Ξεχασμένοι στα «γκέτο» των λυόμενων

Τ α σεντόνια ανεμίζουν σαν σημαίες. Ασπρόρουχα, κάλτσες, λογιών λογιών ρούχα. Δεκάδες μπουγάδες επάνω σε μισοσπασμένα σχοινιά και παλιά καλώδια διατρέχουν τον καταυλισμό με τα τροχόσπιτα και τα λυόμενα. Σκυλιά τρέχουν ανάμεσα σε πρόχειρα μποστάνια, κυλιούνται μέσα στον μπουχό και στις λακκούβες, κερδίζουν στιγμές στιγμές το χάδι ή το «πρόγκημα» από κάποιους γέροντες που κάθονται σε πλαστικές καρέκλες και παλιούς, ξεχαρβαλωμένους καναπέδες. Εικόνες από τις πυρόπληκτες περιοχές της Ηλείας ή τους σεισμόπληκτους της Βάλμης; Οχι. Εννέα χρόνια μετά τον καταστρεπτικό σεισμό της Πάρνηθας, υπάρχουν ακόμη γέροντες, φτωχές οικογένειες και μικρά παιδιά που ζουν στα λυόμενα του Στρατοπέδου Καποτά στις Αχαρνές. Με αντίστοιχες εικόνες τροφοδοτεί τον αμφιβληστροειδή και η καθημερινότητα στους «ξεχασμένους από Θεό και ανθρώπους» καταυλισμούς του Αιγίου και των Γρεβενών. Εκεί συμπληρώθηκαν πλέον 13 χρόνια από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1995. Και όμως, για δεκάδες οικογένειες το νοικοκυριό ορίζεται όχι κάτω από ένα κεραμίδι, αλλά από την οροφή ενός μικρού, πολυκαιρισμένου πια τροχόσπιτου.

Στις Αχαρνές το Στρατόπεδο Καποτά και ο καταυλισμός του Αξιον Εστί αποτελούν ακόμη οικισμούς-καρφί στο μάτι του επισκέπτη. «Γκέτο και άντρο συμμοριών» τούς χαρακτηρίζουν οι ντόπιοι. Τη νύχτα τα δεκάδες εγκαταλειμμένα τροχόσπιτα γίνονται στέκι παράνομων δοσοληψιών, δίπλα σχεδόν σε εκείνα που φιλοξενούν οικογένειες, ηλικιωμένους, ανήμπορους να φροντίσουν τον εαυτό τους ανθρώπους, με ισχνά εισοδήματα, φτωχούς. Ναρκωτικά, όπλα, πλαστά διαβατήρια και βεβαιώσεις εργασίας ή άδειες παραμονής αλλάζουν χέρια, δεσμίδες με χαρτονομίσματα μετριούνται βιαστικά και με ακρίβεια ανάμεσα σε αποκαΐδια, μισοκατεστραμμένα λυόμενα, παλιά πεταμένα πιατικά και σκουριασμένα σιδερικά. Το πρωί τα απομεινάρια της νύχτας και τα ίχνη των εγκληματικών δραστηριοτήτων έχουν χαθεί. Μόνο κάμποσες σύριγγες, διάσπαρτες μέσα στο παλιό στρατόπεδο, και τα παρατημένα, μισοάδεια καμινέτα μαρτυρούν όσα έχουν συμβεί μέσα στο σκοτάδι.

