Τα παιδιά προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη;

Σε όλες τις κουλτούρες του κόσμου το μεγάλωμα ενός παιδιού θεωρείται από τα πράγματα που προσφέρουν τη μεγαλύτερη ικανοποίηση που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Υπάρχει όμως μια ομάδα ανθρώπων που θεωρεί ότι προτού κάποιος αποφασίσει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, θα πρέπει να το σκεφτεί καλά.

Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας στις Ηνωμένες Πολιτείες NPR θέτει το ερώτημα: «Θα πρέπει να κάνουμε παιδιά στην εποχή της κλιματικής αλλαγής»; Το περιοδικό «Nation» αναρωτιέται: «Πώς αποφασίζεις να κάνεις παιδί όταν η κλιματική αλλαγή αλλάζει τη ζωή στη γη»; Ο «Guardian» συμβουλεύει τους αναγνώστες: «Θέλετε να καταπολεμήσετε την κλιματική αλλαγή; Κάντε λιγότερα παιδιά» ενώ οι «New York Times» προειδοποιούν ότι η χειρότερη δράση κατά του περιβάλλοντος είναι να κάνει κάποιος παιδιά.

Οταν μια μέση Αμερικανίδα –η οποία έχει ένα φιλικό προς το περιβάλλον αυτοκίνητο, οδηγεί λιγότερο, ανακυκλώνει ή χρησιμοποιεί λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας –αποκτά δυο παιδιά, προκαλεί 40 φορές περισσότερη ζημιά στο περιβάλλον από όσο θα προκαλούσε χωρίς τις ενέργειες αυτές.

Στη δεκαετία του ’70 ο φόβος της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της κοινωνικής κατάρρευσης οδήγησε κάποιους καλοπροαίρετους να επιλέξουν να μην κάνουν παιδιά. Οι επιστήμονες και καθοδηγητές της κοινής γνώμης, συμπεριλαμβανομένης της Λέσχης της Ρώμης, προέβλεψαν ευρέως (και λανθασμένα) το τέλος της ανθρωπότητας, υποστηρίζοντας ότι ο πλανήτης θα ξεμείνει από αλουμίνιο, χαλκό, χρυσό, μόλυβδο, υδράργυρο, φυσικό αέριο, ψευδάργυρο κ.λπ., λέγοντας ότι ο κόσμος πρέπει σαφώς να κάνει λιγότερα παιδιά.

Πολλοί άνθρωποι από πιο πλούσιες χώρες ακολούθησαν αυτές τις συμβουλές. Το 1972, αμερικανοί ακτιβιστές ίδρυσαν έναν Εθνικό Οργανισμό για ατέκνους, ο οποίος προώθησε την επιλογή της μη τεκνοποίησης ως πράξης πολιτικά υπεύθυνης. Μάλιστα, έρευνα του 1976 κατέδειξε ότι ο φόβος υπερπληθυσμού ήταν ένας από τους λόγους που πολλοί άνθρωποι επέλεξαν να μην κάνουν παιδιά. Πόσοι, αλήθεια, άνθρωποι που δεν τεκνοποίησαν εξαιτίας του φόβου αυτού που αποδείχτηκε κάπηλος αισθάνθηκαν πικρία και πόσοι, αλήθεια, επιστήμονες ένιωσαν τύψεις;

Και ερχόμαστε στο σήμερα. Ακριβώς όπως τη δεκαετία του ’70 έτσι και τώρα, περιβαλλοντικοί επιστήμονες διατείνονται ακριβώς το ίδιο πράγμα: ότι η αύξηση του πληθυσμού επιβαρύνει το περιβάλλον, επικαλούμενοι μάλιστα μελέτη του Πανεπιστημίου του Ορεγκον η οποία καθιστά κάθε γονέα υπεύθυνο για το ήμισυ της προβλεπομένης εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα της ζωής του παιδιού του. Η θέση αυτή δεν σταματά εδώ. Αναφέρει ότι καθένας είναι υπεύθυνος όχι μόνο για το ήμισυ των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των παιδιών του, αλλά και για το ένα τέταρτο των εγγονιών του, το ένα όγδοο των δισεγγονιών του και ούτω καθεξής. Σύμφωνα δε με το βασικό επιχείρημα της μελέτης, κάθε παιδί στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιστοιχεί σε περισσότερους από 20 τόνους εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.

Το επιχείρημα αυτό είναι προβληματικό. Πρώτον, ο εν λόγω αριθμός εκπομπών αερίων είναι ήδη 20% πιο υψηλός σε σύγκριση με τη σημερινή πραγματικότητα και επιπλέον οι ΗΠΑ αναμένουν ότι οι προσωπικές εκπομπές ρύπων θα μειώνονται κατά 0,5% κάθε χρόνο μέχρι το 2050.

Δεύτερον, η προσέγγιση της απόδοσης ευθυνών των γονέων για τις μελλοντικές εκπομπές ρύπων όλων των απογόνων τους είναι απλά γελοία. Με αυτή τη λογική οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες πρόγονοί μας ήταν πολύ χειρότεροι για τον πλανήτη από τον οποιονδήποτε σημερινό δισεκατομμυριούχο. Είναι σαφές ότι η απόφαση των παιδιών σας να κάνουν δικά τους παιδιά σε δύο ή τρεις δεκαετίες από σήμερα είναι ατομική ευθύνη και επιλογή.

Τέλος, μια παγκόσμια επιστημονική έρευνα αναφορικά με το κόστος της κλιματικής αλλαγής που διεξήχθη από την αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ διαπίστωσε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει σήμερα μηδενικό κόστος. Το πιο απαισιόδοξο σενάριο προσδιορίζει το κόστος στο 0,3% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το πιο αισιόδοξο στο 2,3%. Εάν δεν κάνουμε τίποτε, οι μελλοντικές ζημίες αναμένονται να ανέλθουν στο 2% του ΑΕΠ σε μισό αιώνα και στο 3%-4% στις αρχές του επόμενου αιώνα.

Αυτό σημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή είναι σίγουρα μια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και υπάρχει αναγκαιότητα για πρόσθετες δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ομως το να φοβίζουμε τους ανθρώπους να κάνουν παιδιά, δηλαδή να αποκτήσουν ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορεί να τους προσφέρει η ζωή, αναμφίβολα δεν είναι καλό για κανέναν.