Ας ελπίσουμε ότι η Ρωσία και η Δύση θα μπορέσουν να περιορίσουν τη διένεξή τους σε έναν σχετικώς αβλαβή πόλεμο λέξεων
Ασφαλώς και υπάρχει κρίση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Ασφαλώς και η Μόσχα βρίσκεται σε σύγκρουση με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, σε συναγωνισμό για το ποιος θα κάνει την πιο πύρινη δήλωση εναντίον του αλλού. Αλλά όχι. Καμία πιθανότητα για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι δυτικοευρωπαίοι σύμμαχοί τους είναι μπλεγμένοι σε τέτοιον βαθμό με το Ιράκ, το Ιράν και το Αφγανιστάν ώστε το τελευταίο που θα ήθελαν σήμερα είναι να περιπλέξουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα προσθέτοντας τη Ρωσία στη λίστα των εχθρών τους. Οι ηγέτες στο Κρεμλίνο το καταλαβαίνουν αυτό πολύ καλά και γι΄ αυτό είναι ελεύθεροι να κάνουν τις πιο προκλητικές δηλώσεις για τη Δύση τα τελευταία τρία χρόνια. Αφήστε τον πρωθυπουργό Βλαντίμιρ Πούτιν να λέει ό,τι θέλει εναντίον της Δύσης. Για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους χρειάζεται απεγνωσμένα να πείσει τους Ρώσους ότι η χώρα τους «είναι και πάλι όρθια». Η αλήθεια είναι ότι παρά αυτές τις κραυγές και τις επικίνδυνες ρητορείες η Μόσχα δεν έκανε την παραμικρή κίνηση η οποία θα μπορούσε αντικειμενικά να θεωρηθεί στρατιωτική απειλή για τη Δύση. Πέραν τούτου ο στρατιωτικός προϋπολογισμός της Αμερικής είναι 20 φορές μεγαλύτερος του ρωσικού. Αν η Ρωσία επρόκειτο να κάνει κάτι ανάλογο με την κούρσα των εξοπλισμών του Ψυχρού Πολέμου τότε ο πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ και ο Πούτιν θα έπρεπε να διαθέσουν για την άμυνα όλα όσα αποφέρει το πετρέλαιο- ενέργεια που θα είχε πελώριες αρνητικές συνέπειες για την οικονομία και θα υποβάθμιζε το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού. Αλλά η Ρωσία και η Δύση χρειάζονται η μία την άλλη. Φυσικά η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει την ηγετική θέση της στον παγκόσμιο ενεργειακό χώρο για να πιέσει, ακόμη και να εκβιάσει, μερικές χώρες οι οποίες εξαρτώνται από τους φυσικούς πόρους της Ρωσίας. Αλλά εδώ υπάρχει ένας κανόνας. Η αξία αυτής της αλήθειας προϋποθέτει ότι όλα τα μέρη της σύγκρουσης ενεργούν λογικά- κάτι που, βεβαίως, δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο. Ετσι, λ.χ., πολλοί αναλυτέςεμού περιλαμβανομένου- ήμασταν βέβαιοι πριν από μερικές εβδομάδες ότι σε καμία περίπτωση δεν θα συγκρουόταν η Ρωσία με τη Γεωργία παρ΄ όλο που συνεχώς οξύνονταν οι μεταξύ τους σχέσεις. Η λογική υπαγόρευε ότι ο πόλεμος θα απεφεύγετο επειδή θα ήταν καταστροφικός και για τα δύο μέρη.
Η Ρωσία και η Δύση βρίσκονται στην ίδια μοίρα. Και τα δύο μέρη κάνουν όλο και πιο πύρινες δηλώσεις το ένα εναντίον του άλλου, πιστεύοντας ότι έχουν τη γνώση και τη δύναμη να σταματήσουν το ματς των κραυγών προτού τα πράγματα οδηγήσουν σε στρατιωτική σύγκρουση. Αυτό, εννοείται, έχει αξία εφόσον επικρατεί η λογική. Αλλά οι απειλές και οι προκλήσεις που εξαπολύονται πότε από τη μία και πότε από την άλλη μεριά πολύ εύκολα μπορεί να είναι εκτός ελέγχου.
Μετά τις σκληρές δηλώσεις του αμερικανού αντιπροέδρου Ντικ Τσένι στην Ουκρανία και στη Γεωργία και την ήπια υποστήριξη που έδωσαν στη Μόσχα οι χώρες που πήραν μέρος στην πρόσφατη διάσκεψη του (ασιατικού) Οργανισμού Συλλογικής Ασφαλείας αρχίζει να παίρνει μορφή ο νέος Ψυχρός Πόλεμος. Βεβαίως δεν μιλάμε για μια νέα κούρσα εξοπλισμών. Αλλωστε ο πρώτος Ψυχρός Πόλεμος έδειξε ότι το ΝΑΤΟ ουδέποτε τόλμησε να διακινδυνεύσει επευθείας σύγκρουση με μια πυρηνική δύναμη. Το χαρακτηριστικό στοιχείο του Ψυχρού Πολέμου ήταν ότι διεξήχθη κατά το πλείστον σε άλλο πεδίο μάχης- σε χώρες του Τρίτου Κόσμου όπου η Σοβιετική Ενωση και η Δύση μάχονταν μέσω τρίτων για παγκόσμιο έλεγχο και επιρροή. Και είναι πολύ συμβολικό το ότι ο πρώτος ηγέτης που αναγνώρισε επισήμως την ανεξαρτησία της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας ήταν ο πρόεδρος της Νικαράγουας Ντανιέλ Ορτέγκα, ο οποίος πριν από 20 χρόνια ήταν μία από τις κεντρικές προσωπικότητες του Τρίτου Κόσμου στην αντιπαράθεση της Σοβιετικής Ενωσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σήμερα αυτός ο Τρίτος Κόσμος βρίσκεται στα σύνορα της Ρωσίας. Ο Τσένι υποσχέθηκε ότι η Γεωργία και η Ουκρανία σύντομα θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Ετσι δεν είναι δύσκολο να μαντέψουμε ότι η προσεχής κρίση θα εκδηλωθεί τον Δεκέμβριο, αν δοθεί στην Ουκρανία το πράσινο φως για τη διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ. Αν η Μόσχα εκμεταλλευθεί την απόλυτη, πολιτικοποιημένη και παθιασμένη διαίρεση των Ουκρανών στο θέμα του ΝΑΤΟ δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που διαθέτει για να τραβήξει τη γραμμή ακόμη πιο βαθιά στην Ουκρανία, ανάμεσα στον φιλονατοϊκό πληθυσμό του δυτικού τμήματος της χώρας και στον κατά πλειονότητα ρωσικό αντινατοϊκό πληθυσμό του ανατολικού τμήματος.
Ας ελπίσουμε ότι η Ρωσία και η Δύση θα μπορέσουν να περιορίσουν τη διένεξή τους σε έναν σχετικώς αβλαβή πόλεμο λέξεων. Ωστόσο, αν ανέβουν οι τόνοι προς μια πιο σοβαρή αντιπαράθεση, αυτό θα έχει σοβαρές συνέπειες για τη Δύση. Για τη Ρωσία οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές.
Ο κ. Αλεξάντερ Γκολτς είναι διευθυντής ρωσικού think tank και συνεργάτης του εκδοτικού συγκροτήματος ΥΖh της Μόσχας.
