«Εγώ τα ξεκίνησα όλα»
Ενα διαφορετικό διήμερο θα βιώσει το ελληνικό κοινό την Τρίτη και την Τετάρτη: τέσσερα από τα σημαντικότερα ονόματα του μπλουζ θα εμφανιστούν στον Λυκαβηττό έτσι ώστε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα ενός εκ των σημαντικότερων λαϊκών μουσικών ιδιωμάτων του αιώνα. Δύο σημαντικές κυρίες των μπλουζ όπως είναι η Οντέτα και η Ιρμα Τόμας αλλά και δύο νεόκοπες όπως η Σεμέκια Κόπλαντ και η Ντέμπρα Κόλμαν, οι οποίες αποτελούν το μέλλον της μαύρης μουσικής, θα μοιραστούν την ίδια σκηνή για να μας χαρίσουν τις ιστορίες ενός λαού που βίωσε από άλλη οπτική γωνία την αμερικανική ιστορία. «Το Βήμα της Κυριακής» κατάφερε να εντοπίσει τη μεγάλη ακτιβίστρια αλλά και πρωταγωνίστρια του αμερικανικού φολκ και μπλουζ τραγουδιού Οντέτα στη Νέα Υόρκη, όπου ζει, για να μας μιλήσει λίγο πριν από τις εμφανίσεις της.
Τι σημαίνει για σας να τραγουδάτε τα μπλουζ το έτος 2000;
«Είναι ανάγκη μου να τραγουδώ σε συναυλίες, έχω εκπαιδευθεί γι’ αυτόν τον σκοπό και θεωρώ ότι είναι καθήκον μου να το κάνω. Πιστεύω επίσης ότι έχω γίνει πλουσιότερη σε συναισθήματα και καλύτερος άνθρωπος από την πρώτη στιγμή που άρχισα να τραγουδώ. Οι καλύτερες στιγμές της ζωής μου είναι αυτές που γίνομαι ένα με το κοινό μου· τότε που υπάρχει διάχυτη αυτή η αίσθηση ότι όλοι βρισκόμαστε σε αυτόν τον κόσμο για τους ίδιους λόγους. Είναι στιγμές που είμαι άρρωστη, όχι κάτι σοβαρό, π.χ. μια γρίπη, και πρέπει να δώσω μία συναυλία. Τότε ντύνομαι, βάζω μέικ-απ, πηγαίνω στον εκάστοτε χώρο όπου θα τραγουδήσω και στο τέλος της ημέρας δεν θυμάμαι καν ότι ήμουν άρρωστη. Είναι θεραπευτικό».
Τι λέτε για την επιρροή που ασκήσατε στον Μπομπ Ντίλαν και στην Τζόαν Μπαέζ;
«Πολλοί έχουν μπερδέψει τη σχέση μου με τον Μπομπ Ντίλαν και την Τζόαν Μπαέζ. Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή: αυτοί επηρεάστηκαν από εμένα και το θεώρησαν τιμή τους να ακολουθήσουν αυτό που έκανα στην αρχή της καριέρας τους. Είμαι η «μάμα», η πηγή που τους βοήθησε να νιώσουν άνετα παίζοντας κιθάρα και τραγουδώντας τα τραγούδια τους. Τους έδωσα κουράγιο να βγουν προς τα έξω. Δεν λάμπω επειδή η Τζόαν Μπαέζ επηρεάστηκε από εμένα. Λάμπω γιατί εγώ είμαι εκείνη που τα ξεκίνησε όλα. Πρέπει αυτό να γίνει κατανοητό. Θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια που βρισκόμασταν σε μια συναυλία με την Τζόαν Μπαέζ, όταν ακόμη ήταν άγνωστη και βρισκόταν στο δίλημμα αν έπρεπε να κρυφθεί σε μια σπηλιά ή να βγει και να τραγουδήσει. Και την πήρα στο πλάι και της είπα: «Σου έχει δοθεί ένα θείο χάρισμα και είναι άδικο να το κρύψεις». Οτιδήποτε και αν συνέβη στη ζωή της στη συνέχεια, η Τζόαν Μπαέζ είχε μια θαυμάσια φωνή και τεράστιο συνθετικό ταλέντο, που μάλλον έχασε στην πορεία από την υπέρμετρη φήμη της».
Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποια ερμηνεύτρια που κινείται στα βήματά σας;
«Εχω ακούσει πολύ κόσμο να μιλάει για την Τζόαν Αρμαντρέιντινγκ και για τις ομοιότητες που έχουμε, η ίδια όμως όταν ρωτήθηκε σε ανύποπτο χρόνο ούτε καν με γνώριζε. Από την άλλη, βρίσκουν ομοιότητες ανάμεσα σε εμένα και στην Τρέισι Τσάπμαν, η οποία με γνωρίζει και δηλώνει θαυμάστριά μου. Εγώ πιστεύω ότι κανένας δεν έχει λόγο να μοιάζει με κανέναν. Ακόμη και όταν σπούδαζα κλασικό τραγούδι ήξερα ότι δεν θα έμοιαζα ποτέ στα ινδάλματά μου».
Υπάρχει λόγος να τραγουδάτε τα μπλουζ σήμερα;
«Γνωρίζεις για το Κοσσυφοπέδιο. Γνωρίζεις για τις δολοφονίες άοπλων μαύρων πολιτών από την αμερικανική αστυνομία. Γνωρίζεις φυσικά για τα παιδιά σε διάφορα σημεία του κόσμου που πεινούν και δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Γνωρίζεις για την παγκοσμιοποίηση και για τις δουλειές που χάνει ο κόσμος επειδή οι εταιρείες μεταφέρονται σε χώρες όπου δεν υπάρχει συνδικαλισμός και έτσι μπορούν να εκμεταλλευθούν τους εργαζομένους. Και τώρα πες μου εσύ αν υπάρχει λόγος να τραγουδώ τα μπλουζ σήμερα».
Γιατί λέτε ότι μάθατε την ιστορία του τόπου σας μέσα από τα τραγούδια;
«Στο σχολείο μιλούσαν για ήρωες που δεν μας αφορούσαν εμάς τους μαύρους. Και είναι απολύτως φυσικό καθώς η ιστορία μας γράφτηκε από αυτούς που καταπίεζαν τη φυλή μας τόσα χρόνια. Μόνο μέσα από την παράδοσή μας και τα τραγούδια μας μπόρεσα να αντιληφθώ το μεγαλείο της φυλής μου. Αυτές τις ημέρες σκεφτόμουν το μετάλλιο που μου έχει δώσει το κράτος και με προβλημάτιζε πραγματικά το αν πρέπει να το κρατήσω με όλα αυτά που κάνουν οι ΗΠΑ. Χρειάζομαι χρόνο να σκεφτώ και να συζητήσω με τους λαμπρούς ανθρώπους της χώρας μου για να καταλήξω κάπου. Αισθάνομαι προδομένη κατά κάποιον τρόπο».
Δεν νομίζετε ότι έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές στις σχέσεις σας με τους λευκούς;
«Φυσικά καταφέραμε πολλά με το πέρασμα των χρόνων στα θέματα ρατσισμού στις ΗΠΑ. Ισως δεν υπάρχουν πια στον Νότο οι δημόσιες βρύσες όπου επιτρέπεται μόνο στους λευκούς να πιουν νερό ή οι αντίστοιχες για τους έγχρωμους. Δεν παύουν όμως οι νόμοι να έχουν φτιαχθεί στα μέτρα των λευκών και αλίμονο στον μαύρο παράνομο που θα βρεθεί μπροστά σε σώμα ενόρκων αποτελούμενο από λευκούς».
Πιστεύετε ότι η φυλή σας θα έχει την εξουσία στα χέρια της κάποια στιγμή στο μέλλον;
«Οχι όσο αυτοί που ελέγχουν τον νόμο έχουν και τη δύναμη να τον αλλάξουν. Κρατούν τον νόμο ως εκεί που τους βολεύει και μετά τον αλλάζουν. Είναι ακριβώς σαν τη θρησκεία που προσαρμόζεται ανάλογα με τα γούστα αυτών που την ελέγχουν. Συνηγορεί επίσης στη διαιώνιση αυτής της κατάστασης η λογική που μας θέλει να μην ενδιαφερόμαστε για το τι συμβαίνει στον διπλανό μας. Πιστεύω όμως ότι καθώς περνά ο χρόνος και τα παιδιά μας εκπαιδεύονται και γίνονται ενεργοί πολίτες θα φθάσει κάποια στιγμή που θα πουν: «Φθάνει, ως εδώ και μη παρέκει». Και τότε τα πράγματα θα αλλάξουν. Πρέπει όμως να βοηθήσουν όλοι ώστε να αλλάξει μια τέτοια κατάσταση όπως η σημερινή».
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Την Τρίτη και την Τετάρτη, 9 μ.μ., στο Θέατρο του Λυκαβηττού.
