και το Ναγκασάκι
ΣΤΙΣ 9 Αυγούστου του 1945 ο ουρανός της Δυτικής Ιαπωνίας ήταν συννεφιασμένος. Η Kokura, μια πόλη – οπλοστάσιο των Ιαπώνων, η υπ’ αριθμόν πρώτη πόλη – στόχος της δεύτερης πυρηνικής επίθεσης, ήταν σκεπασμένη από σύννεφα και αόρατη από τα αμερικανικά αεροπλάνα. Ετσι, το βομβαρδιστικό Β29 που κουβαλούσε τον «χοντρό άνθρωπο» (έτσι τη βάφτισαν οι Αμερικανοί τη βόμβα) κατευθύνθηκε προς το Ναγκασάκι. Η ορατότητα στην πόλη αυτή ήταν επίσης περιορισμένη και αντί να εκραγεί πάνω από μια εγκατάσταση παραγωγής όπλων, όπως είχε σχεδιαστεί, εξερράγη 500 περίπου μέτρα πάνω από τη μεγαλύτερη χριστιανική συνοικία. Πάνω από τα δύο τρίτα των καθολικών (12.000) σκοτώθηκαν από το ωστικό και το θερμικό κύμα κυρίως.
Οι επιζώντες τόνισαν τη σπουδαιότητα της πίστης τους στο να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν το τραγικό επακόλουθο της πυρηνικής έκρηξης. Η γιατρός Akizuki, χριστιανή, 27 ετών, εργαζόταν εκείνη την ώρα στο πρώτο νοσοκομείο, ενάμισι χιλιόμετρο μακριά από το σημείο της έκρηξης. Στις 11.02, ενώ ασχολείτο με έναν φυματικό ασθενή της, είδε μια εκτυφλωτική αστραπή και έπεσε αμέσως στο πάτωμα. Μερικά δευτερόλεπτα αργότερα άκουσε το ισχυρό ωστικό κύμα και είδε τους τοίχους και την οροφή του νοσοκομείου να καταρρέουν. Στη συνέχεια διέφυγε γεμάτη εγκαύματα και γυαλιά στο σώμα της από τα σπασμένα τζάμια. Παρ’ όλο που το νοσοκομείο κάηκε σχεδόν ολόκληρο, εκατοντάδες θύματα κατέφθαναν για τις πρώτες βοήθειες. Οι περισσότεροι γιατροί ήταν στο μέτωπο και μόνον ένας υπήρχε μαζί με δύο νοσοκόμες που στελέχωναν το νοσοκομείο. Τις μόνες βοήθειες που μπορούσαν να προσφέρουν ήταν κάποιες αλοιφές για τα εγκαύματα και υπομονετικές προσπάθειες για να βγάζουν από το δέρμα τους με τσιμπιδάκια τα σπασμένα κομμάτια από τζάμια.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πέθαναν προτού πάρουν μια πρώτη ανάσα της θεραπείας τους και συνεχίζοντας την περιγραφή της η Akizuki αναφέρει ότι προσπάθησε μετά από βδομάδες να κοιμηθεί, αλλά τα βογκητά των τραυματισμένων δεν την άφηναν. Στις 17 Αυγούστου, οκτώ μόλις μέρες από τη δεύτερη πυρηνική καταστροφή, η Ιαπωνία συνθηκολογεί, βλέποντας πως ύστερα από τα νέα τρομακτικά αυτά όπλα δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Η Akizuki το 1948 παντρεύτηκε τον γιατρό που μαζί έζησαν το δράμα των πρώτων θυμάτων στο νοσοκομείο. Το 1951 πέθανε ο γιατρός από λευχαιμία από τη ραδιενεργό δόση που προσέλαβε από τη βόμβα στο Ναγκασάκι.
Το Ναγκασάκι πλήρωσε αυτό που είχε προγραμματιστεί να πληρώσει η Kokura και η ανθρωπότητα έζησε την πιο απάνθρωπη και κυνική απόφαση για μαζική καταστροφή άμαχου πληθυσμού με πυρηνικό βομβαρδισμό, μια επιχείρηση που εκτός των άλλων είχε και όλα τα στοιχεία μιας πυρηνικής δοκιμής.
Πέρασε ήδη μισός αιώνας από τότε, από τη διπλή αυτή πυρηνική καταστροφή που προκάλεσαν οι δύο αμερικανικές πυρηνικές βόμβες στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945 στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, αντίστοιχα. Και η καταστροφή αυτή στην 51η επέτειο φαίνεται να μην έχει συνετίσει ακόμη τους ισχυρούς της Γης και το πυρηνικό λόμπι.
