ΒΗΡΥΤΟΣ Η Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ, την οποία οι «Νew Υork Τimes» είχαν κάποτε αποκαλέσει «Ζαν ντ΄ Αρκ της Τουρκίας», σπούδασε σε αμερικανικό κολέγιο της Κωνσταντινούπολης, παντρεύτηκε δύο φορές και έγραψε εννέα μυθιστορήματα. Υπηρέτησε και ως αξιωματικός στον στρατό του Κεμάλ Ατατούρκ. Στα απομνημονεύματά της, που εκδόθηκαν στη Νέα Υόρκη το 1926, γράφει ότι ο Τζεμάλ Πασάς ήταν διοικητής της 4ης Τουρκικής Στρατιάς στη Δαμασκό και είχε επισκεφθεί μαζί της το ορφανοτροφείο της Βηρυτού.
Οπως γράφει, «του είπα: “ Εσύ ήσουν καλός προς τους Αρμενίους, όσο αυτό είναι δυνατόν αυτές τις δύσκολες ημέρες. Γιατί επιτρέπεις σε αρμενόπουλα να έχουν ονόματα μουσουλμανικά; Είναι σαν να θέλεις να κάνεις τους Αρμένιους μουσουλμάνους και γι΄ αυτό κάποια ημέρα η Ιστορία θα πάρει εκδίκηση που θα την πληρώσουν οι επόμενες γενεές των Τούρκων”. “Είσαι ιδεαλίστρια”μου απάντησε “και σαν ιδεαλίστρια δεν έχεις συναίσθηση της πραγματικότητας. Αυτό είναι ορφανοτροφείο μουσουλμανικό και μόνον μουσουλμανάκια ορφανά γίνονται δεκτά”».
Η Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ περιγράφει την οργή του πρωτεργάτη της γενοκτονίας Ταλαάτ Πασά όταν του έκανε μια ερώτηση για τις «εκτοπίσεις» των Αρμενίων (έτσι τις αναφέρει): «Ακου να σου πω, Χαλιντέ, έχω κι εγώ καλή καρδιά σαν τη δική σου και πολλές νύχτες με κρατάει ξάγρυπνο ο ανθρώπινος πόνος. Αυτό όμως είναι προσωπική υπόθεση και εγώ σε τούτο τον κόσμο βρέθηκα για να φροντίζω τον λαό μου και όχι τις ευαισθησίες μου. Ηταν ίσος ο αριθμός των Τούρκων και των μουσουλμάνων που εξοντώθηκαν στον Βαλκανικό Πόλεμο (1912) αλλά ο κόσμος τήρησε εγκληματική σιωπή. Εχω την πεποίθηση ότι οσάκις ένα έθνος κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του και επιτυγχάνει τον σκοπό του, ο κόσμος το θαυμάζει και το θεωρεί ηθικό. Είμαι έτοιμος να πεθάνω για ό,τι έχω κάνει και ξέρω ότι θα πεθάνω γι΄ αυτό».
Τα θαμμένα λείψανα των νεκρών μαθητών του ορφανοτροφείου ανακαλύφθηκαν το 1993, όταν οι λαζαριστές μοναχοί έσκαψαν τα θεμέλια για νέες αίθουσες διδασκαλίας. Τα οστά μεταφέρθηκαν στο μικρό νεκροταφείο των μοναχών σε έναν ομαδικό τάφο.
