Το «άλλο» ερώτημα του Δαρβίνου

ΛΟΝΔΙΝΟ Ηταν ο «πατέρας» μιας από τις σημαντικότερες επιστημονικές θεωρίες όλων των εποχών, ωστόσο, όπως αποδεικνύεται ο Κάρολος Δαρβίνος καταπιανόταν και με άλλου είδους, ίσως λιγότερο «βαριές» επιστημονικώς, μελέτες. Ποιο ήταν το ερώτημα που τον βασάνιζε; Αν ήταν οι ξανθές ή οι μελαχρινές περισσότερο ελκυστικές για το αντίθετο φύλο.

Κάποια γράμματα που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα μαρτυρούν ότι ο Δαρβίνος αφιέρωνε χρόνο στην εξέταση τού αν το χρώμα των μαλλιών μιας γυναίκας επηρεάζει τις πιθανότητές της να βρει ταίρι. Οπως αποδεικνύεται, ο μεγάλος επιστήμονας θέλησε να διερευνήσει την υπόθεση σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των ατόμων με σκουρόχρωμα μαλλιά αυξανόταν στην Αγγλία επειδή οι μελαχρινές ήταν πιο πιθανό να παντρευτούν και να αποκτήσουν απογόνους με σκούρα μαλλιά ενώ οι ξανθές παρέμεναν σε μεγαλύτερα ποσοστά ανύπαντρες και άτεκνες.

Προκειμένου να προχωρήσει στην έρευνά του ο Δαρβίνος ζήτησε από έναν γιατρό στο Βασιλικό Νοσηλευτήριο του Μπρίστολ, τον Τζον Μπέντοου, να συγκεντρώσει και να του αποστείλει στοιχεία σχετικά με το χρώμα των μαλλιών ανύπαντρων και παντρεμένων γυναικών που νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο.

Η έρευνα αυτή έλαβε χώρα μία δεκαετία μετά τη δημοσίευση του έργου «Η καταγωγή των ειδών» (1859), στην οποία ο Δαρβίνος έκανε γνωστή την περίφημη θεωρία του για τη φυσική επιλογή.

Σύμφωνα με τη δρα Αλισον Περν, βοηθό διευθύντρια στο Πρόγραμμα Ανάλυσης της Αλληλογραφίας του Δαρβίνου, εκείνος αναζητούσε άκρως σοβαρά να βρει απάντηση στο ερώτημα περί… ξανθών και μελαχρινών τριχών. Κρατούσε μάλιστα εκτενείς σημειώσεις και έκανε πλήθος υπολογισμών με βάση τα στοιχεία που του είχε αποστείλει ο γιατρός από το Μπρίστολ. « Ο Δαρβίνος ήταν συνεπαρμένος από τα ερωτήματα σχετικά με το χρώμα των μαλλιών και το τι ρόλο μπορούσε να παίζει στην επιλογή σεξουαλικών συντρόφων» ανέφερε η Περν και προσέθεσε: «Επιθυμούσε να εξετάσει αν οι ξανθές Αγγλίδες είχαν πράγματι περισσότερες πιθανότητες να μένουν ανύπαντρες,γεγονός που θα οδηγούσε σε μείωση των ατόμων με ξανθά μαλλιά στις γενιές που θα ακολουθούσαν.Υπάρχουν εννέα διαφορετικές ομάδες υπολογισμών, στις οποίες τόσο ο Κάρολος Δαρβίνος όσο και ο γιος του Τζορτζ συνέκριναν και ανέλυαν στοιχεία».

Ο Δαρβίνος έλαβε τρία γράμματα από τον γιατρό Μπέντοου το 1869, στα οποία περιέχονταν πληροφορίες σχετικά με τις παρατηρήσεις που είχε κάνει ο γιατρός με βάση τις γυναίκες που κατέφευγαν στο νοσοκομείο. Το πρώτο «πακέτο» στοιχείων έδειχνε ότι το 52% των παντρεμένων γυναικών αφορούσε μελαχρινές και το 15% ξανθές. Ωστόσο από άλλα στοιχεία προέκυπτε ότι το 39% των ελεύθερων γυναικών είχε σκουρόχρωμα μαλλιά ενώ το 22% ξανθά.

Ο Δαρβίνος κρατούσε σημειώσεις με βάση αυτά τα γράμματα, ωστόσο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα στοιχεία δεν ήταν επαρκή ώστε να αποδείξει τη θεωρία περί παντρεμένων μελαχρινών και ελεύθερων ξανθών γυναικών. Στο περιθώριο του τελευταίου γράμματος που του απέστειλε ο Μπέντοου ο Δαρβίνος έχει μάλιστα σημειώσει ότι «πρέπει να εγκαταλείψω την όλη υπόθεση» καθώς πίστεψε τελικώς ότι η κυριαρχία των σκούρων μαλλιών στις παντρεμένες ίσως οφειλόταν στο ότι τα μαλλιά σκουραίνουν με την πάροδο του χρόνου. Η δρ Περν τόνισε ότι ο Δαρβίνος φάνηκε να ασχολείται με τη συγκεκριμένη θεωρία στο πλαίσιο της γενικότερης έρευνάς του σχετικά με τη φυσική επιλογή.

Τα γράμματα που αντάλλασσε ο Δαρβίνος με τον δρα Μπέντοου είναι μόνο λίγα από τα πλέον των 15.000 που ο μεγάλος επιστήμονας απέστειλε ή έλαβε κατά τη διάρκεια της ζωής του. Οι ερευνητές του Προγράμματος σχετικά με την Ανάλυση της Αλληλογραφίας του Δαρβίνου προσπαθούν να συλλέξουν και να αποκρυπτογραφήσουν αυτά τα γράμματα τα οποία ρίχνουν «φως» τόσο στο επιστημονικό έργο όσο και στην καθημερινή και οικογενειακή ζωή του. Μεταξύ των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι ειδικοί που ασχολούνται με την αλληλογραφία του Δαρβίνου είναι το ότι αρκετά από τα γράμματα εκτιμάται ότι έχουν χαθεί. Την ίδια στιγμή όμως και πολλά γράμματα που σώζονται είναι πολύ δύσκολα στην «αποκρυπτογράφηση» καθώς φέρουν τον περίεργο γραφικό χαρακτήρα του Δαρβίνου. Οπως ανέφερε ο διευθυντής του Προγράμματος καθηγητής Τζιμ Σέκορντ «ο Δαρβίνος αλληλογραφούσε με εκατοντάδες άτομα σε ολόκληρο τον κόσμο και στα γράμματα αυτά περιέχονται ακόμη και δείγματα σπόρων,φυτών ή κοπριάς.Τα γράμματα αυτά μας επιτρέπουν να ρίξουμε μια ματιά στη ζωή του Δαρβίνου-επιστήμονα αλλά και του Δαρβίνουανθρώπου».