Οι πολιτικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης

Η διεθνής οικονομική κρίση που βιώνουμε δεν έχει τελειώσει: πρόκειται για ένα σοκ μεγάλης εμβέλειας, όχι μόνο για τις οικονομικές επιπτώσεις του, διότι τα χρηματοοικονομικά επηρεάζουν την πραγματική οικονομία, αλλά επίσης και για τις πολιτικές, με την ευρεία έννοια του όρου. Δηλαδή μπορεί να επηρεάσει τόσο τις δομές των κοινωνιών μας όσο και τις σχέσεις των διεθνών δυνάμεων. Προτεραιότητα είναι σαφώς η πραγματική οικονομία, η οποία είναι εν μέρει είναι αποσυνδεδεμένη από τα χρηματοοικονομικά, στον βαθμό που οι μεγάλες παγκόσμιες βιομηχανίες έχουν οικονομική επιφάνεια που τις προστατεύει. Αντίθετα, όλος ο ιστός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων θα υποφέρει από τους περιορισμούς στην πίστωση και την υπερτίμηση της αξίας των χρημάτων. Ετσι, στις ευρωπαϊκές μας χώρες η εργασία εξαρτάται περισσότερο από τον αριθμό και την καλή λειτουργία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παρά από τις μεγάλες. Είναι λοιπόν επείγουσα η ανά γκη να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.

Οι άμεσες πολιτικές συνέπειες είναι ήδη ορατές: η κρίση αναμένεται να επηρεάσει τις αμερικανικές εκλογές, με την μεγάλη επιστροφή της οικονομίας. Αυτό θα έπρεπε κανονικά να αναθερμάνει την προεκλογική εκστρατεία του Μπαράκ Ομπάμα, καθώς ο Μακ Κέιν φάνηκε αδέξιος στις πρώτες αντιδράσεις του. Παρά τις προσπάθειες του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου προέδρου να ενσαρκώσει την «αλλαγή» και όχι τη συνέχιση, είναι η ρεπουμπλικανική συγγένεια, επομένως και με τον

Στις ευρωπαϊκές μας χώρες η εργασία εξαρτάται περισσότερο από τον αριθμό και την καλή λειτουργία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παρά από τις μεγάλες

Τζορτζ Μπους, που τον μειώνει στα μάτια της κοινής γνώμης, ενώ ο Ομπάμα ξαναβρίσκει το οξυγόνο που του έλειπε μετά το Συνέδριο των Ρεπουμπλικανών και την επιλογή της Σάρας Πέιλιν για τη θέση του αντιπροέδρου των ΗΠΑ. Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση δίνει λογικά προβάδισμα στον Ομπάμα (48% έναντι 43%, σύμφωνα με τη CΒS).

Προχωρώντας πιο βαθιά, θα λέγαμε ότι όλο το φάσμα των διανοουμένων θα έπρεπε να κινηθεί προς μια κατεύθυνση που είναι παγκοσμίως θετική, δηλαδή προς την Αριστερά. Εδώ και περίπου 30 χρόνια (μετά την περίοδο Ρίγκαν) ζούμε υπό την κυριαρχία της φιλελεύθερης ιδεολογίας, με έναν υπερβολικά δογματικό τρόπο, της οποίας η λέξη-«κλειδί», το απόλυτο παράγγελμα, ήταν η «απορρύθμιση». Τι βλέπουμε; Είτε πρόκειται για την παγκόσμια επισιτιστική κρίση είτε για την ενέργεια ή σήμερα για τα χρηματοοικονομικά, επανεμφανίζεται η απόλυτη ανάγκη της «ρύθμισης». Και μαζί με αυτή, η επιστροφή του κράτους και η επείγουσα ανάγκη να ενισχυθεί ο ρόλος των διεθνών ρυθμιστών. Να μια ιστορική ευκαιρία για την απανταχού Αριστερά, κυρίως στην Ευρώπη, να επανακτήσει την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι οι Σοσιαλδημοκρατίες θα βρουν τον δρόμο της δικής τους μεταρρύθμισης.

Αναμένοντας, δύο παράγοντες πρέπει να υπάρχουν στη σκέψη των κυβερνώντων. Ο πρώτος αφορά τη μεγάλη ανισορροπία η οποία υποβόσκει στην οικονομική κρίση. Αυτή προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι, ενώ η βιομηχανία είχε μια μέση αποδοτικότητα της τάξεως του 7%-8%, τα χρηματοοικονομικά είχαν 15%-20%. Ανισορροπία η οποία- το βλέπουμε τώρα καθαρά, αλλά με καθυστέρηση- είναι ανυπόφορη. Αυτή η υπερβολική απαίτηση για αποδοτικότητα δεν αφορά μόνο το θέλγητρο του κέρδους ή τις καταχρήσεις των traders, προέρχεται επίσης από το δημογραφικό πρόβλημα των χωρών μας! Διότι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής έχει αποτέλεσμα περισσότερο αδρανή πληθυσμό απ΄ ό,τι ενεργό. Αναγκάζονται τα συνταξιοδοτικά ταμεία- κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες- να έχουν μεγάλες απαιτήσεις αποδοτικότητας για να μπορέσουν να πληρώσουν τις συντάξεις! Δεν είναι μόνον ότι η δημογραφική αδυναμία εξασθενίζει την οικονομία, αλλά βρίσκεται επίσης στην πηγή του χάσματος που με τη σειρά του τρέφει τη μεγάλη οικονομική ανισορροπία που βιώνουμε.

Το δεύτερο ζήτημα που προκαλεί ανησυχία είναι περισσότερο άμεσο. Γνωρίζουμε- και το βλέπουμε μόλις τώρα- ότι η Ρωσία, για λόγους εσωτερικής προπαγάνδας και προκειμένου να στηρίξει ένα αυταρχικό καθεστώς, δεν διστάζει πλέον να καταφύγει στη βία. Η Ιστορία διδάσκει επίσης ότι οι μεγάλες χρηματοοικονομικές και οικονομικές κρίσεις βρίσκουν διέξοδο στον πόλεμο. Θα πρέπει λοιπόν πάση θυσία να αποφύγουμε τη στρατιωτικοποίηση της κρίσης και να ασκήσουμε πίεση στις ΗΠΑ προκειμένου να μην υποκύψουν σε αυτή την τάση.

Ο κ. Ζαν-Μαρί Κολομπανί είναι ένας από τους εγκυρότερους ευρωπαίους δημοσιογράφους, πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Le Μonde». Το τακτικό, ανά Κυριακή, άρθρο του είναι γραμμένο αποκλειστικά για «Το Βήμα».