Πλήρης αβεβαιοτήτων ο κατατεθείς, χθες στη Βουλή, νέος προϋπολογισμός για το 2009. Καταρτίστηκε στη σκιά της κρίσης, σε καιρούς ευμετάβλητους και ανατρεπτικούς, σε εποχή μειωμένων προσδοκιών και σε χρόνο κατά τον οποίο οι προβλέψεις, οι όποιες προβλέψεις τελούν υπό αμφισβήτηση. Ουδείς μπορεί να βεβαιώσει ότι ομαλή, κατά τα περιγραφόμενα, θα είναι η εξέλιξη των εσόδων, των δαπανών, των ελλειμμάτων και του δημοσίου χρέους. Αντιθέτως μάλιστα η κρίση και η διαχείρισή της, οι πρόσθετοι πόροι που θα απαιτηθούν για τη διάσωση τραπεζών και ένας Θεός ξέρει ποιων άλλων, αναδεικνύουν κρυμμένους κινδύνους και απειλές παραμελημένες.
Η πιο σοβαρή είναι αυτή του δυσθεώρητου δημοσίου χρέους, που αισίως, με τα προ της κρίσης δεδομένα, θα ανέλθει σε 273 δισ. ευρώ το 2009. Η αναχρηματοδότησή του, μαζί με τις δανειακές ανάγκες που δημιουργεί ο νέος (αμφισβητούμενος) προϋπολογισμός, θα απαιτήσει καινούργιο δανεισμό τουλάχιστον 45 δισ. ευρώ. Η εξασφάλιση αυτού του νέου δανεισμού στις παρούσες, προβληματικές διεθνώς, πιστωτικές συνθήκες δεν προβλέπεται ευχερής.
Πολλοί επισημαίνουν από τώρα τον κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα το ελληνικό Δημόσιο κατά την προσεχή έξοδό του, τον επόμενο Φεβρουάριο, στη διεθνή χρηματαγορά. Η σπάνις των κεφαλαίων, η επικρατούσα καχυποψία και κυρίως το ελληνικό κακό παρελθόν μπορεί να αποτελέσουν βάση αξιολόγησης πρόσθετων κινδύνων στον ελληνικό δανεισμό.
Στην περίπτωση αυτή το πιθανότερο που θα συμβεί είναι να τιμολογηθούν ακριβά τα ελληνικά δάνεια και να αναγκασθεί το υπουργείο Οικονομικών να αποδεχθεί δα νεισμό με υψηλότερα επιτόκια. Αυτό είναι το ευνοϊκότερο των σεναρίων. Υπάρχουν και άλλα δυσμενέστερα. Κατά μία πιθανότητα- μικρή, αλλά υπαρκτή- μπορεί να εγερθούν αμφισβητήσεις από τους δανειστές μας και να μην προσφερθούν στο σύνολό τους τα αιτούμενα δανεικά από τους ήδη χειμαζόμενους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς.
Σ την περίπτωση αυτή το ελληνικό Δημόσιο θα βρεθεί σε εξαιρετικά δυσχερή θέση. Ουσιαστικά θα αντιμετωπίσει αντίστοιχη κατάσταση με εκείνη της Ουγγαρίας, το χρηματοδοτικό πρόβλημα της οποίας ανεδείχθη όταν μεσούσης της κρίσης απευθύνθηκε στη διεθνή αγορά προκειμένου να εξασφαλίσει νέα δάνεια.
Η διαφορά με την Ουγγαρία έγκειται στο γεγονός ότι δεν προβλέπεται μηχανισμός χρηματοδοτικής στήριξης για χώρες της ευρωζώνης. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν κάνει τέτοιου είδους πρόβλεψη για χώρα που συμμετέχει στο ευρώ. Στην περίπτωση αυτή ή θα πρέπει να συγκροτηθεί ξεχωριστός μηχανισμός στήριξης στο πλαίσιο της ευρωζώνης ή κατόπιν διαβουλεύσεων με τις χώρες-μέλη και συμφωνιών με την Κομισιόν να δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση για λογαριασμό της Ελλάδας. Αν συμβεί κάτι τέτοιο προφανώς θα επιβληθούν όροι, προϋποθέσεις και ελεγκτές- επιτηρητές εφαρμογής των συμπεφωνημένων. Το πιθανότερο είναι σε μια τέτοια ακραία περίπτωση να εγκατασταθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος και στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους βορειοευρωπαίοι τοποτηρητές ώστε να παρακολουθούν την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Θα πρόκειται για τη σύγχρονη εκδοχή του απεχθούς διεθνούς οικονομικού ελέγχου, με ό,τι αυτό βεβαίως συνεπάγεται για την πολιτική ηγεσία και για την ίδια την ανεξαρτησία της χώρας.
ΚΑΡΟΛΟΣ ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
«Σημείο αναφοράς ο άνθρωπος»
Την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) να επιδείξει ευελιξία αναφορικά με το Σύμφωνο Σταθερότητας επεσήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρ. Παπούλιας κηρύσσοντας χθες την έναρξη των εργασιών της διεθνούς συνδικαλιστικής διάσκεψης της ΓΣΕΕ για την καταπολέμηση της καταναγκαστικής εργασίας και της εμπορίας προσώπων. Ο κ. Παπούλιας ζήτησε από την ΕΕ να αναδείξει ως σημείο αναφοράς τον άνθρωπο και τον πολίτη, διότι, όπως επεσήμανε, όποτε δεν ακούστηκε η φωνή των πολιτών εντάσεις και ανατροπές σάρωσαν θεωρίες και θεωρητικούς.
Χαρακτήρισε «κρίσιμη» την παγκόσμια οικονομική συγκυρία τονίζοντας ότι βαριά θεσμικά λάθη στην οργάνωση του παγκόσμιου χρηματοδοτικού οικοδομήματος, θεωρητικές μονομέρειες, μια άφρων πίστη σε δήθεν μαγικές δυνάμεις της αγοράς και η απουσία συστήματος απόδοσης ευθυνών οδήγησαν την ανθρωπότητα στη σημερινή οικονομική κρίση.
Η κρίση, όπως σημείωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, έστω και εκ των υστέρων, αποτελεί μια πρόκληση και μια ευκαιρία για την Ενωση, τονίζοντας: «Πρέπει να αποδείξουμε όχι μόνο ότι η ιστορική διαδικασία της Ενωμένης Ευρώπης πέτυχε να εδραιώσει τη συναδέλφωση και την ειρήνη στην ήπειρό μας,αλλά και ότι δεν ξεχνάμε πως σημείο αναφοράς μας είναι πάντα ο άνθρωπος,ο πολίτης». Αναφερόμενος στο θέμα της διάσκεψης υπογράμμισε ότι «η δουλεία και το δουλεμπόριο αποτελούν ένα από τα πιο σκοτεινά φαινόμενα της ιστορίας της ανθρωπότητας,ένα στίγμα για τον πολιτισμό μας και με αυτή την έννοια το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα».
