Ο Μακρόν επαναστατεί και εγκαταλείπει τις γεωργικές επιδοτήσεις

Φαίνεται πως ο Εμανουέλ Μακρόν ετοιμάζεται να γκρεμίσει άλλο ένα ταμπού, με μια μετατόπιση στο ζήτημα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) που μπορεί να προκαλέσει εμφύλιο στη Γαλλία, αν όντως ο πρόεδρος εγκαταλείψει την παραδοσιακή υπεράσπιση των γεωργικών επιδοτήσεων της χώρας του.

Αν ένα πράγμα θεωρούνταν βέβαιο στις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ κάθε επτά χρόνια, ήταν ότι η Γαλλία θα όρθωνε ανάχωμα ενάντια στις πιο φιλελεύθερες χώρες της Βόρειας και της Ανατολικής Ευρώπης που θεωρούν τις γεωργικές επιδοτήσεις πανάκριβα και αδικαιολόγητα λείψανα μιας άλλης εποχής.

Αλλά τώρα και η Γαλλία σηματοδοτεί ότι η Κοινή Αγροτική Πολιτική δεν είναι η «ιερή αγελάδα» που ήταν κάποτε και ότι απαιτείται μια σαρωτική νέα προσέγγιση. Η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ αναμένεται να αφήσει πίσω της μια τρύπα 12 δισ. ευρώ τον χρόνο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό του 2021-2027 –ένα έλλειμμα χρηματοδότησης που οδηγεί σε μια σημαντική στρατηγική επανεξέταση των δαπανών του μπλοκ.

Με την άμυνα, την ασφάλεια, τη μετανάστευση και την ψηφιακή τεχνολογία να αναδύονται ως σαφείς στρατηγικές προτεραιότητες για τις Βρυξέλλες, καθίσταται όλο και πιο δύσκολο για τη Γαλλία να υπερασπιστεί το ιερό καθεστώς που παρέχεται στους αγρότες, ιδιαίτερα στους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες. Σύμφωνα με τον τρέχοντα προϋπολογισμό, 58 δισ. ευρώ –ή περίπου το 40% του προϋπολογισμού της ΕΕ –πηγαίνουν κάθε χρόνο στις πληρωμές της ΚΑΠ, αλλά το 80% αυτών των κεφαλαίων κατευθύνεται μόνο στο 20% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

Τώρα το Παρίσι του Μακρόν πιέζει τις Βρυξέλλες να δώσουν προτεραιότητα στην άμυνα και στην εκπαίδευση και να κάνουν μια «βαθιά μεταρρύθμιση στις παλαιότερες πολιτικές, στην ΚΑΠ και στην πολιτική συνοχής», προκειμένου να «αντιμετωπιστούν καλύτερα οι προκλήσεις με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και προστιθέμενη αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Μια πρόταση της Επιτροπής για τον κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό αναμένεται τον Μάιο και η Γαλλία ενδέχεται να σπάσει την παράδοση που τη θέλει να παρουσιάζει την ΚΑΠ σαν μια απαραβίαστη κόκκινη γραμμή.

Για παράδειγμα, ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δεσμεύτηκε να προστατεύσει το μερίδιο της Γαλλίας από την ΚΑΠ «μέχρι το τελευταίο ευρώ» όταν αντιμετώπισε σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση των γεωργικών επιδοτήσεων. Δεδομένης της ιστορίας της Γαλλίας στη διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ, η αλλαγή του τόνου του Παρισιού είναι αξιοσημείωτη. Οι μεταπολεμικοί γάλλοι πολιτικοί δημιούργησαν σχεδόν μονομερώς την ΚΑΠ το 1962, ζητώντας ένα σύστημα άμεσων μεταφορών χρημάτων προς τους αγρότες τους σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία τους στην κοινή ευρωπαϊκή αγορά. Η χώρα παραμένει επίσης ο μεγαλύτερος καθαρός δικαιούχος της πολιτικής, λαμβάνοντας περίπου 9 δισ. ευρώ ετησίως από τις Βρυξέλλες.

Η αλλαγή της στάσης του Παρισιού δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Σε μια ευρεία ομιλία σχετικά με τις πολιτικές προτεραιότητές του τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Μακρόν εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο η ΚΑΠ εξυπηρετεί πλέον καλά τα συμφέροντα των αγροτών και των καταναλωτών και είπε ότι η Γαλλία πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αναρωτηθεί για το καθεστώς αυτό «χωρίς ταμπού».

«Πρέπει να θέσουμε στους ίδιους τους εαυτούς μας τα σωστά ερωτήματα χωρίς κανένα ταμπού. Αραγε, η Κοινή Αγροτική Πολιτική προστατεύει τους αγρότες μας και τους καταναλωτές μας; Δεν είμαι τόσο βέβαιος. Ελπίζω να ξεκινήσω μια συζήτηση για μια νέα Κοινή Αγροτική πολιτική» είπε.

Σε ένα σημάδι της πολιτικής καταιγίδας προς την οποία μπορεί να κατευθύνεται η γαλλική κυβέρνηση, ο γάλλος ευρωβουλευτής Μισέλ Νταντέν, ο οποίος ανήκει στο κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, χαρακτήρισε «παράφρονα» όποιον δεχθεί περικοπές στην ΚΑΠ.

Ενας γάλλος διπλωμάτης της ΕΕ απέρριψε την ερμηνεία ότι ο Μακρόν σηματοδοτεί τη βούληση για μείωση των δαπανών της ΚΑΠ. «Δεν υπάρχει συναίνεση για μείωση, ούτε καν σιωπηρή. Η ΚΑΠ αποτελεί πραγματική προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη. Αυτό που λέμε είναι ότι θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί. Δεν πρόκειται να αντιταχθούμε στους αγρότες» είπε.

Το υπουργείο Οικονομικών της Γαλλίας δήλωσε επίσης ότι δεν γνωρίζει σχέδια για μείωση των δαπανών. Αν όμως ο 40χρονος πρόεδρος της Γαλλίας πρόκειται να συγκρουστεί με την παράδοση, θα το κάνει με άψογο πολιτικό τάιμινγκ. Οι περισσότεροι ειδικοί της γεωργικής πολιτικής αναγνωρίζουν ότι είναι σχεδόν βέβαιο πως η χρηματοδότηση των αγροτών πρόκειται να μειωθεί –και η καταπολέμηση της τάσης θα σήμαινε χάσιμο χρόνου σε μια χαμένη μάχη, λένε.

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ σχεδόν παραδέχθηκε ότι θα υπάρξουν περικοπές όταν δήλωσε πως δεν θα υποστήριζε «αιματηρές» μειώσεις που θα προκαλούσαν χάος στη γεωργική βιομηχανία. Αλλά ενώ υποσχέθηκε να διατηρήσει την απώλεια αίματος στο ελάχιστο, δεν αρνήθηκε ότι κάποιος βαθμός χειρουργικής επέμβασης θα μπορούσε να αποδειχθεί απαραίτητος.