Πολύχρωμο πλήθος σε ασπρόμαυρα κάδρα

«M α πού βρεθήκαμε εδώ;Σε γενική συνέλευση; ». Ο νεαρός σπουδαστής τμήματος Φωτογραφίας των ΤΕΙ εξεπλάγην όταν μπαίνοντας προχθές το βράδυ στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς αντίκρισε δεκάδες συμφοιτητές του. Η ώρα ήταν 20.20. Το νεαρό πολύχρωμο πλήθος δροσιζόταν στους εξωτερικούς χώρους του ισογείου με συζητήσεις που σήκωναν ένα βουητό- ίσα ίσα για να σκεπάσει τις ομιλίες των εγκαινίων της αναδρομικής έκθεσης του Γιόζεφ Κουντέλκα, οι οποίες μόλις άρχιζαν στους εσωτερικούς χώρους του ισογείου. Τριγύρω από τους ομιλητές είχαν τοποθετηθεί, σε δηλωτική του σεβασμού απόσταση και σε διάταξη ημικυκλίου, οι καλοί μαθητές της βραδιάς: το ωρίμου ηλικίας ευγενικό πιστό κοινό του μουσείου και βεβαίως οι φωτογράφοι και οι κάμερες. Η βραδιά πάντρεψε ένα ετερόκλητο κοινό αλλά δίχως επιφάσεις διαχυτικότητας. Ταιριαστό κατά μία έννοια με τον τσέχο θρύλο της τέχνης της φωτογραφίας, που έσκυβε το κεφάλι στα φλας και όταν κλήθηκε να πει δυο λόγια από το βήμα φάνηκε ότι ολίγον τι ζορίστηκε.

« Οι περισσότεροι από εμάς συνηθίζουμε να έχουμε μαζί το κινητό μας, που μας φέρνει σε επαφή με όσα συμβαίνουν γύρω μας. O Γιόζεφ Κουντέλκα δεν συνηθίζει να έχει μαζί του κινητό αλλά φωτογραφική μηχανή, που τον βοηθάει να βλέπει καλύτερα,όπως ο ίδιος λέει » ανέφερε η πρέσβειρα της Τσεχίας κυρία Χάνα Μότλοβα, ενώ ο γάλλος πρεσβευτής κ. Κριστόφ Φαρνό ανέφερε μιλώντας σε δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο: « Η ζωή σας ως μηχανικού που έγινε φωτογράφος,η περιπλάνησή σας με σκοπό την ανακάλυψη του ανθρώπινου ρόλου και ο ρόλος σας στα γεγονότα της Πράγας του 1968 σας καθιστούν μάρτυρα και πρέσβη πρώτης γραμμής ».

Είχε προηγηθεί ο χαιρετισμός του διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη κ. Αγγελου Δεληβορριά – επαίνεσε μάλιστα τους προαναφερθέντες για τα « θαυμάσια ελληνικά » τους- για να ακολουθήσουν λίγες κουβέντες από την υπεύθυνη του Φωτογραφικού Αρχείου του μουσείου κυρία Φανή Κωνσταντίνου και τον διευθυντή του πρακτορείου Αpeiron κ. Γιάννη Δήμου. « Και τώρα η έκθεση είναι στη διάθεσή σας ». Επειτα από αρκετή ώρα ο κ. Δεληβορριάς έδωσε το σήμα να λυθούν οι ζυγοί προς μεγάλη τέρψη των περισσότερων.

Η πλέον γοητευτική ώρα της βραδιάς είχε μόλις αρχίσει. Αλλοι με τις μηχανές, άλλοι με τους καταλόγους στο χέρι, οι νεαρότεροι επισκέπτες της έκθεσης ξεχύθηκαν στις αίθουσες που τη φιλοξενούσαν για να έρθουν σε απευθείας διάλογο με την ασπρόμαυρη, αιχμηρή, ενίοτε μοναχική και πάντα διεισδυτική «γλώσσα» του φωτογράφου που δεν έχει τραβήξει ούτε μία αδιάφορη εικόνα. Εβλεπε κανείς τον κόσμο να συνωστίζεται απέναντι από τις προλογικές σημειώσεις κάθε ενότητας της έκθεσης και εν συνεχεία να «διακτινίζεται» ή ένας ένας ή δύο δύο στις λιτά καδραρισμένες φωτογραφίες της έκθεσης αναζητώντας μια περισσότερο προσωπική επαφή μαζί τους. Για τους πλέον θαρραλέους, ο Κουντέλκα ήταν εκεί. Οχι μόνο για να ξεναγήσει τους επισήμους που πάντα φεύγουν νωρίς- όπως ο γάλλος πρεσβευτής μετά της συζύγου του- αλλά για να απαντήσει σε απορίες και να ακούσει σχόλια. Και αυτή ήταν η διαδικασία που του προκαλούσε τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση κατά τη διάρκεια της βραδιάς.