ΛΟΝΔΙΝΟ Και όμως, όσο πιο πλούσια γίνεται μια χώρα, τόσο πιο δυστυχείς νιώθουν οι πολίτες της. Ερευνα βρετανών οικονομολόγων έδειξε ότι η αύξηση του πλούτου όχι μόνο δεν φέρνει την ευτυχία αλλά μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στην ψυχική υγεία μιας χώρας.
Οι καθηγητές Οικονομικών Κέρτις Ιτον και Μουκές Εσγουάραν ανέπτυξαν τη θεωρία ότι, όταν μια χώρα γίνεται πλουσιότερη, οι πολίτες στρέφονται προς την υπερκατανάλωση και την αγορά συμβόλων πλούτου δίχως καμία πραγματική αξία: ρούχα επώνυμων σχεδιαστών, κοσμήματα και πολυτελή αυτοκίνητα. Αλλά η συσσώρευση όλων αυτών των υλικών αγαθών δεν φέρνει την ευτυχία.
Το αντίθετο μάλιστα. Πλήθος εμπειρικών ερευνών έχουν δείξει ότι αυτό που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους είναι οι κοινωνικές και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Αυτές οι σχέσεις είναι που συμβάλλουν αποφασιστικά στην ισορροπία, στην εσωτερική γαλήνη και στην αίσθηση ασφάλειας κάθε ανθρώπου.
Επιπλέον, οι δύο οικονομολόγοι τονίζουν ότι «η επιδεικτική κατανάλωση κάνει κακό όχι μόνο στην ψυχική υγεία των πολιτών αλλά και στις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας».
Η θεωρία τους θα μπορούσε να εξηγήσει τον αρνητικό αντίκτυπο που δημιουργεί ο προκλητικά πολυτελής τρόπος ζωής ποδοσφαιριστών, τραπεζιτών και πολιτικών. Εντάσσεται επίσης στον διάλογο που έχει ξεκινήσει, μεταξύ των οικονομολόγων, για τον τρόπο μέτρησης του αληθινού πλούτου μιας χώρας. Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι χρειάζεται να επικεντρωθούν περισσότερο στη μέτρηση της ευτυχίας των πολιτών.
Η πεποίθηση ότι η εμμονή του ατόμου στη δημιουργία όλο και μεγαλύτερου πλούτου μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την ψυχική του υγεία έχει εξαπλωθεί στον κόσμο της πολιτικής και των οικονομικών επιστημών.
O κλινικός ψυχολόγος Ολιβερ Τζέιμς έχει υποστηρίξει ότι υπάρχει μια επιδημία «πλουτίτιδας» (affluenza) σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο, όπου οι προσπάθειες «για να διατηρηθούν υψηλά τα επίπεδα πλούτου, όπως αυτά των χρηματιστηριακών δεικτών» έχουν αυξήσει σε δραματικό βαθμό την κατάθλιψη και το άγχος. «Ολοένα περισσότεροι άνθρωποι στις πλούσιες χώρες μένουν ανικανοποίητοι, νιώθουν χαμένοι σε έναν κόσμο όπου υπάρχουν μόνο ποσοτικές ανάγκες και αναζητούν αυθόρμητα μια μορφή ζωής που θα ξεφεύγει από την κυριαρχία του καταναλωτισμού… Απαιτείται μια διαφορετική ψυχολογία που καμία σχέση δεν μπορεί να έχει με τον αρρωστημένο σύγχρονο καταναλωτισμό, ο οποίος απορρέει από την υποταγή του “είναι“ στο “φαίνεσθαι” και στο “έχειν”» γράφει.
