλύπτεται ολοσχερώς ή περιορίζεται κατά ένα ποσόν. Τα ποσά αυτά μπορεί ο φορολογούμενος να τα γράψει είτε στην αρχική δήλωσή του είτε σε συμπληρωματική δήλωση την οποία θα υποβάλει μεταγενέστερα. Ο φορολογικός νόμος απαριθμεί ενδεικτικώς με ποια χρηματικά ποσά μπορεί ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει τα τεκμήρια. Αυτό σημαίνει ότι ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεσθεί και οποιοδήποτε άλλο χρηματικό ποσόν που δεν αναφέρεται στον νόμο. Τα ποσά τα οποία ιδίως λαμβάνονται υπόψη για τη δικαιολόγηση του «πόθεν έσχες» είναι:
* Πραγματικά εισοδήματα που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Τέτοια εισοδήματα είναι οι τόκοι καταθέσεων, οι τόκοι ομολόγων του Δημοσίου κτλ.
* Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, όπως είναι το εφάπαξ που πήρε ο φορολογούμενος ή η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας.
* Χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, τα οποία ανήκουν στον φορολογούμενο. Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία μπορεί να είναι άυλα, όπως φήμη, πελατεία, σήματα κτλ. Ακόμη λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που εισπράττεται από την πώληση του δικαιώματος επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας.
* Εισαγωγή ελεύθερου συναλλάγματος, το οποίο δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος. Στην περίπτωση αυτή πρέπει υποχρεωτικά να υποβάλλονται τα πρωτότυπα των μοναδικών βεβαιώσεων εισαγωγής του συναλλάγματος.
Αν η εισαγωγή του συναλλάγματος προκύπτει από ενέργεια οποιασδήποτε εμπορικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας στο εξωτερικό, πρέπει για τη δραστηριότητα αυτή να έχει υποβληθεί δήλωση στην Ελλάδα, εκτός αν έχει υποβληθεί δήλωση στην αλλοδαπή.
* Δάνεια που έχουν εισπραχθεί από τον φορολογούμενο, η λήψη των οποίων αποδεικνύεται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βεβαία χρονολογία. Ειδικά όταν πρόκειται για την κάλυψη διαφοράς η οποία προκύπτει από την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, π.χ. αγορά ακινήτων, το ποσόν του δανείου λαμβάνεται υπόψη εφόσον η σχετική σύμβαση του δανείου έχει συνταχθεί πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης αγοράς.
* Δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών για την οποία η σχετική δήλωση έχει υποβληθεί ως τη λήξη του έτους όπου πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.
* Διάφορα άλλα χρηματικά ποσά τα οποία αυξάνουν την περιουσία του φορολογουμένου και των μελών της οικογενείας του, όπως είναι κέρδη από λαχεία, χρηματικά βραβεία κτλ.
Μπορεί ακόμη ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει τα τεκμήρια επικαλούμενος δωρεά χρημάτων που έλαβε από οποιοδήποτε πρόσωπο ή γονική παροχή χρημάτων που έλαβε από τους γονείς του. Μεγαλύτερη ευχέρεια δικαιολόγησης των τεκμηρίων δίδεται με τη γονική παροχή. Γονική παροχή όμως γίνεται μόνο από τους γονείς προς τα παιδιά, δηλαδή μόνο τα παιδιά μπορούν να δικαιολογήσουν τα τεκμήρια με την επίκληση γονικής παροχής. Με τη γονική παροχή μπορεί να δικαιολογηθεί πολύ υψηλή τεκμαρτή δαπάνη, με την καταβολή ελάχιστου φόρου. Ακόμη, μπορεί να επικαλεσθεί κέρδη από λαχεία, Προ-Πο, Λόττο κτλ., το εφάπαξ που έλαβε ή την αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας και κάθε άλλο έσοδο που φορολογείται αυτοτελώς ή απαλλάσσεται από τον φόρο.
Διάθεση περιουσιακών στοιχείων
Κατ΄ αρχήν ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει τα τεκμήρια με το εισόδημα που δήλωσε και ακόμη με οποιοδήποτε έσοδο απέκτησε το οποίο απηλλάγη από τον φόρο ή φορολογήθηκε με ειδικό τρόπο. Για την κάλυψη ή τον περιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνονται υπόψη τα χρηματικά ποσά που προέρχονται από την πώληση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου.
Εισαγωγή συναλλάγματος
Ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει τη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος εισοδήματος και τεκμαρτής δαπάνης επικαλούμενος εισαγωγή συναλλάγματος που δεν είναι υποχρεωτικά εκχωρητέο στην Τράπεζα της Ελλάδος. Απαραίτητη προϋπόθεση: να δικαιολογείται η απόκτηση του συναλλάγματος στην αλλοδαπή.
Δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές
Μπορεί ο φορολογούμενος να δικαιολογήσει τα τεκμήρια επικαλούμενος δάνειο το οποίο έλαβε από τράπεζα (π.χ., προσωπικό, καταναλωτικό) ή από οποιονδήποτε τρίτον. Δεν λαμβάνονται υπόψη τα δάνεια που χορηγούνται για συγκεκριμένο σκοπό, π.χ. βιοτεχνικό δάνειο.
Η χορήγηση του δανείου πρέπει να αποδεικνύεται με έγγραφο το οποίο φέρει βεβαία χρονολογία. Ειδικώς όταν πρόκειται με το δάνειο να καλυφθεί διαφορά τεκμαρτής δαπάνης η οποία προέρχεται από την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου, για να ληφθεί υπόψη το δάνειο θα πρέπει από το έγγραφο να αποδεικνύεται ότι αυτό έχει ληφθεί πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
Η ανάλωση κεφαλαίου
Η πιο εύκολη δυνατότητα δικαιολόγησης των τεκμηρίων γενικώς και ειδικότερα του «πόθεν έσχες» προσφέρεται με την επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου που σχηματίστηκε τα προηγούμενα έτη. Δηλαδή με ανάλωση χρημάτων τα οποία αποδεδειγμένα είχαν φορολογηθεί ή νομίμως είχαν απαλλαγεί από τον φόρο.
Επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου για τη δικαιολόγηση των τεκμηρίων μπορεί να κάνει ο φορολογούμενος για οποιοδήποτε έτος, αρκεί να μπορεί να αποδείξει το ποσό που σχηματίστηκε.
Τι σημαίνει όμως «ανάλωση κεφαλαίου που σχηματίστηκε τα προηγούμενα έτη»; Πολύ απλά ότι ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει τη διαφορά μεταξύ των τεκμηρίων και του εισοδήματος που δήλωσε ισχυριζόμενος ότι τη διαφορά αυτή την κάλυψε με εισόδημα που του περίσσεψε τα προηγούμενα έτη.
