ΑΓΚΥΡΑ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ. Η Ευρώπη και η Ρωσία πρέπει να υπογράψουν μια νέα συμφωνία της Γιάλτας. Για τον ανώτερο αξιωματούχο του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας, το θέμα δεν είναι να παγώσει οριστικά η ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, καθώς και όλων των βαλκανικών κρατών, εξαιρουμένης της Κροατίας, στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η πρόταση, η οποία διατυπώθηκε ενώπιον μιας ομάδας δημοσιογράφων και διπλωματών, προσκεκλημένων στην Κωνσταντινούπολη και στην Αγκυρα από το αμερικανικό German Μarshall Fund, προκαλεί εντύπωση χωρίς αμφιβολία. Με την πρόταση για μια καινούργια Γιάλτα δεν είναι δυνατόν να μην ευχαριστηθούν οι Ρώσοι, οι οποίοι θέλουν να υπάρχει μια «ουδέτερη ζώνη» ανάμεσα στη χώρα τους και στο ΝΑΤΟ.
Με ποιο τρόπο δικαιολογεί τη θέση αυτή ένας βουλευτής, στενός συνεργάτης του τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; Μια θέση που έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή πολιτική της Τουρκίας, μιας χώρας που είναι μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας και υποψήφιο μέλος της ΕΕ; Είναι σαφές ότι οι Τούρκοι έχουν ιδιαίτερα πικραθεί από τη στάση ορισμένων χωρών, με προεξάρχουσα τη Γαλλία, που υποστηρίζουν ότι η Τουρκία δεν έχει θέση στην ΕΕ. Κατά τον ίδιο τρόπο, η στρατιωτική ηγεσία της χώρας δεν κρύβει την απογοήτευσή της για τους Αμερικανούς, που ενίσχυσαν τους Κούρδους στο βόρειο τμήμα του Ιράκ για τις ανάγκες του εκεί πολέμου.
Ο ίδιος αξιωματούχος περιγράφει ένα κοινό συναίσθημα που διακατέχει ισλαμιστές, αλλά και προοδευτικούς: ότι η Ευρώπη διώχνει μακριά της την Τουρκία και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες την αντιμετωπίζουν ως υποδεέστερη χώρα. Για αυτό τον λόγο, υποστηρίζει, η Τουρκία ανακτά τα οθωμανικά ανακλαστικά της, αυτονομείται και περιμένει να την αντιμετωπίζουν ως ίση η Ευρώπη και η Ρωσία.
Η φρενίτιδα η οποία επικρατεί στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δικαιολογείται από το εύρος των συνόρων της χώρας.
«Χρησιμοποιούμε την ήπια δύναμή μας»επαναλαμβάνουν οι διπλωμάτες αναφερόμενοι στην επιρροή που ασκούν στην ΕΕ. Στο νότιο τμήμα της Τουρκίας, η Συρία και το Ιράκ δικαιολογούν την πολιτική των καλών σχέσεων με το Ισραήλ. Η ειρήνη στη Μέση Ανατολή και ο εντάσεις με την Ουάσιγκτον υποχρεώνουν την Αγκυρα να διατηρεί ανοιχτό τον διάλογο με το Ιράν. Παράλληλα, η Τουρκία επιχειρεί μια προσέγγιση με το Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Με την Αρμενία και τη Γεωργία διακυβεύεται η ειρήνη στον Καύκασο, η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα και ο διάλογος με τη Ρωσία. Τέλος, στην περιοχή των Βαλκανίων η τουρκική διπλωματία αρέσκεται στο να θυμίζει την οθωμανική παρουσία εκεί κατά το παρελθόν.
Στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάνουν λόγο για μια Ρωσία που αισθάνεται ταπεινωμένη από τη Δύση και που ανακτά σιγά σιγά την αυτοπεποίθησή της. Σε αυτή την περιγραφή οι Τούρκοι βλέπουν καθαρά τον εαυτό τους. Οι διπλωμάτες στην Αγκυρα επισημαίνουν ότι η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου προκάλεσε ένα επικίνδυνο προηγούμενο, ότι δεν υπάρχει βιασύνη να ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και ότι είναι καλύτερο να διατηρηθεί ζωντανός ο διάλογος και να ενισχυθεί η οικονομική συνεργασία της χώρας αυτής κυρίως με τη Ρωσία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η θεώρηση των πραγμάτων οδήγησε την Τουρκία στην απόφαση να καλέσει τη Ρωσία στο «σχέδιο Ναμπούκο», δηλαδή τον ενεργειακό αγωγό που ξεκινά από το Ιράν και που κατά τους Ευρωπαίους έχει στόχο να κρατήσει μακριά από το παιχνίδι τους Ρώσους…
Ολοι οι τούρκοι διπλωμάτες επισημαίνουν τη σημασία που έχει για τη χώρα τους η πρόσδεσή της στο άρμα του ΝΑΤΟ. Η συμμαχία της με τη Δύση φέρνει όμως την Τουρκία σε δύσκολη θέση. Ετσι κατά τη διάρκεια της κρίσης στη Γεωργία η Αγκυρα επέτρεψε τη διέλευση από τη Μαύρη Θάλασσα πλοίων του αμερικανικού ναυτικού φορτωμένων με ανθρωπιστική βοήθεια όχι από συμμαχική αλληλεγγύη αλλά επειδή αυτό επιβάλλει η Συνθήκη του Μοντρέ, την οποία έχουν υπογράψει όλες οι χώρες που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα και επομένως και η Ρωσία.
Η Τουρκία ανακάλυψε ξανά ότι τη συμφέρει να έχει καλές σχέσεις με τη Μόσχα, η οποία την τροφοδοτεί με ενέργεια. Ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Radikal»Τσενγκίζ Τσαντάρ υποστηρίζει ότι η Τουρκία αναμένει την επίσημη διαβεβαίωση ότι θα γίνει μέλος της ΕΕ εάν εκπληρώσει όλα τα κριτήρια για ένταξη. Τούρκοι διπλωμάτες αναφέρουν ότι αναμένουν σχετική δήλωση στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
«Εάν δεν υπάρξει μια σαφής ένδειξη για την ένταξή μας στην Ευρώπη, δεν θα υπάρξει λύση στην Κύπρο»προσθέτει οΦεράι Τιντς, αρθρογράφος στην εφημερίδα «Ηurriyet».
Ενας τούρκος υπουργός, στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει την επιβράδυνση του ρυθμού των μεταρρυθμίσεων στη χώρα του, υποστηρίζει ότι αυτό συνέβη επειδή τέθηκε σε αμφιβολία η αξιοπιστία της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε πρόσφατα την Αγκυρα να ανανεώσει τις προσπάθειές της ώστε να προσεγγίσει την ΕΕ. Ουδείς συγκινήθηκε όμως στην Αγκυρα.
