Αρχή του τέλους για το κινεζικό θαύμα

Μπορεί να υπάρξει υγιής οικονομική ανάπτυξη χωρίς ελευθερία και δημοκρατία για μια ανερχόμενη μεσαία τάξη πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων; Ιδού η απορία, και ο μεγάλος κίνδυνος για τους «κόκκινους καπιταλιστές», οι οποίοι θα συνεχίσουν και το 2016 την ιστορική μετάβαση από το μοντέλο της τεράστιας εξαγωγικής δύναμης, που βασίζεται στα φτηνά εργατικά χέρια, προς μια κοινωνία που θα καταναλώνει στο εσωτερικό. Αλλά με ένα χάσμα ανισοτήτων πιο πλατύ από τον ποταμό Γιανγκτσέ, θηριώδη διαφθορά και μόνιμη καταπίεση η κινεζική κοινωνία σιγοβράζει, την ώρα που η οικονομία επιβραδύνεται.

Η αγωνία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας είναι να μην ξεσπάσουν λαϊκές εξεγέρσεις, όπως το 1989, καθώς η οικονομία κινείται ολοταχώς προς την απελευθέρωση, ενώ η πολιτική παραμένει κολλημένη στην απολυταρχία. Και τα κοινωνικά ρήγματα είναι απειλητικά. Το κατά κεφαλήν εισόδημα στις παραλιακές, νοτιοανατολικές περιοχές με τους ουρανοξύστες είναι εξαπλάσιο από εκείνο των αγροτικών περιοχών, οι οποίες έχουν καθηλωθεί σε τριτοκοσμικά επίπεδα. Το πλουσιότερο 1,5% του πληθυσμού κατέχει το 31% του πλούτου, ενώ στο φτωχότερο 44% αντιστοιχεί μόλις το 3%.

Ολο και λιγότερο δημοφιλής κυβέρνηση

Πόσο πιθανό είναι να δούμε εφέτος μια δεύτερη πλατεία Τιανανμέν; «Αν κρατούσα μια κρυστάλλινη σφαίρα, θα έβλεπα σύννεφα πάνω από το Πεκίνο. Το 2016 χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα» λέει στο «Βήμα» ο καθηγητής Τζακ Α. Γκόλντστοουν, ειδικός σε θέματα Κίνας στο Πανεπιστήμιο George Mason στις ΗΠΑ.

«Πτώση στους ρυθμούς ανάπτυξης, αποπνικτική ρύπανση της ατμόσφαιρας και συχνά, επικίνδυνα βιομηχανικά δυστυχήματα θα κάνουν την κυβέρνηση λιγότερο δημοφιλή. Το ΚΚΚ θα αντιδρά με καταστολή αντιφρονούντων και ενθάρρυνση εθνικιστικών εξάρσεων και επιθετικότητας (σ.σ.: όπως στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας). Το ερώτημα είναι κατά πόσον το καθεστώς θα ανεχθεί κάποια διαμαρτυρία τώρα, ενώ θα μεταρρυθμίζει την οικονομία και το πολιτικό σύστημα, ή αν θα συνεχίσει να πνίγει κάθε διαφωνία, σωρεύοντας εντάσεις που θα μπορούσαν να εκραγούν με πιο επικίνδυνο τρόπο στο μέλλον» τονίζει.

Γιγαντώνεται η «φούσκα»

Οι ιλιγγιώδεις ρυθμοί ανάπτυξης του 10%-11% κράτησαν μία δεκαετία, αλλά τώρα η οικονομία επιβραδύνεται, μοιραία, με «φούσκες» που σκάνε όπως στο χρηματιστήριο της Σανγκάης, το οποίο κατέρρευσε προσωρινά τον Ιούλιο με απώλειες 32% μέσα σε μόλις 20 ημέρες. Ηδη καταγράφονται μείωση των εξαγωγών και περιορισμός των επενδύσεων, ενώ το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη στο 6% του ΑΕΠ το 2016 (έναντι 2,6% για την ανεπτυγμένη οικονομία των ΗΠΑ). Πρόεδρος από το 2012, ο Σι Τζινπίνγκ έχει εδραιώσει την εξουσία του, γνωρίζοντας ποια είναι η πιο εκρηκτική βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας και του Κόμματος. Ετσι κάνει το παν για να δείξει ότι πολεμά τη διαφθορά, με τα κρατικά ΜΜΕ να μεταδίδουν όλο και πιο συχνά υποθέσεις κερδοσκοπίας και οικονομικής κακοδιαχείρισης από στελέχη του κόμματος, του στρατού και της νέας πλουτοκρατίας που τιμωρούνται αυστηρά. Στόχος να γλιτώσει και το 2016 μια ακραία κοινωνική και πολιτική αποσταθεροποίηση. Το τέλος του κινεζικού θαύματος.

Το μόνο βέβαιο; Πρώτη παγκοσμίως σε πληθυσμό, με 1,3 δισεκατομμύριο ανθρώπους, και δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη, η αχανής Λαϊκή Κίνα παραμένει ο ανερχόμενος γίγαντας της Ασίας, με μεγαλεπήβολα σχέδια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Από τα κορυφαία είναι ο λεγόμενος «Νέος Δρόμος του Μεταξιού». Με αυτόν η Κίνα φιλοδοξεί να συνδέσει ακόμη πιο στενά τις αγορές της με τρεις ηπείρους, από στεριά και θάλασσα, ξοδεύοντας τρισεκατομμύρια δολάρια σε δρόμους, σιδηροδρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια, αγωγούς και εμπόριο με χώρες στην Ασία, στην Αφρική και στην Ευρώπη. Με την προφανή απώτερη φιλοδοξία να εδραιωθεί στην κορυφή της παγκόσμιας οικονομίας του 21ου αιώνα, σε βάρος των ΗΠΑ και των παραδοσιακών συμμάχων τους σε Ασία – Ειρηνικό (Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Αυστραλία).