Εκτροχιάζεται η σύγκρουση Μακρόν με συνδικάτα

Εκ των υστέρων φαίνεται κάπως ειρωνικό: ο Εμανουέλ Μακρόν δεν είπε ούτε λέξη για την εθνική εταιρεία σιδηροδρόμων της Γαλλίας στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2017. Και όμως τώρα είναι αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη δοκιμασία της προεδρίας του λόγω της κυλιόμενης απεργίας διαρκείας που προκήρυξαν τα συνδικάτα ενάντια στα σχέδιά του για την απελευθέρωση του τομέα και τον εκσυγχρονισμό της υπερχρεωμένης κρατικής σιδηροδρομικής εταιρείας SNCF.

Το άνοιγμα των επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών στον ανταγωνισμό απαιτείται από τις Βρυξέλλες και η Γαλλία δεν μπορεί πλέον να χρονοτριβεί. Η SNCF πρέπει να προσαρμοστεί, ακριβώς επειδή ξένοι φορείς εκμετάλλευσης θα μπορούν από το 2020 να προσφέρουν τις δικές τους συνδέσεις υψηλής ταχύτητας εντός της Γαλλίας, λέει η κυβέρνηση. Αλλά οι κρατικοί σιδηρόδρομοι είναι ένα από τα τελευταία οχυρά των πάλαι ποτέ πανίσχυρων συνδικάτων της Γαλλίας και οι ηγέτες τους φαίνονται αποφασισμένοι να μην κάνουν πίσω.

Ο Μακρόν θα μπορούσε να προσφέρει στα συνδικάτα έναν συμβιβασμό που δεν θα ισοδυναμούσε με ανατροπή της ουσίας της μεταρρύθμισης. Αλλά αν η απεργία συνεχιστεί μέχρι τα τέλη του Ιουνίου, όπως προβλέπεται, τα συνδικάτα μπορεί να ενθαρρυνθούν από την επιτυχία τους και να μπουν στον πειρασμό να σκληρύνουν τη στάση τους.

Αν ο Μακρόν αποφασίσει να μείνει αδιάλλακτος, ενισχύοντας την εικόνα του αποφασιστικού μεταρρυθμιστή, θα πρέπει να ελπίζει ένα πράγμα: να μη συγκλίνει η απεργία των σιδηροδρομικών με άλλες πιθανές πηγές αναταραχών στα πανεπιστήμια και στο Δημόσιο.

Η Γαλλία πλησιάζει στην 50ή επέτειο των μεγάλων απεργιών του Μαΐου του 1968, η μνήμη των οποίων τρομοκρατεί έκτοτε τις γαλλικές κυβερνήσεις. Είναι αλήθεια ότι ο σημερινός πρόεδρος (ο οποίος δεν είχε γεννηθεί τότε) έχει δείξει πολλές φορές ότι δεν πιστεύει πως οι ενέργειές του πρέπει να καθοδηγούνται από την εμπειρία των προκατόχων του. Και αυτή είναι σίγουρα μια στιγμή κατά την οποία δεν θα ήθελε να επαναλάβει το παρελθόν.

Αλλά οι συνδικαλιστές ετοιμάζονται για αγώνα διαρκείας. Τρία από τα σωματεία δήλωσαν ότι θα διατηρήσουν σταθερό τον ρυθμό της απεργίας, σε ένα μοτίβο δύο διαδοχικών ημερών απεργιών που θα ακολουθούνται από τρεις ημέρες εργασίας έως τις 28 Ιουνίου. Και οι συγκοινωνίες έχουν ήδη πληγεί: μόνο ένα στα οκτώ τρένα υψηλής ταχύτητας και μόνο ένα στα πέντε προαστιακά τρένα λειτούργησαν τις πρώτες ημέρες της απεργίας.

Για τον Φιλίπ Μαρτινέζ, ηγέτη του σκληρού σωματείου CGT, η στιγμή είναι εξίσου κρίσιμη: ο 57χρονος πρώην μεταλλουργός αντιμετωπίζει μια κρίση αξιοπιστίας στο εσωτερικό του συνδικάτου.

Από τότε που ανέλαβε επικεφαλής, το 2015, το CGT δεν κατάφερε να σταματήσει όχι μία αλλά δύο μεγάλες μεταρρυθμίσεις της εργασιακής νομοθεσίας στη Γαλλία, προκαλώντας οργή στις τάξεις του. Το συνδικάτο χάνει επίσης συνέχεια μέλη –ξεπεράστηκε πέρυσι από το πιο μετριοπαθές CFDT, που είναι το δημοφιλέστερο σωματείο του ιδιωτικού τομέα.

Τώρα, με μια εσωτερική μάχη για την επανεκλογή του στην ηγεσία του συνδικάτου σε λιγότερο από έναν χρόνο, ο Μαρτινέζ πρέπει να φανεί σκληρός στην αντιπαράθεση με τον Μακρόν για τη μεταρρύθμιση του σιδηροδρομικού τομέα.

Η στρατηγική του είναι η άμεση σύγκρουση. Ο Μαρτινέζ ζήτησε μια παρατεταμένη απεργία δύο μηνών προτού καν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση σχετικά με τη μεταρρύθμιση.

Ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Γάλλων υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις του Μακρόν, οι σκληροπυρηνικοί στοιχηματίζουν ότι λίγες εβδομάδες χάους στις συγκοινωνίες θα μπορούσαν να στρέψουν τμήματα του εκλογικού σώματος ενάντια στον πρόεδρο.

Αλλά η ενότητα μεταξύ των γαλλικών συνδικάτων, τα οποία μαστίζονται την τελευταία δεκαετία από τη μείωση των μελών τους, είναι εύθραυστη. Οταν ο Μαρτινέζ κάλεσε τρία άλλα συνδικάτα σε μια συνάντηση τον Μάρτιο, κανείς δεν απάντησε.

Το CGT, με τη βοήθεια του εξίσου σκληρού αλλά μικρότερου συνδικάτου SUD, θα μπορούσε να αντέξει για μερικές εβδομάδες από μόνο του. Αλλά με την πάροδο του χρόνου η οικονομική πίεση για να κρατήσει μια απεργία ζωντανή θα είχε επιπτώσεις και το CGT θα μπορούσε να κάνει πίσω.

Σε αντίθεση με τους γείτονές της, η Γαλλία καθυστέρησε να ανοίξει τη σιδηροδρομική αγορά της στον ανταγωνισμό. Η τελευταία δέσμη κανονιστικών ρυθμίσεων της ΕΕ καλεί τις χώρες να επιτρέψουν σε ιδιωτικές εταιρείες να αμφισβητήσουν τα κρατικά τους μονοπώλια, όπως είναι η SNCF, από το 2020. Αυτό σημαίνει ότι το Παρίσι πρέπει να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στους κρατικούς σιδηροδρόμους, οι οποίοι είναι φορτωμένοι με χρέη.

Τα συνδικάτα θεωρούν την απελευθέρωση ως de facto ιδιωτικοποίηση, αλλά η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι η SNCF θα παραμείνει δημόσια επιχείρηση και θα μπορεί να υποβάλλει προσφορές για συμβάσεις.