Ο Σαακασβίλι δεν πείθει τους Ευρωπαίους

Μ ας λέει ψέματα ο Σαακασβίλι; Το ερώτημα δεν διατυπώθηκε ακριβώς έτσι από τον υπουργό Εξωτερικών μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας στην πρόσφατη συνάντηση της Αβινιόν αλλά αυτό ήταν το νόημά του. Η εύγλωττη σιωπή των ομολόγων του έδειξε ότι και εκείνοι, τουλάχιστον αρκετοί υπουργοί Εξωτερικών, έχουν τις ίδιες αμφιβολίες για την ακρίβεια των όσων τους πληροφόρησε ο γεωργιανός πρόεδρος και κάποιες «ανεξάρτητες πηγές» σχετικά με τη σύρραξη στον Καύκασο. Ο Γερμανός Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ έδειξε ότι μάλλον θετικά θα απαντούσε στο ερώτημα. «Πρέπει να μάθουμε περισσότερα για το ποιος φέρει την ευθύνη της στρατιωτικής κλιμάκωσης και σε ποιον βαθμό» δήλωσε καλύπτοντας με διπλωματική γλώσσα την άρνησή του να δεχθεί τη γεωργιανοαμερικανική εκδοχή ότι «η Ρωσία επιτέθηκε στη Γεωργία». Ενάμιση μήνα μετά τον πενθήμερο πόλεμο η ατμόσφαιρα στην Ευρώπη δεν είναι τόσο θετική για τον πρόεδρο Σαακασβίλι, μάλιστα αρχίζει να γίνεται και εχθρική- κατά την εκτίμηση του «Spiegel». Είναι ενδεικτικό ότι οι τρεις «συμπαθούντες» Ευρωπαίοι, ο Βρετανός Γκόρντον Μπράουν, η Ανγκελα Μέρκελ και ο σουηδός υπουργός Εξωτερικών Καρλ Μπιλντ, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή ζητούσαν «τιμωρία» της Ρωσίας, μιλούσαν για «παραβίαση του διεθνούς δικαίου» από τη Μόσχα και υπόσχονταν στη Γεωργία «ένταξη στο ΝΑΤΟ όταν το θελήσει», άλλαξαν κατεύθυνση και συμφωνούν «να ερευνηθεί το ζήτημα (του ποιος άρχισε πρώτος) από διεθνή επιτροπή» που προτάθηκε από τον Χαβιέρ Σολάνα. Ως και ο Ντάνιελ Φριντ, ο αμερικανός υφυπουργός για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, εκφράζοντας προφανώς τις αμφιβολίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δηλώνει ότι η Γεωργία «εισέβαλε στην πρωτεύουσα της Νότιας Οσετίας (…) ύστερα από μια σειρά προκλήσεις». Είχε προηγηθεί η «τεκμηριωμένη ανάλυση» του Πολ Σάντερς, του κρεμλινολόγου του συντηρητικού Κέντρου Νίξον της Ουάσιγκτον, ο οποίος σημειώνει ότι «όλο και περισσότεροι διαπιστώνουν σήμερα πως υπάρχουν δύο μέρη στη σύγκρουση και ότι η Γεωργία δεν ήταν το θύμα αλλά συμμετείχε αυτοβούλως».

Κατά σύμπτωση τις ημέρες του πολέμου βρισκόταν στην Τιφλίδα με ειδική αποστολή ο συνταγματάρχηςΒόλφγκανγκ Ρίχτερ του γερμανικού Γενικού Επιτελείου. Ετσι το Βερολίνο και ως έναν βαθμό η ΕΕ και το ΝΑΤΟ έχουν αξιόπιστη ενημέρωση για το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα την πρώτη ημέρα του πολέμου. Ο Ρίχτερ, όπως γράφουν γερμανικές εφημερίδες, «βεβαιώνει ότι οι Γεωργιανοί είχαν συγκεντρώσει μεγάλες δυνάμεις στα σύνορα με τη Νότια Οσετία από τον Ιούλιο». Η «Suddescher Ζeitung» γράφει ότι ο Ρίχτερ «σε κλειστή σύσκεψη των ηγετικών μελών των Επιτροπών Εξωτερικών και Αμυνας του Μπούντεσταγκ την περασμένη Τετάρτη πληροφόρησε τον υπουργό Αμυνας ΦραντςΓιόζεφ Γιουγκ ότι οι Γεωργιανοί κατά κάποιον τρόπο “είπαν ψέματα” σε ό,τι αφορά τις κινήσεις του στρατού τους.Ο ίδιος δεν μπορούσε να βρει αποδείξεις οι οποίες να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς του Σαακασβίλι ότι οι Ρώσοι εισήλθαν στο τούνελ Ρόκι πριν από τη διαταγή του στις δυνάμεις του να επιτεθούν». [Το τούνελ Ρόκι είναι ο ορεινός διάδρομος συγκοινωνίας Ρωσίας- Οσετίας.] Η εφημερίδα προσθέτει ότι βουλευτής ο οποίος μετείχε στη σύσκεψη δήλωσε αργότερα ότι ο συνταγματάρχης Ρίχτερ «δεν άφησε περιθώριο για αμφιβολίες» καιότι «είναι προφανές πως οι ευθύνες είναι περισσότερο των Γεωργιανών παρά των Ρώσων».

