Oταν ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους εξηγεί τι τον οδήγησε να αποδεχθεί τον ξαφνικό χρονικό ορίζοντα για την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ, δεν αναφέρεται ποτέ στο Ιράν. Παρ΄ όλα αυτά, σε μια πρόσφατη επίσκεψή μου στην Τεχεράνη εντόπισα ξεκάθαρες αποδείξεις ότι «κλειδί» πίσω από τη μεταστροφή του αποτελεί η ιρανική διπλωματία.
Η εξήγηση του Λευκού Οίκου είναι ότι η επιτυχία της αποστολής επιπλέον στρατιωτών επέτρεψε στο Ιράκ να σταθεί από μόνο του, εκτονώνοντας την καταπιεσμένη εθνικιστική εναντίωση στην παρουσία ξένων στρατιωτών στη χώρα.
Αυτό, από την άλλη, πιστεύεται ότι υποχρέωσε τον ιρακινό πρωθυπουργό Νούρι αλ Μαλίκι να απαιτήσει τη συμπερίληψη ενός χρονικού ορίου απόσυρσης στο σύμφωνο ασφαλείας Ιράκ- ΗΠΑ, προκειμένου οι πολιτικοί του αντίπαλοι να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εθνικιστικά τους φρονήματα εναντίον του στις επόμενες τοπικές εκλογές.
Η συγκεκριμένη εξήγηση παραλείπει τον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε το Ιράν στον διάλογο του Μαλίκι. Αμέσως μετά την ιρανική παρέμβαση, όπως πληροφορήθηκα στην Τεχεράνη, ο Μαλίκι ελίχθηκε υιοθετώντας μια πιο σκληρή στάση απέναντι στις αδιέξοδες διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον για το σύμφωνο ασφαλείας.
Οταν στις 17 Μαρτίου υπεγράφη ένα προσύμφωνο ΗΠΑ- Ιράκ, το οποίο δεν συμπεριελάμβανε χρονικό όριο, αυτό παρέμεινε επτασφράγιστο μυστικό ως τη στιγμή που εθνικιστές κριτικοί από τον στενό κύκλο του Μαλίκι στις αρχές Μαΐου διέρρευσαν την πληροφορία σε ιρανούς διπλωμάτες και στα ιρακινά μέσα ενημέρωσης. Η αντίδραση της Τεχεράνης ήταν εκρηκτική. Στις 11 Μαΐου ο Χουσεΐν Σαριατμαντάρι, διευθυντής της συντηρητικής εφημερίδας «Κayhan», άσκησε έντονη επίθεση μέσω κεντρικού του άρθρου με τίτλο «Το Ιράκ στο χείλος», το οποίο μου παρέδωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης.
«Αν θέλεις να ξέρεις τι έχει συμβεί» είπε «σου προτείνω να διαβάσεις αυτό». Ο Σαριατμαντάρι είναι ο «προσωπικός εκπρόσωπος του ανώτατου ηγέτη» Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και θεωρείται ευρέως ο επίσημος εκπρόσωπος Τύπου.
«Πώς η κυβέρνηση Μαλίκι προχώρησε στην υπογραφή ενός τέ
Για να επιτευχθεί η συντεταγμένη απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ θα χρειαστεί συνεργασία μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης
τοιου απαράδεκτου συμφώνου εξαρχής;» αναφέρει το άρθρο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, συνεχίζει, χρησιμοποιούν το σύμφωνο για να «σπείρουν τους σπόρους της διχόνοιας» ανάμεσα στον Μαλίκι και στον Αμπντέλ Αζίζ αλ Χακίμ, ούτως ώστε οι ΗΠΑ να μπορέσουν τοποθετήσουν τους «δικούς» τους σε θέσεις ισχύος.
«Είναι πραγματικά τρομερό το πώς ο Αλ Μαλίκι δεν κατάφερε να διακρίνει μια τέτοια συνωμοσία» καταλήγει.
Με ξεκάθαρη προειδοποίηση προς τον Μαλίκι το άρθρο μάλιστα αναφέρει ότι, αν το σύμφωνο εφαρμοσθεί, οι Ιρακινοί θα αντικαταστήσουν την κυβέρνησή του από «μια άλλη ισλαμική κυβέρνηση».
Ο Μαλίκι προσεκλήθη στην Τεχεράνη, όπου από τις 7 ως τις 9 Ιουνίου του απαριθμήθηκαν οι λάθος χειρισμοί που είχε κάνει ως τότε. Αυτό οδήγησε στην ανακοίνωση που έκανε ο ίδιος στις 13 Ιουνίου από την Ιορδανία, λέγοντας ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ είχαν φθάσει σε «αδιέξοδο».
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αλιρέζα Σεϊκατάρ αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δεν περιμένουμε τις αμερικανικές δυνάμεις να φύγουν εν μια νυκτί, αλλά είτε πρόκειται για τρεις είτε για οκτώ μήνες σημαντικό είναι να υπάρχει σοβαρή πρόθεση σταδιακής απόσυρσης». Σε ερώτηση αν κάποια στρατεύματα μπορούσαν να παραμείνουν, ο ίδιος απαντά θετικά: «Κάποιες αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούσαν μάλιστα να βοηθήσουν στην εκπαίδευση των ιρακινών στρατευμάτων.
Το Ιράκ όμως δεν θα επιτρέψει τη συνέχιση της λειτουργίας των αμερικανικών αεροπορικών βάσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να μετατρέψουν τη χώρα σε επιβλαβή πλατφόρμα για την ασφάλεια του Ιράν και άλλων γειτονικών χωρών».
Είτε τελικά η Βαγδάτη ζητήσει από τις ΗΠΑ να κλείσουν τις αεροπορικές τους βάσεις, όπως απαίτησε ο Σεϊκατάρ, είτε όχι, η Ουάσιγκτον θα έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη την απόσυρση αμερικανικών βομβαρδιστικών μεγάλου βεληνεκούς από το Ιράκ. Το σίγουρο είναι ότι προκειμένου να επιτευχθεί η συντεταγμένη απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ και να αποκατασταθεί η οικονομική σταθερότητα στη χώρα, θα χρειαστεί συνεργασία μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης.
