Υπάρχει κανένας εκεί έξω; Εφέτος τον Απρίλιο κλείνουν 50 χρόνια από την έναρξη του προγράμματος της ΝΑSΑ για την αναζήτηση ζωής στο Διάστημα, αλλά ο Ε.Τ. ο εξωγήινος δεν έχει στείλει ούτε ένα μήνυμα από το υπερπέραν. Και τι μ΄ αυτό; Μισός αιώνας είναι σταγόνα στον ωκεανό του χρόνου του Σύμπαντος, λένε οι αστροφυσικοί. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ακράδαντα ότι δεν θα αργήσει η στιγμή που θα λάβουν επιτέλους ένα σήμα από κάποιο από τα 400 δισεκατομμύρια αστέρια του Γαλαξία μας.
Από τον Απρίλιο του 1960, όταν ο αμερικανός αστροφυσικός Φρανκ Ντρέικ έστρεψε το πιο ισχυρό ραδιοτηλεσκόπιο της εποχής προς τα αστέρια, ως σήμερα οι αστρονόμοι εξερευνούν τους ουρανούς, οι αστροβιολόγοι αναλύουν μετεωρίτες και οι αστροφυσικοί κρυφακούνε το Σύμπαν περιμένοντας ένα μήνυμα από το Διάστημα.
Ματαίως. Κανένας από εκεί ψηλά δεν έχει απαντήσει στους επιστήμονες που δημιούργησαν το πρόγραμμα SΕΤΙ (από τα αρχικά των λέξεων Αναζήτηση για Εξωγήινη Νοημοσύνη- Search for Εxtra-terrestrial Ιntelligence).
Υπόθεση εργασίας για την ομάδα του SΕΤΙ είναι η εξής: αν οι κοινωνίες των εξωγήινων επικοινωνούν, όπως εμείς, με ηλεκτρομαγνητικά κύματα, δεν έχουμε παρά να απομονώσουμε από όλα τα κύματα που φτάνουν ως τη Γη όσα μοιάζουν με σήματα από το Διάστημα. Τα πιο μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια που έφτιαξε ποτέ ο άνθρωπος, σαν αυτό στο Αρεσίμπο του Πόρτο Ρίκο, συμμετέχουν στο πρόγραμμα επί δεκαετίες.
Μόνο που οι ερευνητές δεν άκουσαν απολύτως τίποτε και το Κογκρέσο έκοψε τον προϋπολογισμό της ΝΑSΑ για το SΕΤΙ σε τέτοιον βαθμό ώστε η ομάδα μετακόμισε σε ένα μικρό γραφείο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ.
Δεν έχασαν όμως τις ελπίδες τους και στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης απέκτησαν ένα πανίσχυρο όπλο, το Ιnternet, που τους έχει χαρίσει σήμερα τρία εκατομμύρια εθελοντές οι οποίοι εργάζονται χωρίς καμία ειδική γνώση και χωρίς σχεδόν να το καταλαβαίνουν για το SΕΤΙ. Η ιδέα είναι απλή: το μόνο που χρειάζεται είναι ένας υπολογιστής και ένα πρόγραμμα που λειτουργεί από μόνο του όταν ο εθελοντής χρησιμοποιεί το κομπιούτερ του όπως κάθε ημέρα στο σπίτι. Το πρόγραμμα ονομάστηκε SΕΤΙ@home και εξαπλώθηκε με αστρονομική ταχύτητα στο Ιnternet.
Οι επιστήμονες συγκεντρώνουν δεδομένα και από το γιγαντιαίο τηλεσκόπιο ραδιοκυμάτων, διαμέτρου 350 μέτρων, που βρίσκεται στο Πόρτο Ρίκο. Κάθε υπολογιστής που συμμετέχει λαμβάνει ορισμένα από αυτά τα δεδομένα από το τηλεσκόπιο Αρεσίμπο. Τα ραδιοκύματα αυτά έχουν τη δυνατότητα να διαπερνούν τα νέφη της αστρικής σκόνης και να φθάνουν καθαρά ως εμάς. Το πρόγραμμα που λειτουργεί στα κομπιούτερ των εθελοντών τα αναλύει συνεχώς ψάχνοντας για ένα σήμα που μοιάζει σαν να έρχεται από μια τεχνητή πηγή. Ολα τα ουράνια σώματα εκπέμπουν ραδιοκύματα, όπως και ο ανθρώπινος πολιτισμός. Αν υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί, μπορεί κάποια στιγμή να λάβουν τα δικά μας μηνύματα, ας πούμε τα σήματα της τηλεόρασης- όπως μπορούμε και εμείς, στη θεωρία τουλάχιστον, να λάβουμε τα δικά τους.
