Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε αναμφίβολα το κεντρικό γεγονός στη διαδικασία της δημιουργίας του εθνικού κράτους. Οι εκ των υστέρων προσεγγίσεις της τόσο στον 19ο αιώνα όσο και σε μεγάλο τμήμα του 20ού αιώνα συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας ενιαίας αφήγησης στην οποία κυριαρχούσαν οι έννοιες της εθνικής σύμπνοιας και της άνευ όρων ενότητας. Ωστόσο η Ελληνική Επανάσταση, όπως και άλλες επαναστάσεις, λειτούργησε και ως διαδικασία ανακατανομής της εξουσίας και εδραίωσης νέων ηγεμονιών τόσο μεταξύ όσων συμμετείχαν σε αυτήν όσο και μεταξύ των ηγετικών προσωπικοτήτων και στρωμάτων που αναδείχθηκαν κατά την πρώτη περίοδο της συγκρότησης του εθνικού κράτους.
Παράλληλα με τον πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ανταγωνισμοί, αντιπαραθέσεις και έντονες συγκρούσεις ξέσπασαν ανάμεσα στους επαναστατημένους του Μοριά, της Ρούμελης και των νησιών. Στη συνέχεια, τόσο κατά την καποδιστριακή όσο και κατά την οθωνική περίοδο, αντιπολιτευόμενες δυνάμεις επεδίωξαν τον έλεγχο ή και την υπονόμευση της κεντρικής, συγκεντρωτικής σε πολλές περιπτώσεις, εξουσίας. Οι πρωταγωνιστές αυτών των γεγονότων, οπλαρχηγοί, πρόκριτοι, πολιτικοί ή καπετάνιοι, βρέθηκαν συχνά στο επίκεντρο των εσωτερικών «πολέμων» και οι τύχες τους κρίθηκαν από την ένταση και την έκβαση αυτών των συγκρούσεων.
Η κυρία Εφη Γαζή είναι επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
