ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ όταν ο κόσμος διανύει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της μεταπολεμικής περιόδουνα διοργανώνονται πάρτι που στοιχίζουν 20 εκατ. δολάρια;
«Βεβαίως και είναι»
απαντά ο νοτιοαφρικανός ξενοδόχος Σολ Κέρτσνερ,ο
οποίος ευθύνεται για το μεγαλειώδες πάρτι για τα εγκαίνια του ξενοδοχείου «Αtlantis» στο Ντουμπάι πριν από λίγες ημέρες.Οταν έχεις επενδύσει 1,5 δισ. δολάρια για να χτίσεις ένα ακόμη εμβληματικό ξενοδοχείο στο εμιράτο,τι ψυχή έχουν τα 20 εκατομμύρια για το λανσάρισμά του; «Η φτώχεια θέλει καλοπέραση»θα
μπορούσε να συνηγορήσει κανείς, σκεπτόμενος την κρίση που πλησιάζει απειλητικά ακόμη και το Ντουμπάι. Μια κρίση που δεν αφορά μόνο την τουριστική βιομηχανία, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση του σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ αλ Μακτούμ και της οικογενείας του στη γη των προγόνων τους, αλλά
και την οικονομία του εμιράτου γενικότερα.Με τις κρατήσεις στα ξενοδοχεία να μειώνονται και τις τιμές των ακινήτων να πέφτουν,ήδη γίνεται λόγος για μια «φούσκα» που ετοιμάζεται να σκάσει,καθώς και για το ενδεχόμενο να καταφύγει το εμιράτο σε εξωτερική βοήθεια για να χρηματοδοτήσει το χρέος του.
Ας ξεκινήσουμε με τα ευχάριστα της ιστορίας. Μετά τα ξενοδοχεία της αλυσίδας «Jumeirah», τα τεράστια εμπορικά κέντρα, την κλειστή πίστα για σκι στο χιόνι και όλα τα άλλα δημιουργήματα που έβαλαν το άλλοτε άγονο τουριστικά εμιράτο στον χάρτη της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας, το ξενοδοχείο «Αtlantis» φιλοδοξεί να γίνει άλλο ένα ορόσημο στην προσπάθεια του εμίρη του Ντουμπάι να κατασκευάσει ό,τι πιο εντυπωσιακό, ό,τι πιο ακριβό και ό,τι πιο μεγάλο υπάρχει στον κόσμο. Υστερα από το υψηλότερο ξενοδοχείο στον κόσμο (το εμβληματικό «Βurj al Αrab»), τα τεχνητά νησιά που θα διπλασιάσουν την έκταση του εμιράτου, τo υψηλότερο κτίριο στον κόσμο (τον ουρανοξύστη Βurj Dubai, που βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της κατασκευής), το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στον κόσμο (το Dubai Μall, που εγκαινιάστηκε στις αρχές του μηνός) και το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στον κόσμο (που επίσης κατασκευάζεται), ήρθε η σειρά του ξενοδοχείου με την ακριβότερη σουίτα στον κόσμο. Η επιφανείας 900 τετραγωνικών μέτρων σουίτα του «Αtlantis» έχει τιμή πόρτας 30.000 ευρώ, αλλά δεν πρόκειται για μια οποιαδήποτε σουίτα, αφού βρίσκεται στην κορυφή ενός ξενοδοχείου που χτίστηκε στην άκρη του περίφημου Ρalm Ιsland, του τεχνητού νησιού σε σχήμα φοινικιάς, που κατασκευάστηκε κυριολεκτικά πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας.
Το ξενοδοχείο με τα 1.500 δωμάτια, το τεράστιο ενυδρείο με τα 65.000
ψάρια και το πάρκο με τις νεροτσουλήθρες και τα αληθινά δελφίνια που κολυμπάνε μαζί σου στέκεται μπροστά από το Ρalm Ιsland και αποτελεί τον «κράχτη» μιας επένδυσης που ξεκίνησε με τις καλύτερες προδιαγραφές αλλά σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Μπορεί τα πυροτεχνήματα που σκέπασαν τον ουρανό τη βραδιά των εγκαινίων να είχαν όλες τις προδιαγραφές για να γίνουν ορατά από το φεγγάρι και οι 2.000 καλεσμένοι τουΣολ Κέρτσνερ να ανήκουν στην αφρόκρεμα της σόουμπιζ (oΡόμπερτ Ντε Νίρο,ηΣαρλίζ Θερόνκαι ηΚάιλι Μινόγκανάμεσά τους), των επιχειρήσεων (Ρίτσαρντ Μπράνσον), του αθλητισμού (Μάικλ Τζόρνταν) και της κοσμικής ασημαντότητας (Λίντσεϊ Λόανκαι Τζέιντ Τζάγκερ), αλλά η πραγματικότητα είναι σκληρή και αδυσώπητη.
Οι κρατήσεις δωματίων βρίσκονται σε πτώση παντού στον κόσμο, με την Ασία να έχει το μεγαλύτερο αρνητικό ρεκόρ (-12,4% τον περασμένο Σεπτέμβριο), ακολουθούμενη από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική (-5,3%). Η κρίση έρχεται και στην τουριστική βιομηχανία θα φανεί περισσότερο τους ερχόμενους μήνες, καθώς οι κρατήσεις για τα Χριστούγεννα έχουν γίνει πριν από πολλούς μήνες και οι προκαταβολές έχουν πέσει από καιρό. Η κρίση έχει αγγίξει και τον ίδιο τον Κέρτσνερ, αφού στο άλλο «Αtlantis» του- στις Μπαχάμες- απέλυσε πρόσφατα το 10% των υπαλλήλων του, ήτοι 800 εργαζομένους. Παράλληλα η Κerzner Ιnternational βάζει φρένο σε μια σειρά μεγαλόπνοα σχέδια ανάπτυξης, που προέβλεπαν μεταξύ άλλων την κατασκευή ενός ξενοδοχείου με καζίνο στο Λας Βέγκας προϋπολογισμού έξι(!) δισ. δολαρίων. Σε συνεργασία πάντα με τους άραβες φίλους του Κέρτσνερ.