Και γιατί όχι; Θα ήμασταν πολύ εγωιστές αν πιστεύαμε ότι ο δικός μας είναι ο μοναδικός πολιτισμός στο άπειρο Σύμπαν. Από την εποχή του Θαλή του Μιλήσιου και του Πυθαγόρα οι άνθρωποι φαντάζονται ότι υπάρχει ζωή σε άλλα άστρα. Ο έλληνας μαθηματικός περιέγραψε ζωντανά όντα στη Σελήνη. Ο φιλόσοφος Επίκουρος έγραψε προφητικά ότι «υπάρχουν άπειροι κόσμοι, όμοιοι και διαφορετικοί από τον δικό μας». Είκοσι αιώνες αργότερα, ο Ιταλός Τζιορντάνο Μπρούνο, εμπνευσμένος από τις εργασίες του Κοπέρνικου για την κίνηση της Γης και των πλανητών γύρω από τον Ηλιο, είπε ότι πρέπει να υπάρχουν χιλιάδες κατοικημένα άστρα- άποψη που του στοίχισε τη ζωή στην πυρά της Ιεράς Εξέτασης.
Στα τέλη του 19ου αιώνα η χρήση των τηλεσκοπίων έφερε την επανάσταση στην αστρονομία. Ο μύθος για τους «έξυπνους» Αρειανούς ξεκίνησε το 1877, όταν ο ιταλός αστρονόμος Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι νόμισε ότι διέκρινε κανάλια και διώρυγες στην επιφάνεια του Αρηαποδείξεις για την ύπαρξη ενός εξωγήινου πολιτισμού.
Ο τρόμος για τους Αρειανούς κορυφώθηκε τον Οκτώβριο του 1938, όταν ο Ορσον Γουέλς ανακοίνωσε από το ραδιόφωνο την εισβολή Αρειανών στις ΗΠΑ. Οι έντρομοι Αμερικανοί που ξεχύθηκαν στους δρόμους δεν είχαν ακούσει την εκπομπή από την αρχή:
ο Γουέλς διάβαζε απλώς αποσπάσματα από το μυθιστόρημα του Χ. Τζ. Γουέλς Ο Πόλεμος των Κόσμων.
Πολύ πριν από τον 20ό αιώνα οι Αρειανοί ήταν οι διασημότεροι εξωγήινοι του Σύμπαντος και ο Αρης ο πιο δημοφιλής πλανήτης στην επιστημονική φαντασία. Στα Ταξίδια του Γκιούλιβερ οι φανταστικοί αστρονόμοι του Τζόναθαν Σουίφτ μελετούν τους δορυφόρους του Αρη αναζητώντας ίχνη Αρειανών. Στα Χρονικά του Αρη ο Ρέι Μπράντμπερι εξερευνά τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης με ήρωες εξερευνητές από τη Γη που προσεδαφίζονται στον Αρη.
Τη δεκαετία του 1970 ο ελβετός συγγραφέας Εριχ φον Ντένικεν έκανε θραύση με τις διαστημικές Αναμνήσεις από το μέλλον και το βιβλίο Ηταν οι θεοί αστροναύτες; Προφήτης του Διαστήματος είναι φυσικά ο Αρθουρ Κλαρκ του μυθιστορήματος 2001:Οδύσσεια του Διαστήματος. Παρουσιάζοντας το νέο του βιβλίο με τίτλο 3001:Η τελική Οδύσσεια, ο διάσημος βρετανός συγγραφέας είπε ότι πιστεύει πως υπήρξε ζωή στον Αρη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.
Εξωγήινοι στο Χόλιγουντ
KΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΔΟΞΑΣΕ ΤΟΥΣ ΕΞΩΓΗΙΝΟΥΣ τόσο όσο το Χόλιγουντ. Από το πρωτόλειο «Ελίτα, βασίλισσα του Αρη» (1924) ως την υψηλή τεχνολογία και τα ειδικά εφέ του «Πολέμου των Αστρων», των «Αλιεν» και του τρισδιάστατου «Αvatar», δεκάδες Αρειανοί και άλλοι εξωγήινοι έχουν παρελάσει από τη μεγάλη οθόνη. Ανάμεσα στα διάφορα είδη των εξωγήινων ξεχωρίζουν τα ανθρωποειδή με το μεγάλο κεφάλι και τα περίεργα μάτια («Επίθεση από τον Αρη», «Σταρ Τρεκ», «Ολική επαναφορά», «Το Πέμπτο Στοιχείο»), τα όντα των «Στενών επαφών τρίτου τύπου» (1977) και φυσικά το πιο συμπαθητικό εξωγήινο τέρας που είδαμε στον κινηματογράφο, ο «Ε.Τ.» του Στίβεν Σπίλμπεργκ (1982). Οι πρώτες ταινίες με Αρειανούς είχαν ήρωες τον Φλας Γκόρντον («Ο Αρης επιτίθεται», 1938) και περιέργως τους Αμποτ και Κοστέλο («Ο Αμποτ και ο Κοστέλο πάνε στον Αρη», 1953). Δύο χρόνια νωρίτερα είχαν κάνει την εμφάνισή τους στο σινεμά τα πρώτα ρομπότ που έμοιαζαν με ανθρώπους που φορούσαν ασημένιες στολές («Η μέρα που σταμάτησε η Γη», 1951).