Τα πιο κάτω ερωτηματικά θα έπρεπε να είχαν προ πολλού απασχολήσει την ανθρωπότητα και να είχαν απαντηθεί, αν πράγματι η διπλή αυτή καταστροφή και οι 300.000 νεκροί και οι 300.000 που φέρουν σήμερα ανεξίτηλα τα σημάδια της ραδιενέργειας (Hibakusa) έγιναν δίδαγμα στις μεγάλες αλλά και στις μικρές πυρηνικές δυνάμεις για την ατέλειωτη καταστροφή που συνεπάγονται τα πυρηνικά όπλα.
1. Χρειαζόταν η πυρηνική καταστροφή της Χιροσίμα με τους 160.000 άμεσους θανάτους για τον τερματισμό του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου;
2. Μετά από τρεις μόλις μέρες χρειαζόταν και δεύτερη πυρηνική καταστροφή στο Ναγκασάκι με τους 70.000 άμεσους νεκρούς για τον ίδιο σκοπό; Ή μήπως ήταν μια πυρηνική δοκιμή της βόμβας πλουτωνίου σε πραγματικές συνθήκες παράλληλα με τη δοκιμή της βόμβας ουρανίου στη Χιροσίμα;
3. Επαψαν οι χώρες από τότε να αναπτύσσουν πυρηνικά όπλα ή συνέχισαν την ποσοτική και ποιοτική τους αύξηση και αναβάθμιση;
4. Σταμάτησαν τα πυρηνικά κράτη όλες τις πυρηνικές δοκιμές ή τις συνέχισαν και τις συνεχίζουν ακόμη και σήμερα για την έρευνα καινούργιων πυρηνικών όπλων;
5. Θα καταλήξουν επιτέλους τον προσεχή Σεπτέμβριο στην υπογραφή μιας συνολικής κατάργησης των πυρηνικών δοκιμών ύστερα από 40 χρόνια;
6. Χώρες όπως οι Ινδίες, το Πακιστάν και το Ισραήλ, που βρίσκονται κοντά στο κατώφλι των πυρηνικών δυνάμεων (το Ισραήλ ήδη το ξεπέρασε), θα συνυπογράψουν τη συμφωνία ή θα ξεκινήσουν έναν δεύτερο κύκλο αναβολών της υπογραφής, που και αυτός θα κρατήσει, όπως και ο πρώτος, μερικές δεκαετίες;
7. Θα τερματίσει και η Κίνα τις πυρηνικές της δοκιμές ή θα πασχίσει να φθάσει το επίπεδο του πυρηνικού της οπλοστασίου σε αυτό της Ρωσίας;
8. Θα κλείσουν όλα τα στρατιωτικά μαζί με τα εμπορικά πυρηνικά εργοστάσια που έχουν τη δυνατότητα παραγωγής πλουτωνίου;
9. Θα καταστραφούν όλες οι πυρηνικές κεφαλές και οι πυρηνικοί πύραυλοι που τις μεταφέρουν ώστε το παγκόσμιο πυρηνικό οπλοστάσιο να μηδενιστεί; και
10. Θα πάψουν οι μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις να απαιτούν από τις μικρότερες να υπακούσουν σε μια συμφωνία που να δίνει δικαιώματα σε αυτές, και να παίρνει δικαιώματα από τις μικρές;
Το ότι κάποιες στιγμές της παγκόσμιας πυρηνικής ιστορίας οι μεγάλες δυνάμεις κατέληξαν σε συμφωνίες (όπως π.χ. το 1963 με τη Συνθήκη Μερικής Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών) δεν σημαίνει μόνον ότι υπάκουσαν στο αίτημα της κοινής γνώμης και κατανόησαν τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου. Αντίθετα, εξαντλώντας τις έρευνες για αύξηση της ισχύος του ωστικού και θερμικού κύματος μιας πυρηνικής έκρηξης δεν χρειαζόταν πια οι πυρηνικές δοκιμές ούτε να γίνονται στην ατμόσφαιρα ούτε και να είναι μεγάλης ισχύος. Ετσι, λοιπόν, πίσω από μια συμφωνία τερματισμού των πυρηνικών δοκιμών κρύβεται πολλές φορές η υποκρισία των πυρηνικών δυνάμεων, που κρίνοντας ότι το πυρηνικό τους πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί ανακοινώνουν τον τερματισμό των πυρηνικών δοκιμών, μεταχειριζόμενοι το γεγονός σαν άλλοθι, κατευνάζοντας τις διαμαρτυρίες της κοινής γνώμης. Ενώ ταυτόχρονα προχωρούν σε μια καινούργια έρευνα για ποιοτική αναβάθμιση των εξοπλισμών. Γι’ αυτό και οι πυρηνικές δοκιμές δυστυχώς συνεχίζονται.
Ο κ. Θαν. Κ. Γεράνιος είναι επίκουρος καθηγητής του τομέα Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
