Κύριε διευθυντά

Σαράντα χρόνια μας χωρίζουν από τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και αποδεικνύεται πως οι αγώνες κατά των φυλετικών διακρίσεων δεν πήγαν χαμένοι: για πρώτη φορά στην Ιστορία ένας αφροαμερικανός, ο Μπαράκ Ομπάμα, έχει σοβαρές πιθανότητες να είναι ο 44ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Την ίδια περίπου εποχή, κατά τη δεκαετία του 1960, ανταγωνίζονταν για την πρωθυπουργία στην Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Γεώργιος Παπανδρέου, σήμερα ανταγωνίζονται ο Κώστας Καραμανλής και ο Γιώργος Παπανδρέου. Τόσο ο πρώτος Καραμανλής όσο και ο πρώτος Παπανδρέου ήσαν ταπεινής καταγωγής, γεννημένοι σε χωριά, αλλά το ελληνικό πολιτικό σύστημα κατάφερε να τους αφομοιώσει στην οικογενειοκρατική δομή του: ήταν αυτονόητο ότι οι γιοι, οι ανιψιοί και οι λοιποί συγγενείς έπρεπε να κληρονομούν και το πολιτικό κεφάλαιο των προγόνων.

Υπάρχουν φυσικά και στην Αμερική και στην Ευρώπη πολιτικά τζάκια, αλλά το ελληνικό φαινόμενο έχει μοναδικές διαστάσεις και αποδεικνύει πόσο υπανάπτυκτη, πόσο κλειστή, είναι η κοινωνία μας και οι θεσμοί της, ιδιαίτερα στις κορυφές τους. Για τούτο και δεν πρέπει να περιμένουμε ευχάριστες εκπλήξεις- ενώ η Αμερική έχει ακόμη τη δυνατότητα να μας εκπλήσσει κατά καιρούς ευχάριστα, παρά την εισβολή στο Ιράκ, παρά το Γκουαντάναμο και τις υπόλοιπες αθλιότητες της κυβέρνησης Μπους. Μου φαίνεται ότι αυτές οι εκπλήξεις, που αποτελούν την ουσία της αμερικανικής πολιτικής παράδοσης, γεννούν τον αντιαμερικανισμό των ημετέρων συντηρητικών, ανεξαρτήτως κομματικής ένταξης, και όχι το Ιράκ ή το Γκουαντάναμο: οι κατέχοντες τα πολιτικά αξιώματα νιώθουν να απειλούνται από τις δημοκρατικές, ανοιχτές διαδικασίες.