Τουρκία: Δέκα λόγοι που εξηγούν τη νίκη του Ερντογάν

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) σημείωσε μία μεγάλη νίκη στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου στη Τουρκία, βγαίνοντας ενισχυμένο μετά την εκλογική αναμέτρηση του περασμένου Ιουνίου στην οποία η δύναμή του είχε μειωθεί κατά 9%. Γιατί συνέβη αυτό ; Η τουρκική εφημερίδα Hurriyet εξηγεί τους δέκα λόγους που το κόμμα του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους του τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό και να επιτύχει την αυτοδυναμία – αν και με αριθμό εδρών που δεν επιτρέπει την συνταγματική μεταρρύθμιση δια της εθνοσυνελεύσεως – εκπλήσσοντας ακόμη και στελέχη του.

Το συνέδριο του AKP επαναπρογραμματίστηκε για τις 12 Σεπτεμβρίου επιτρέποντας στο κόμμα να επαναφέρει κάποια δυνατά ονόματα που είχαν αποσυρθεί τον Ιούνιο εξαιτίας της πολιτικής του AKP να απαγορεύσει σε βουλευτές να θέσουν υποψηφιότητα για τρεις συνεχόμενες θητείες – για λόγους «ανανέωσης της πολιτικής ζωής», στην πραγματικότητα για να μην γίνουν δελφίνοι και απειλήσουν τον Ερντογάν. Ετσι πρόσωπα γνωστά στον τουρκικό λαό όπως ο «τσάρος» της οικονομίας Αλί Μπαμπατζάν, ο πρώην υπουργός Μεταφορών Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο πρώην υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ, ο πρώην υπουργός Εργασίας Φαρούκ Τσελίκ και ο πρώην υπουργός Γεωργίας Μεντί Εκέρ, μπόρεσαν να θέσουν και πάλι υποψηφιότητα στις εκλογές.

Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα την περίοδο πριν από τις εκλογές της 7ης Ιουνίου ήταν η οικονομική πλατφόρμα των κεμαλικών, δηλαδή του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Στο νέο μανιφέστο του για τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, το AKP συμπεριέλαβε κάποιες επεξεργασμένες θέσεις του CHP. Ένα δυνατό επιτελείο με γνωστά στελέχη, όπως ο Μπαμπατζάν και ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σισμέκ, επίσης διαδραμάτισαν ρόλο.

Μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου, η αντιπολίτευση δεν κατάφερε να αποκρούσει τους πολιτικούς ελιγμούς του προέδρου Ερντογάν και του AKP, ιδίως σχετικά με την υποτιθέμενη αδυναμία συμφωνίας για πολυκομματική κυβέρνηση. Αυτό επέτρεψε στο AKP να υλοποιήσει τα σχέδιά του για αυτοδυναμία.

Το γεγονός ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν κατάφεραν να συνεργαστούν σε αρκετά ζητήματα, παρά το ότι απέσπασαν το 60% των ψήφων, χρησίμευσε πολιτικά στο AKP. Απέτυχαν να συνεργαστούν στο θέμα της εκλογής του προέδρου της βουλής, όπως και στον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Το αδιέξοδο πυροδότησε το άγχος πολλών ψηφοφόρων για τη σταθερότητα, έπειτα από 13 χρόνια μονοκομματικής κυβέρνησης.

Η ειρηνευτική διαδικασία για λύση του κουρδικού προβλήματος, απορρίφθηκε από πολλούς τούρκους εθνικιστές, οι οποίοι απομακρύνθηκαν από το AKP. Ωστόσο, από τη στιγμή που ο Ερντογάν έβαλε το ζήτημα στο «ψυγείο» και ξεκίνησε στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του PKK και του Ισλαμικού Κράτους αυτοί οι δυσαρεστημένοι «πατριώτες» ψηφοφόροι επέστρεψαν στο AKP.

Τρομοκρατικές επιθέσεις από το PKK επικρίθηκαν έντονα από την κοινή γνώμη. Η κλιμάκωση των επιθέσεων από το PKK και το Ισλαμικό Κράτος ενίσχυσε την επιθυμία των ψηφοφόρων για πολιτική σταθερότητα σε μία περίοδο που η δημόσια ασφάλεια απειλείται. Ο φιλοκουρδικός συνασπισμός HDP δεν επέδειξε σκληρή στάση κατά της τρομοκρατίας ενώ το μήνυμα του AKP, αντίθετα, ήταν ξεκάθαρο, κινδυνολογώντας ότι «μία κυβέρνηση συνασπισμού θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια».

Η προεκλογική εκστρατεία του AKP για τις εκλογές της 7ης Ιουνίου επικεντρώθηκε στην αλλαγή του πολιτεύματος από προεδρευομένη σε προεδρική δημοκρατία, με υπερεξουσίες για τον ήδη εξαιρετικά αυταρχικό Ερντογάν. Αλλά ένα μεγάλο μέρος του τουρκικού πληθυσμού είναι ενάντια σε μία τέτοια αλλαγή, επομένως το AKP έχασε ψήφους. Αυτή τη φορά το AKP δεν αναφέρθηκε ανοιχτά στο ζήτημα και εστίασε στην οικονομία.

Η προεκλογική εκστρατεία του AKP ήταν καλύτερη από εκείνες των αντιπάλων του. Ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, εργάστηκε πιο σκληρά από άλλους ηγέτες κομμάτων και οι τοπικές οργανώσεις του AKP ήταν καλύτερα προετοιμασμένες.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα, το κυβερνητικό AKP επωφελήθηκε από τις υπηρεσίες του κράτους και των δήμων. Επίσης εκμεταλλεύτηκε τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, που προέβαλε το AKP περισσότερο από τους ανταγωνιστές του, όπως και αρκετά άλλα μέσα ενημέρωσης που το υποστηρίζουν.

Το AKP είχε αποτύχει να κινητοποιήσει σημαντική μερίδα υποστηρικτών του στις εκλογές της 7ης Ιουνίου, ωστόσο το πέτυχε στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, στις οποίες το κόμμα απέσπασε μία ξεκάθαρη πλειοψηφία από πολίτες που ζουν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.