Ερχεται στο πιάτο μας η τεχνητή μπριζόλα

Συνθετικά παϊδάκια, διαγονιδιακές ντομάτες, «χρυσές πατάτες». Τα τεχνητά τρόφιμα έρχονται στα πιάτα μας. Οι επιστήμονες λένε ότι είναι κοντά στη δημιουργία τεχνητού κρέατος, με στόχο να σώσουν τον φτωχό κόσμο από την πείνα και το περιβάλλον από την καταστροφή. Τα τελευταία νέα σε αυτό το πεδίο της έρευνας θα παρουσιαστούν σε παγκόσμιο συνέδριο με θέμα «τρόφιμα και νερό για τη ζωή», το οποίο θα διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο στη Βενετία.

Κατά το σωτήριο έτος 2050 υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός της Γης θα φτάσει τα εννέα δισεκατομμύρια. Διόλου ευκαταφρόνητο αναμένεται να είναι το πρόβλημα της διατροφής και επείγουσα η ανάγκη για τρόφιμα ποιότητας για τις άλλοτε λιμοκτονούσες αλλά ήδη ραγδαίως ανερχόμενες κοινωνίες.

Εχοντας εγκαταλείψει το πατροπαράδοτο σιτηρέσιο, η ανερχόμενη μεσαία τάξη της Κίνας και της Ινδίας ήδη απολαμβάνει γουρουνόπουλα, μοσχάρια και πουλερικά σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες. Η ζήτηση κρέατος στην Κίνα διπλασιάζεται κάθε δέκα χρόνια και η κατανάλωση πουλερικών στην Ινδία διπλασιάστηκε τα τελευταία πέντε χρόνια.

Αλλά η παραγωγή των κρεατικών έχει τα όριά της και σε μερικές δεκαετίες δεν θα προλαβαίνει τη ζήτηση. Ευτυχώς η επιστήμη έχει ήδη έτοιμη τη λύση.

Τα εργαστήρια εφαρμοσμένης μηχανικής έχουν τη δυνατότητα να παράγουν τεχνητό κρέας καλλιεργώντας μυϊκούς ιστούς, ανακοίνωσαν αμερικανοί ερευνητές. Ο Τζέισον Μάθενι, υποψήφιος διδάκτορας στη σχολή Δημόσιας Υγιεινής Μπλούμπεργκ του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, περιγράφει (θεωρητικές) μεθόδους για την καλλιέργεια συνθετικού ζωικού μυϊκού ιστού.

Οπως αναφέρει, με την πρώτη μέθοδο, μυϊκοί ιστοί οι οποίοι απομονώνονται από βοοειδή, χοίρους, πουλερικά ή ψάρια αφήνονται να πολλαπλασιαστούν σε λεπτές μεμβράνες. Οταν τα κύτταρα επεκταθούν σε όλη την επιφάνεια μιας μεμβράνης το φύλλο του μυϊκού ιστού απομακρύνεται και στη συνέχεια τοποθετείται πάνω σε άλλα ίδια φύλλα, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα παχύτερο στρώμα που θυμίζει το φυσικό κρέας.

Κατά μια άλλη (επίσης θεωρητική) μέθοδο οι επιστήμονες πραγματοποιούν καλλιέργεια των μυϊκών κυττάρων σε τρισδιάστατες πορώδεις χάντρες οι οποίες διαστέλλονται με μικρές μεταβολές της θερμοκρασίας. Οι ιστοί που προκύπτουν θυμίζουν κιμά που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή μπιφτεκιών, σουτζουκιών, λουκάνικων και άλλων προϊόντων επεξεργασμένου κρέατος.

«Θα υπήρχαν πολλά οφέλη από το καλλιεργημένο κρέας» υποστηρίζει ο Μάθενι. «Κατ΄ αρχήν,θα μπορούσαμε να ελέγξουμε τα επίπεδα των θρεπτικών συστατικών που περιέχει.Το κρέας έχει υψηλή περιεκτικότητα στο λιπαρό οξύ ω-3,που είναι επιθυμητό αλλά όχι σε μεγάλες ποσότητες.Ο ιστοί του τεχνητού κρέατος θα μπορούσαν να παρασκευαστούν έτσι ώστε να περιέχουν τα υγιεινά λιπαρά οξέα ω-3 τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν από τα έλαια των ψαριών και από το δέντρο της καρυδιάς».

Η μαζική παραγωγή τεχνητού κρέατος θα περιόριζε δραστικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μαζικής κτηνοτροφίας. Τα κτηνοτροφεία καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις γης και καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες νερού. Προς τα επιχειρήματα του δρος Μάθενι συνηγορεί και ανεξάρτητη μελέτη που δημοσιεύεται στο Ρhysics World. Σε αυτή ο βρετανός φυσικός Αλαν Κάλβερτ υπολόγισε ότι τα ζώα που εκτρέφονται για ανθρώπινη κατανάλωση ευθύνονται για το 21% του διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται συνολικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Αρα το τεχνητό κρέας θα σώσει και το περιβάλλον, δεδομένου ότι δεν χρειάζεται να σφάζονται κατά εκατοντάδες χιλιάδες τα ζώα για να τραφεί ο άνθρωπος.

Οι επιστήμονες υπόσχονται ότι το κρέας από βλαστοκύτταρα θα είναι πολύ πιο υγιεινό από το φυσικό, καθώς θα γίνεται πολύ προσεκτικά η μέτρηση αναλογίας λίπους και ιστού, ώστε να μην επιβαρύνεται το κυκλοφορικό. Η ανθρωπότητα θα απαλλαγεί και από το άγχος, της γρίπες των πουλερικών, τις τρελές αγελάδες, τα αντιβιοτικά και τις ορμόνες στις ζωοτροφές. Ολα αυτά και ακόμη περισσότερα υπόσχεται ο οργανισμός Νew Ηarvest, τον οποίο ίδρυσε το 2004 ο δρ Μάθενι με αποκλειστικό σκοπό την αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων για την παραγωγή κρέατος.

Οι προσπάθειες έχουν αρχίσει από πολύ παλιά, από τις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν ο γάλλος γιατρός Αλέξις Καρέλ κατάφερε να διατηρήσει σε θρεπτικό διάλυμα τεμάχιο μυϊκού ιστού από καρδιά εμβρύου κότας το οποίο συνέχισε να αναπτύσσεται επί 20 χρόνια. Για το επίτευγμά του αυτό πήρε το Νομπέλ Ιατρικής το 1912. Το επόμενο μεγάλο βήμα έγινε το 2002, όταν ο καθηγητής Βιολογίας Μόρις Μπέτζαμσον πήρε (κατά παραγγελία της ΝΑSΑ για τη διατροφή των αστροναυτών) μυϊκούς ιστούς από χρυσόψαρα και τους άφησε να αναπτυχθούν σε διάφορα θρεπτικά διαλύματα. Ο ιστός αναπτύχθηκε και όταν μαγειρεύτηκε έδωσε την αίσθηση κανονικού κρέατος.

Περί γεύσεως όμως δεν μπορεί ακόμη να γίνει λόγος, δεδομένου ότι κανείς δεν έχει δοκιμάσει γνήσιο τεχνητό κρέας. Μόνον κάποιοι γάλλοι βιολόγοι ανακοίνωσαν ότι έχουν δοκιμάσει μαγειρεμένο το αποτέλεσμα των πειραμάτων τους, τεχνητό ιστό από πόδια βατράχου- και δήλωσαν ότι η γεύση τους ήταν από κακή ως αηδιαστική.