Ο Κέρτσνερ δεν είναι τυχαίος στην τουριστική βιομηχανία. Ο εβδομηντάρης γιος εβραίων μεταναστών στη Νότια Αφρική ελέγχει μέσω της εταιρείας του, που ανήκει κατά ένα ποσοστό στην Ιstithmar, συμφερόντων της πριγκιπικής οικογενείας του Ντουμπάι, τη γνωστή αλυσίδα Οne&Οnly, που διαχειρίζεται τα ομώνυμα πολυτελή ξενοδοχεία σε θέρετρα του Ινδικού Ωκεανού και της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ακόμη πιο γνωστή είναι όμως μια άλλη ιδιοκτησία του Κέρτσνερ, το περίφημο θέρετρο Sun City στη Νότια Αφρική, που αποτέλεσε πρότυπο στην τουριστική βιομηχανία όταν δημιουργήθηκε, σε εποχές άπαρτχαϊντ και με τις κατηγορίες να πέφτουν βροχή σε βάρος του ιδιοκτήτη του για εκμετάλλευση των μαύρων. Αυτά ανήκουν τώρα στο παρελθόν και ο Κέρτσνερ τον περασμένο Ιούνιο ήταν ένας από τους καλεσμένους στο πάρτι για τα 90 χρόνια τουΝέλσον Μαντέλα.
Ως σωστός επιχειρηματίας ο Κέρτσνερ δεν σταματά μπροστά σε φυλετικά ή θρησκευτικά εμπόδια. Οπως στο Sun City άφησε μαύρους και λευκούς να αναμειχθούν ελεύθερα- όταν αυτό δεν ήταν τόσο εύκολο στη Νότια Αφρική-, έτσι και στη Μέση Ανατολή συνεργάζεται- αυτός, ένας εβραίος!- με μουσουλμάνους, που αναγνωρίζουν στο πρόσωπό του έναν αξιόπιστο συνομιλητή. Το «Αtlantis» φτιάχτηκε σε συνεργασία με την εταιρεία Νakheel, συμφερόντων και αυτή του εμίρη και κατασκευάστρια εταιρεία του Ρalm Ιsland.
Ο Κέρτσνερ ήταν από τους πρώτους ξένους που επένδυσαν στο Ντουμπάι με το ξενοδοχείο «Royal Μirage», που κλείνει μία δεκαετία ζωής. Στην ηλικία των 73 ετών, που βρίσκεται σήμερα, θα είχε κανονικά αποσυρθεί, λόγω και των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει, αλλά ο θάνατος του γιου του και διαδόχου του από πτώση ελικοπτέρου τον επανέφερε στην ενεργό δράση. Το κλίμα σήμερα στο Ντουμπάι έχει αλλάξει. Την ξέφρενη ευφορία των τελευταίων χρόνων έχει διαδεχθεί ο προβληματισμός για το πώς θα αντιδράσει η τοπική οικονομία στην παρούσα κρίση. Τα μηνύματα είναι ανησυχητικά: έργα που έχουν εξαγγελθεί ματαιώνονται ή αναβάλλονται, εταιρείες όπως η Νakheel αναγκάζονται να κάνουν απολύσεις της τάξεως του 15% του προσωπικού τους και η πτώση της τιμής του πετρελαίου θα φέρει μείωση στον ρυθμό των επενδύσεων. Το χρηματιστήριο έχει πέσει κατά 60%, τοπικές τράπεζες συγχωνεύονται για να αντιμετωπίσουν την κρίση και οι τιμές των ακινήτων πέφτουν. Τελευταία εμφανίζονται μάλιστα στην αγορά ακίνητα σε τιμές που φτάνουν στο μισό της αρχικής τους.
Σύμφωνα με έκθεση της τράπεζας ΗSΒC, οι τιμές των ακινήτων στο Ντουμπάι έπεσαν κατά 4% τον περασμένο μήνα, ενώ μεσίτες αναφέρουν περιπτώσεις πελατών τους που είναι αποφασισμένοι να πουλήσουν όσο όσο. Ηδη από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας η κυβέρνηση του εμιράτου ανακοίνωσε ότι«εφεξής θα παρεμβαίνει στη διαχείριση της αγοράς ακινήτων», πράγμα που σημαίνει ότι θα ελέγχει την προσφορά των νέων ακινήτων μέσω των κατασκευαστικών εταιρειών που στην ουσία της ανήκουν. Με άλλα λόγια, οι κατασκευαστικές θα αρχίσουν να μειώνουν τους ρυθμούς τους επειδή η ζήτηση έχει αρχίσει να πέφτει. Στην ίδια πρωτοβουλία παίρνουν μέρος και οι ιδιωτικές κατασκευαστικές εταιρείες του εμιράτου. Επομένως κάτι αλλάζει ακόμη και στο μακάριο Ντουμπάι, παρά τα πυροτεχνήματα και τις διασημότητες που κολυμπούσαν αμέριμνες στα ζεστά νερά του Αραβικού Κόλπου.