Την αδυναμία των τοπικών αρχών να επέμβουν, αλλά και να λύσουν το χρονίζον πρόβλημα όσων σεισμοπλήκτων παραμένουν μέσα στα κοντέινερ διατυπώνει ο δήμαρχος Αχαρνών κ. Παναγιώτης Φωτιάδης: «Οι οικισμοί ανήκουν στο ΥΠΕΧΩΔΕ,και θα τολμούσα να πω ότι δεν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για την τύχη αυτών των ανθρώπων.Ως δήμος προσφέρουμε σε τακτική βάση τρόφιμα,ενώ καθημερινά τους επισκέπτονται τα παιδιά της Βοήθειας στο Σπίτι». Ο κ. Φωτιάδης υπολογίζει τον αριθμό των οικογενειών που μένουν στους καταυλισμούς «σε πέντε με δέκα,μαζί με καμιά εικοσαριά ηλικιωμένους και πολύ φτωχούς,εργένηδες ως επί το πλείστον,που δεν έχουν συγγενείς ή κάποιοάλλο στήριγμα». Ο δήμαρχος Αχαρνών σημειώνει μάλιστα ότι «αποτελεί για τους περισσότερους συνειδητή επιλογή ότι παρέμειναν στους καταυλισμούς.Φτωχοί άνθρωποι,χωρίς ικανά εισοδήματα ούτε για ένα ενοίκιο,βολεύτηκαν μέσα σε ένα τέτοιο οίκημα». Το τελευταίο διάστημα έχουν αρχίσει, με ευθύνη των υπηρεσιών του ΥΠΕΧΩΔΕ, να διαλύονται οι υπόλοιποι οικισμοί στα όρια του Μενιδίου, οι οποίοι ουσιαστικά είχαν καταστεί ανενεργοί, στη Λαθαία, στη Νεάπολη και στον καταυλισμό «Πλάτων». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων του υπουργείου, έχουν μετακινηθεί περισσότερα από 1.000 τροχόσπιτα και λυόμενα, ενώ απομένουν να αποσυρθούν ακόμη περίπου 200. Τα περισσότερα είναι σε οικτρή κατάσταση, λεηλατημένα και μισοκατεστραμμένα. «Τσιγγάνοι,Πακιστανοί και Αλβανοί άρπαξαν κάθε τι που θεώρησαν πολύτιμο και ανταλλάξιμο» λέει ανωνύμως ένας από τους επιχειρηματίες της περιοχής, σημειώνοντας παράλληλα ότι «οι περισσότεροι έμεναν μέσα σε αυτά πληρώνοντας ενοίκιο στους πραγματικούς δικαιούχους και όταν άρχισαν να διαλύονται οι οικισμοίέφυγαν με ό,τι μπορούσαν να κουβαλήσουν».

Στο Καλαμίτσι, στο Καλόχι και στον Μεσόλακκο του Νομού Γρεβενών ο χρόνος έχει σταματήσει στις 13 Μαΐου 1995. Τα χωριά είχαν σχεδόν ισοπεδωθεί από το χτύπημα του Εγκέλαδου εκείνη την ημέρα και είχαν καταστεί πλήρως ακατοίκητα. Οι κάτοικοι, ηλικιωμένοι οι περισσότεροι, συνταξιούχοι και ξωμάχοι, βρέθηκαν να ζουν μέσα σε τροχόσπιτα και λυόμενα τα οποία στήθηκαν μέσα στις επόμενες ημέρες. Κανένας δεν πίστευε ότι θα παρέμεναν μέσα σε αυτά σχεδόν για 13 χρόνια. Και ακόμη η ταλαιπωρία τους δεν έχει τελειώσει. Μόλις στις αρχές της χρονιάς υπεγράφη η οριστική σύμβαση μετεγκατάστασής τους στη θέση Πατώματα του Δήμου Γρεβενών. Η έκταση έχει υποδιαιρεθεί σε οικόπεδα για να ξεκινήσουν οι εργασίες χωροθέτησης και για τους 382 δικαιούχους. Ωστόσο η πρώτη φάση των εργασιών υποδομής (διάνοιξη δρόμων, αποχετευτικό σύστημα, δίκτυο ηλεκτροδότησης και τηλεφωνίας κτλ.) κινείται με ρυθμούς χελώνας, ενώ το αρχικό χρονοδιάγραμμα προέβλεπε περάτωση της πρώτης φάσης τον προσεχή Οκτώβριο. Ο νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κιουπτσίδης αναφέρει σχετικά: «Ολο το προηγούμενο διάστημα υπήρξε παντελής έλλειψη πολιτικής βούλησης να κλείσουν οι ανοικτές πληγές και τώρα αντιμετωπίζουμε μεγάλο πρόβλημα με τις πιστώσεις.Για εφέτος από το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας εγκρίθηκαν 600.000 ευρώ και διεκδικούμε,μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα,τουλάχιστον 400.000 ακόμη, προκειμένου να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας». Την ίδια στιγμή έχουν «αραχνιάσει» στα συρτάρια της Πολεοδομίας 85 πρωτόκολλα κατεδαφίσεων και αντίστοιχες άδειες ανοικοδόμησης ή ανακατασκευής δικαιούχων. «Ξεκίνησαν τις διαδικασίες και κάποια στιγμήαδιαφόρησαν.Ισως διαπίστωσαν ότι δεν τους φθάνουν τα χρήματα για να αναστήσουν από την αρχή ένα καινούριο νοικοκυριό,κάποιοι άλλοι μετακόμισαν στην Κοζάνη ή αλλού,πάντως σε αρκετές περιπτώσεις είναι ανεξήγητη αυτή η “απουσία” ενεργοποίησης από την πλευρά των σεισμοπλήκτων» υπογραμμίζει ο κ. Κιουπτσίδης.