Πληροφορίες αμερικανικών πηγών αναφέρουν ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιάαπ ντε Χουπ Σέφερ, ο οποίος επισκέφθηκε την Τιφλίδα την περασμένη Δευτέρα, δεν ικανοποιήθηκε από τις εξηγήσεις που του έδωσε ο πρόεδρος Σαακασβίλι σχετικά με το «πώς και γιατί άρχισε η μάχη στην πρωτεύουσα Τσχινβάλι» της Νότιας Οσετίας. Οι ευρωπαίοι σύμμαχοι, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, «ενδιαφέρονται να έχουν συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα,το οποίο θεωρούν εξαιρετικής σημασίας για την πορεία των σχέσεων του ΝΑΤΟ με τη Γεωργία». Η γεωργιανή κυβέρνηση επιμένει ότι ο πόλεμος δεν άρχισε στις 8 Αυγούστου αλλά λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Πέμπτης 7 Αυγούστου και όταν «150 ρωσικά μηχανοκίνητα και τανκς εισήλθαν στο έδαφος της Γεωργίας», αλλά το ΝΑΤΟ έχει συγκεντρώσει πληροφορίες και από άλλες πηγές οι οποίες οδηγούν σε άλλο συμπέρασμα: ότι «οι Γεωργιανοί άρχισαν τη σύγκρουση όπως προκύπτει από την τακτική τους- δεν επρόκειτο για απάντηση σε ρωσική πρόκληση». Γερμανοί στρατιωτικοί αναλυτές με αξιόπιστες συνδέσεις στο ΝΑΤΟ υποστηρίζουν ότι «οι αξιωματικοί του ΝΑΤΟ πιστεύουν πως η γεωργιανή επίθεση ήταν μια καλώς μελετημένη επίθεση εναντίον θέσεων στη Νότια Οσετία» με σκοπό να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα. Μάλιστα το «Spiegel»- το οποίο αρχικά είχε χαρακτηρίσει τη ρωσική εισβολή «άθλια ιμπεριαλιστική ενέργεια» – γράφει ότι «αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ πιστεύουν ότι οι αψιμαχίες και προκλήσεις που προηγήθηκαν με κανέναν λόγο δεν δικαιολογούν τις πολεμικές προετοιμασίες της Γεωργίας. (…) Οι εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ στηρίζονται στις αμφιβολίες τους για τους λόγους που κινήθηκε ο Σαακασβίλι».

Διαφορετική γνώμη από τις αμερικανογεωργιανές θέσεις εκφράζει ο ΟΑΣΕ, του οποίου είναι μέλος και η Γεωργία, όπως και η Ρωσία, καθώς και συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών, οι οποίες βασίζονται κυρίως σε δορυφορικές παρατηρήσεις. Ο ΟΑΣΕ διατηρεί γραφείο στην Τιφλίδα και ενημερώνει τακτικά το κέντρο στη Βιέννη για τις εξελίξεις. Στην έκθεσή του με ημερομηνία 8 Αυγούστου και ώρα 11 π.μ. για τις πρώτες ώρες του πολέμου γράφει: «Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα το κέντρο της Τσχινβάλι έγινε στόχος βομβαρδισμού και πυρών, με ορισμένα από αυτά να προέρχονται έξω από την εμπόλεμη ζώνη. Το γραφείο (του ΟΑΣΕ) επλήγη και οι τρεις ξένοι υπάλληλοι που βρίσκονταν εκεί κατέφυγαν στο υπόγειο».