Η λύση στο πρόβλημα «Παιδεία» θα καθυστερεί, αν συνεχίσει να αναζητείται στο πλαίσιο της κομματικής αντιπαλότητας
Είναι κοινή η διαπίστωση ότι η Παιδεία βρίσκεται σε κρίση. Η λύση στο πρόβλημα «Παιδεία» θα καθυστερεί, αν συνεχίσει να αναζητείται στο πλαίσιο της κομματικής αντιπαλότητας. Η πατρίδα μας έχει ανάγκη από σταθερούς και μακρόβιους θεσμούς. Με τη διάκριση: Α) Υποχρεωτική Εκπαίδευση (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο), Β) Προαιρετική Εκπαίδευση (Λύκειο, Μέσες Τεχνικές Σχολές) και Γ) Τρόποι Εισαγωγής στα ΑΕΙ (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ), θα διατυπωθούν κάποιες προτάσεις που ίσως συμβάλουν στον διάλογο για την προσέγγιση της λύσης του. 1 Υποχρεωτική Εκπαίδευση (ΥΕ)
α. Προγράμματα Σπουδών (ΠΣ): Διαρκής αναθεώρησή τους με στόχους: την κλιμακούμενη δυσκολία, από τάξη σε τάξη, την ανανέωση με σύγχρονη απαλλαγή τους από θνησιγενείς γνώσεις και την καθιέρωση ενιαίας διδακτικής προσέγγισης τόσο της διδασκαλίας όσο και της συγγραφής των διδακτικών βιβλίων, σε όλη την έκταση της ΥΕ.
β. Προγράμματα Σπουδών των Εκπαιδευτικών. Τα ΠΣ πρέπει να αναθεωρηθούν με βασικό στόχο την καθιέρωση ενιαίας αντίληψης της παιδαγωγικής και διδακτικής κατάρτισης, όλων όσων πρόκειται να διδάξουν σε βαθμίδα της ΥΕ. Ειδικότερα, η απαίτηση αυτή είναι αναγκαία για τους καθηγητές που πρέπει να είναι κάτοχοι «πιστοποιητικού διδακτικής επάρκειας».
γ. Διοίκηση των Σχολείων: Η αντιμετώπιση της ΥΕ ως ενιαίας σχολικής μονάδας κρίνεται αναγκαία γιατί: α) θα αξιοποιηθεί με τον βέλτιστο τρόπο το ανθρώπινο δυναμικό της (κυρίως εκείνο με εξειδικεύσεις), β) θα περιοριστεί η σπατάλη διδακτικών ωρών και λειτουργικών δαπανών, γ) θα μειωθεί η πρόσληψη ωρομισθίων (θέτει υπό ομηρεία τόσο τους ωρομίσθιους όσο και την εκπαιδευτική διαδικασία), δ) θα διευκολυνθεί η σύνταξη των ωρολογίων προγραμμάτων και ε) θα ενθαρρυνθούν οι συγχωνεύσεις ατροφικών σχολείων, με τη δημιουργία πολυδύναμων σχολικών μονάδων σε κεντρικά σημεία περιοχών, που θα συμβάλλουν, εκτός των άλλων, στην κοινωνικοποίηση των μαθητών. Πρέπει να τονιστεί ότι η ενιαία διοίκηση όλων των βαθμίδων λειτουργεί ήδη σε επίπεδο περιφέρειας…
2 Προαιρετική Εκπαίδευση (ΠΕ)
α. Για να πάψει το Λύκειο να είναι ο προθάλαμος επιλογής για τα ΑΕΙ και να καταστεί αυτόνομη παιδευτική μονάδα, δύο είναι οι προφανείς οδοί διεξόδου: α) η καθιέρωση προ-πανεπιστημιακού έτους επιλογής και β) η αξιολόγηση των επιδόσεων όλων ανεξαιρέτως των μαθημάτων (κορμού και επιλογής) και των τριών τάξεων του Λυκείου, και υπό τη βεβαιωμένη στέγη του αδιαβλήτου. Με βάση αυτές τις επιδόσεις και με τη διαδικασία που θα σχολιαστεί στη συνέχεια θα γίνεται η επιλογή για τα ΑΕΙ.
β. Θετική θεωρείται και η καθιέρωση εισαγωγικών εξετάσεων για το Λύκειο, ώστε έγκαιρα να αρχίζει η ροή προς τις μέσες τεχνικές σχολές (χωρίς εισαγωγικές εξετάσεις).
3 Επιλογές στελεχών.
Για τη διαμόρφωση αποτελεσματικής και αξιόπιστης διοικητικής πυραμίδας προτείνονται: α) ίδρυση και λειτουργία Σχολής Στελεχών Διοίκησης Εκπαιδευτικών Μονάδων (σε βάθος χρόνου όλα τα στελέχη διοίκησης πρέπει να είναι απόφοιτοί της), β) στη μεταβατική περίοδο τα στελέχη διοίκησης να επιλέγονται επί θητεία με κριτήρια ευρύτατης αποδοχής και γ) η ανανέωση της θητείας τους να βασίζεται στο «επί θητεία» συντελεσθέν έργο (με τα κριτήρια της αξιολόγησης που θα πρέπει να καθιερωθούν) και να δίνεται η δυνατότητα μονιμοποίησής τους.
4 Τρόποι εισαγωγής στα ΑΕΙ Εκτός από την καθιέρωση προ-πανεπιστημιακού έτους ως μέσου επιλογής, η επιλογή με βάση τις επιδόσεις στο Λύκειο μπορεί να πάρει και την εξής μορφή: α) το κάθε ΑΕΙ, σε συνεργασία με το ΥπΕΠΘ και με γνώμονα τις δυνατότητές του, θα προκηρύσσει τον αριθμό των εισακτέων στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει, β) για το κάθε γνωστικό αντικείμενο θα γνωστοποιούνται οι συντελεστές βαρύτητας του κάθε μαθήματος του Λυκείου που θα καθορίζουν τα ΑΕΙ, και οι οποίοι θα αυξάνονται από τάξη σε τάξη, γ) οι υποψήφιοι θα υποβάλλουν το Πιστοποιητικό Σπουδών του Λυκείου (ΠΣΛ) και θα δηλώνουν το γνωστικό αντικείμενο της προτίμησής τους και δ) τα ΑΕΙ με βάση το ΠΣΛ και τους συντελεστές βαρύτητας θα συντάσσουν την κατάταξη των υποψηφίων από όπου θα πληρούνται οι προκηρυχθείσες θέσεις. Οι παραπάνω προτάσεις δεν διεκδικούν πληρότητα και, λόγω στενότητας χώρου, στερούνται της αναγκαίας επιχειρηματολογίας που θα τις καθιστούσε περισσότερο ευκρινείς και ίσως πειστικότερες.
Είναι όμως ο προβληματισμός ανθρώπων της Παιδείας που έχουν την ακλόνητη πεποίθηση ότι ο διάλογος και η έκφραση υπευθυνότητας θα μας οδηγήσουν στην καθιέρωση θεσμών μακράς διαρκείας.
Ο κ. Χρ. Β. Μασσαλάς είναι πρόεδρος ΔΕ Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και ο κ. Αχ. Λεοντάρης είναι εκπαιδευτικός.
