Ηταν το 1940 όταν ο πράος και ευγενής απόφοιτος της ΑΣΚΤ Αθήνας, καθώς και εργαστηρίων και σχολών ζωγραφικής της Ρώμης και του Παρισιού, Γιάννης Μόραλης αποφάσισε να αναμετρηθεί με τους ομοτέχνους του στην Πανελλήνια Εκθεση του Ζαππείου. Ο ίδιος βρισκόταν στο 24ο έτος της ηλικίας του, αλλά τις κριτικές που δέχθηκε θα τις ζήλευαν οι πλέον καταξιωμένοι ομότεχνοί του. Το γιατί ήταν απλό: οι πλαστικές αρετές του σχεδίου του χάραζαν μια τελείως ανανεωτική, για την εποχή, κατεύθυνση: «Σημειωτέονότι το σχέδιον του νέου αυτού έχει απομακρυνθεί τελείως από τον ακαδημαϊσμόν και από τον διδασκαλισμόν…Ετσι,παίρνουν τα έργα του τον χαρακτήρα της φαρδειάς αντιλήψεως,την οποία άλλοι- παρεξηγούντες τελείως το πράγμα- νομίζουν ότι θα επιτύχουν με πλατύ πινέλλο και πλατειές πινελλιές μόνον,ενώ διά τον σκοπόν αυτόν αρκεί και η μύτη του μολυβιού όταν είναι πλατειά η αντίληψις…». Εκτοτε και ως σήμερα το σχέδιο κρύβεται διαρκώς στο υπόστρωμα του έργου του Γιάννη Μόραλη. Ως προάγγελος σημαντικών μεγάλων έργων του αλλά και περιόδων της ζωγραφικής του, λέει όσα ο ίδιος (πάντα λιγομίλητος όσον αφορά τον εαυτό του) δεν έχει πει ποτέ. Ως εκ τούτου, η αυτόνομη παρουσίαση μιας σειράς 225 σχεδίων του με τίτλο «Γιάννης Μόραλης. Σχέδια 1934-1994» στο Μέγαρο Εϋνάρδου, Πολιτιστικό Κέντρο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, από την ερχόμενη Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το προσωπικό ημερολόγιο μιας ζωγραφικής που μας αφορά όλους. «Η δουλειά μου είναι κάτι σαν ημερολόγιο που είναι βγαλμένο από τις συγκινήσεις,τις εντυπώσεις,τις αναμνήσεις και τις αναζητήσεις μιας ολόκληρης ζωής» είναι από τα λίγα που έχει πει ο ίδιος. Αυτό το πολύτιμο βιογραφικό υλικό για τους ιστορικούς της τέχνης, τους συλλέκτες, όσους έχουν εντρυφήσει ή απλώς αγαπούν το έργο του Γιάννη Μόραλη θα εκτεθεί εκεί ως τις 15 Φεβρουαρίου του 2009 σε συνεργασία με την γκαλερί Ζουμπουλάκη. Στην έκθεση, που επιβεβαιώνει την εντύπωση ότι ο Μόραλης είναι ο έλληνας ζωγράφος με τα περισσότερα προσχέδια/μελέτες προτού καταλήξει στο τελικό έργο (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι μόνο για το έργο «Σύνθεση Α Δ » 1949 και 1949-1958 μας είναι ως τώρα γνωστές 12 μελέτες/προσχέδια), τα έργα ταξινομούνται ανά δεκαετία. Ετσι παρουσιάζονται 22 σχέδια στη δεκαετία του 1930, 57 στη δεκαετία του 1940, 80 στη δεκαετία του 1950, 19 στη δεκαετία του 1960, 25 στη δεκαετία του 1970, 18 στη δεκαετία του 1980 και 4 στη δεκαετία του 1990. «Μπορούμε να χωρίσουμε τα σχέδια σε δύο μόνο περιόδους με ορόσημο τη δεκαετία του 1970.Πριν από το ορόσημο αυτό,το σχέδιο απολαμβάνει σχετική αυτονομία σε σχέση με τη ζωγραφική.Μετά χάνει την ελευθερία αυτή,αλλά κερδίζει στην πειθαρχία της βασιλικής οδού που οδηγεί στη ζωγραφική» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ν. Π. Παΐσιος στον κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση. Και ο διευθυντής του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης κ. Διονύσης Καψάλης προσθέτει: «Από την πρώτη φορά που κρυφοκοιτάξαμε μια κοπέλα να λύνει το σανδάλι της ως την ύστερη αφαιρετική εικόνα που φυλάμε ζηλότυπα στη μνήμη μας,ο τρόπος που αναπλάθουμε την ομορφιά μες στο μυαλό μας φέρει ανεξίτηλο το ίχνος του Μόραλη,τη γραμμή του Μόραλη.O ζωγράφος αυτός γύμνασε την ευαισθησία μας…Είμαστε όλοι αληθινά τυχεροί που ζούμε στα χρόνια του Γιάννη Μόραλη».
Η έκθεση «Γιάννης Μόραλης.Σχέδια 1934-1994» στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ.Κωνσταντίνου 20) διαρκείαπό 16.12.2008 ως 15.2.2009.Πληροφορίες στα τηλ.210 3234.267 και 210 5223.101.
