Γυναίκες: ένα θεμελιώδες πρόβλημα του ISIS

Ενώ η άνανδρη σφαγή των γυναικών της κοινότητας Γεζίντι στο Ιράκ και στη Συρία συνέβαλε στο να γίνει το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) πιο γνωστό, η τωρινή σταδιακή συρρίκνωσή του οφείλεται εν μέρει στις ένοπλες Κούρδισσες που πολεμούν εναντίον του στην πρώτη γραμμή. Οι γυναίκες παίζουν μεγάλο ρόλο στην άνοδο και την πτώση του ISIS. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε μια απλή «ιστορία εκδίκησης» πίσω από αυτή την εξέλιξη. Αλλά είναι απαραίτητη μια βαθύτερη ανάγνωση του θεμελιώδους ρόλου των γυναικών στην ιδεολογία του Ισλαμικού Κράτους και του μελλοντικού τους ρόλου στην αποδόμηση αυτής της ιδεολογίας.

Οταν το Ισλαμικό Κράτος κατέλαβε εδάφη το 2014 προκειμένου να ιδρύσει το αυτοαποκαλούμενο χαλιφάτο του, ήθελε να στήσει ένα θέαμα που θα ήταν δύσκολο να αγνοηθεί από τον υπόλοιπο κόσμο. Ετσι κατέφυγε σε μαζικές απαγωγές, δολοφονίες, βιασμούς και υποδουλώσεις γυναικών, κυρίως αυτών που ανήκαν στη μειονότητα των Γεζίντι. Η θηριωδία του Ισλαμικού Κράτους έναντι των γυναικών αιχμαλώτων του είχε σκοπό την ταπείνωση του εχθρού και λειτούργησε και ως προειδοποίηση σε όποιον δεν θα εφάρμοζε την εξτρεμιστική, ριζοσπαστική ερμηνεία του για το Ισλάμ.

Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2016 η οργάνωση Human Rights Watch πήρε συνέντευξη από 15 γυναίκες Γεζίντι και 21 αραβικής καταγωγής σουνίτισσες οι οποίες κατάφεραν να αποδράσουν από την επικράτεια του Ισλαμικού Κράτους. Οι περισσότερες είχαν περάσει πάνω από έναν χρόνο αιχμάλωτες. Οσες δεν ήταν μουσουλμάνες εξαναγκάστηκαν να προσηλυτιστούν στο Ισλάμ, ήταν αιχμάλωτες, βιάζονταν συστηματικά, πολλές φορές από πολλούς τζιχαντιστές μαχητές ταυτόχρονα, τις αγόραζαν και τις πουλούσαν για σκλάβες.

Οι τραγικές ιστορίες αυτών των γυναικών αποδεικνύουν ότι το ψευδοκράτος του ISIS κατασκευάστηκε επάνω στην υποδούλωση των γυναικών και η οργάνωση έχει πράγματι προχωρήσει πολύ συχνά σε μισογυνιστική προπαγάνδα προκειμένου να εκφράσει και να προωθήσει την ιδεολογία της. Το Ισλαμικό Κράτος έχει θεσμοθετήσει τη φυσική και ψυχολογική βία κατά των γυναικών με τους φετφάδες (θρησκευτικά διατάγματα). Αυτή η πρακτική έχει υιοθετηθεί και από άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις όπως η Μπόκο Χαράμ στη Δυτική Αφρική.

Η ιδεολογία της οργάνωσης απαιτεί τη διαγραφή των ατομικών δικαιωμάτων των γυναικών και την πλήρη υποταγή τους στην οικογενειακή δομή και στους άνδρες που την ελέγχουν. Προορισμός της γυναίκας είναι να μένει στο σπίτι για να μεγαλώνει τους νέους τζιχαντιστές. Οι γυναίκες οι οποίες παραβιάζουν τον ιδεατό ρόλο της συζύγου και μητέρας αποζητώντας την αυτονομία και την προσωπική τους ελευθερία εκτός οικογένειας τιμωρούνται αυστηρά. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ειρωνεία της τύχης να βλέπουμε Κούρδισσες στην πρώτη γραμμή του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και στο Ιράκ.

Πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις οδήγησαν σε επανακατάληψη εδαφών που ήλεγχε το Ισλαμικό Κράτος επί μακρόν. Οι εικόνες από αυτές τις νίκες, που περιλαμβάνουν γυναίκες, λειτουργούν ως αντίδοτο στην τοξική προπαγάνδα του Ισλαμικού Κράτους και ενθαρρύνουν τις γυναίκες να αντισταθούν στις ιδεολογικές επιταγές της οργάνωσης. Το μήνυμα δείχνει να εξαπλώνεται. Καθώς οι εδαφικές κτήσεις του Ισλαμικού Κράτους μειώνονται, το ίδιο συμβαίνει και με τον έλεγχό του επάνω στις γυναίκες. Μακροπρόθεσμα οι εικόνες γυναικών που σκοτώνουν ή αιχμαλωτίζουν μαχητές του Ισλαμικού Κράτους θα αποτελέσουν το πρώτο καρφί στο φέρετρο της ιδεολογίας της οργάνωσης, που έχει βασιστεί στην εσφαλμένη υπόθεση της «φυσικής» κατωτερότητας των γυναικών.

Επειδή το Ισλαμικό Κράτος τοποθέτησε τις γυναίκες στο επίκεντρο της ιδεολογίας του, οι γυναίκες αποτελούν και μια σημαντική κρυφή απειλή για το ίδιο. Επιδεικνύοντας την προσωπική τους αντίθεση οι γυναίκες, απελευθερωμένες από τον έλεγχο του ISIS, θυμίζουν στον κόσμο ότι η οργάνωση έχει σφετεριστεί τις καθολικές αξίες του Ισλάμ και έχει διαστρεβλώσει τις διδαχές του. Ο ρόλος των γυναικών ως μαχητριών, ίσως περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, θα διασφαλίσει ότι τα πλοκάμια του ISIS –και κυρίως η φονική εκδοχή της πατριαρχίας του –αργά ή γρήγορα θα καταστραφούν.