Η επιτυχημένη ΕΕ είναι μια αφήγηση που δεν βγάζει πουθενά

Τους λόγους για τους οποίους, κατά τη γνώμη του, η Ευρώπη έπρεπε να θεωρεί αναμενόμενο το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος αναπτύσσει σε άρθρο του στην αμερικανική εφημερίδα «New York Times» ο Τιμ Παρκς, βρετανός καθηγητής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο IULM του Μιλάνου. «Δεν μου προκάλεσε έκπληξη η ψήφος υπέρ του Brexit, με εξέπληξαν μόνο όσοι εξεπλάγησαν. Δεν ήταν άραγε οι δημοσκοπήσεις που έδειχναν τις δύο πλευρές στήθος με στήθος επί εβδομάδες; Δεν μιλούσαν οι Βρετανοί για αυτό επί δεκαετίες;» γράφει ο καθηγητής Παρκς.

Ο ίδιος λέει ότι αν είχε δικαίωμα ψήφου (το έχει χάσει διότι ζει στην Ιταλία τα τελευταία 30 χρόνια) θα ψήφιζε υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Ωστόσο, τονίζει ότι δεν θεωρεί «σκάνδαλο» ούτε ότι οι Βρετανοί αποφάσισαν να φύγουν, ούτε το γεγονός ότι έγινε δημοψήφισμα. «Αν είναι σκάνδαλο η διενέργεια δημοψηφίσματος για ένα ζήτημα τόσο κεντρικό για τη μοίρα ενός έθνους, για το οποίο ενδιαφέρεται πολύ, τότε μάλλον έχω παρεξηγήσει το νόημα της ελευθερίας και της δημοκρατίας στη Δύση. Επομένως προς τι η δυσπιστία και η αγανάκτηση; Γιατί αυτή η αίσθηση της προδοσίας; Γιατί τόσος πολύς κόσμος βρίσκει αυτό το αποτέλεσμα απαράδεκτο; Φαίνεται ότι τα τελευταία 30 με 40 χρόνια έχει καλλιεργηθεί η ιδέα ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρηνική ή παραγωγική Ευρώπη χωρίς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οποιοσδήποτε ψήφισε υπέρ της βρετανικής αποχώρησης να θεωρείται μοχθηρός ή αδαής, δράστης ή θύμα ενός κακόβουλου λαϊκισμού» εξηγεί ο καθηγητής Παρκς.

Δεν υπάρχουν ηγετικές φυσιογνωμίες

Και προσθέτει: «Το σοκ και ο φόβος θα ήταν κατανοητά μόνο αν η Ευρωπαϊκή Ενωση σημείωνε σημαντικές επιτυχίες και επίλυε τα πολλά προβλήματα των κρατών-μελών της, ή αν, τουλάχιστον, είχε μία σημαντική ηγετική φυσιογνωμία, που οι ευρωπαίοι πολίτες μπορούσαν να αναγνωρίσουν, κάποιον για τον οποίο θα μπορούσαν να πουν «όσο άσχημα και να πάνε τα πράγματα, έχω εμπιστοσύνη σε αυτόν τον ηγέτη, πιστεύω ότι υπηρετεί τα συμφέροντα και της δικής μου χώρας, ότι πραγματικά ενδιαφέρεται για την ανεργία στην πόλη μου, είτε αυτή είναι το Νιούκαστλ, είτε η Νάπολι». Μπορούμε πραγματικά να πούμε κάτι τέτοιο για τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; ‘Η για την Ανγκελα Μέρκελ; Οσο και να θεωρείται η Ενωση μια κοινότητα κρατών, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το πλέον ισχυρό πρόσωπο είναι η γερμανίδα καγκελάριος. Και μόνο οι γερμανοί ψηφοφόροι ψηφίζουν για τον γερμανό καγκελάριο. Η Μέρκελ έχει καθήκον πρωτίστως να υπηρετεί τους Γερμανούς».

Στη μεσαία τάξη και στην καλλιεργημένη ελίτ, συνεχίζει ο καθηγητής Παρκς, «αρέσει το γεγονός ότι παίρνουν μέρος σε ένα ιστορικό εγχείρημα που υποτίθεται ότι θα επιφέρει την ειρήνη και την ευημερία στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που θα βάλει οριστικό τέλος στον πόλεμο επί ευρωπαϊκού εδάφους, που θα λάβει μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ. Αλλά όταν δεν φέρνει την ευημερία, ούτε κάνει αρκετά για την προστασία του περιβάλλοντος προτιμάμε να κλείνουμε τα μάτια μας».

Οι Βρυξέλλες επέλεγαν τις μεταρρυθμίσεις γιατί μέχρι πρότινος καμία χώρα δεν ήταν αρκετά «τρελή» για να αποφασίσει να φύγει από την ΕΕ, λέει ο καθηγητής Παρκς. «Με το Brexit αυτό θα αλλάξει. Πώς όμως αντιδρά η φιλελεύθερη ελίτ και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού απέναντι στον εκκωφαντικό συναγερμό; Φωνάζει «φάουλ!» και κατηγορεί την «ανόητη» βρετανική εργατική τάξη που χάλασε το πάρτι. Θα ήταν πιο σοφό να εξετάσουμε την προσκόλλησή μας σε μια αφήγηση που δεν βγάζει πουθενά» καταλήγει.