Το «κινέζικο όνειρο»: Μάο, Κομφούκιος και καπιταλισμός

Δεκάδες κινέζοι δικηγόροι συνελήφθησαν ή ανακρίνονται τις τελευταίες ημέρες στην Κίνα, σε μια συντονισμένη, όπως φαίνεται, επιχείρηση των Αρχών με στόχο εκείνους που ασχολούνταν με υποθέσεις της ελευθερίας του λόγου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατάχρησης εξουσίας και διαφθοράς. Σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας είπε ότι μεταξύ των υπόπτων περιλαμβάνονται κατά βάση δικηγόροι αλλά και διάσημα πρόσωπα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ακτιβιστές. Κατηγορούνται για «διατάραξη της κοινωνικής τάξης και απληστία».

Οργανώσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναφέρουν ότι τουλάχιστον 146 δικηγόροι, ακτιβιστές και συγγενείς τους συνελήφθησαν ή και ανακρίθηκαν σε 24 κινεζικές πόλεις και επαρχίες τις τελευταίες ημέρες, ενώ εκτιμάται ότι 22 από αυτούς παραμένουν υπό κράτηση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο, κάποιοι από τους δικηγόρους που συνελήφθησαν είχαν υπογράψει μια επιστολή με την οποία ζητούσαν να αφεθεί ελεύθερη η Γουάνγκ Γου, συνάδελφός τους που εξαφανίστηκε από την οικία της την περασμένη εβδομάδα και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης έγραψαν ότι έχει συλληφθεί.

Η Γου εργαζόταν για τη Fengrui Law Firm, μια δικηγορική εταιρεία που κατηγορείται από τις κινεζικές Αρχές ότι «προσπαθούσε να δημιουργήσει κοινωνικές συγκρούσεις, χρησιμοποιώντας πληρωμένους διαδηλωτές, αλλά και να επηρεάσει την κοινή γνώμη, διασπείροντας φήμες». Ακόμη ένας δικηγόρος της εταιρείας, ο Ζου Σιφένγκ, εξαφανίστηκε μία ημέρα αφότου ένας από τους πελάτες του αφέθηκε ελεύθερος. Αμφότεροι κατηγορούνται για «σοβαρή παραβίαση της νομοθεσίας». Το υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας κατηγορεί τη Fengrui ότι υποκίνησε διαδηλώσεις με αφορμή ένα περιστατικό στις 2 Μαΐου, στο οποίο αστυνομικός πυροβόλησε και σκότωσε άοπλο άνδρα σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό στη Βορειοανατολική Κίνα.

Παρά την εκστρατεία του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ για ενίσχυση του κράτους δικαίου και περιορισμό των φαινομένων κατάχρησης εξουσίας και διαφθοράς, ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου πως οι δυνάμεις ασφαλείας της Κίνας συστηματικά στοχοποιούν επικριτές της κυβέρνησης που θεωρείται ότι διαταράσσουν τη δημόσια τάξη και ασφάλεια και αμφισβητούν την κυριαρχία του ΚΚ. Οποιαδήποτε συζήτηση αναφέρεται σε διαφορετικές ή σε δυτικές αξίες έχει καταστεί ταμπού, αφού η κομματική ηγεσία φοβάται ότι έστω και μια «σπίθα» αντίστασης θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιχείρηση ανατροπής του.

«Από τις αρχές του 2007 με την ανάπτυξη της ρητορικής του Χου Ζιντάο για την ανάγκη η Κίνα να καταστεί μια «αρμονική κοινωνία», που επιταχύνθηκε από την προσπάθεια του Σι Τζινπίνγκ να αναστήσει ιδέες όπως η μαοϊκή «γραμμή των μαζών», το Κόμμα προσπαθεί να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του με πολλούς αντικρουόμενους τρόπους» είπε στο «Βήμα» ο Γουίλιαμ Χερστ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Northwestern στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του βιβλίου The Chinese Worker after Socialism (Cambridge: Cambridge University Press, 2009 – Ο κινέζος εργαζόμενος μετά τον σοσιαλισμό).

«Ουσιαστικά προωθήθηκαν τόσο οι μαοϊκές ιδέες όσο και «παραδοσιακές κινεζικές αξίες» όπως ο κομφουκιανισμός. Μια αφίσα προπαγάνδας που είδα πρόσφατα στο Πεκίνο, για παράδειγμα, καλούσε τους πολίτες να κρατηθούν γερά στον σπουδαίο παραδοσιακό πολιτισμό της Κίνας και να αγκαλιάσουν τις βασικές αξίες του σοσιαλισμού. Δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτές οι προσπάθειες θα αποδώσουν στο μέλλον, αλλά είναι εμφανές ότι το ιδεολογικό έργο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της σκέψης και της ατζέντας των σημερινών ηγετών της Κίνας» προσέθεσε ο καθηγητής Χερστ.

Το «κινεζικό όνειρο» του προέδρου Σι, η φράση που χρησιμοποιεί για να περιγράψει τα ιδεώδη της σύγχρονης Κίνας, είναι ακριβώς αυτό: μια προσπάθεια να συνταιριάξει την καπιταλιστική επιδίωξη του πλούτου με την εθνική υπερηφάνεια, την παράδοση και την αγάπη για την πατρίδα, η οποία εξισώνεται με την αγάπη για το Κομμουνιστικό Κόμμα. Επομένως οτιδήποτε διαταράσσει αυτή την ισορροπία διώκεται, παρά τη δέσμευση του Σι να ισχυροποιήσει το κράτος δικαίου στη χώρα. Από τη στιγμή που ανήλθε στην εξουσία στα τέλη του 2012, ο Σι έχει κατηγορηθεί για μια χωρίς προηγούμενο εκστρατεία κατά των αντιφρονούντων, καταστέλλοντας οποιαδήποτε έκφανση μιας ενεργής κοινωνίας των πολιτών. Πρόσφατα παραδείγματα, η σύλληψη του 71χρονου δημοσιογράφου Γκάο Γου και του Ιλχάμ Τότι, ενός ουιγούρου καθηγητή Οικονομικών, γνωστού για τις μετριοπαθείς απόψεις του στα εθνικά θέματα της Κίνας. Στις αρχές Ιουλίου η Κίνα υιοθέτησε έναν δρακόντειο νέο νόμο για την ασφάλεια που καλύπτει τα πάντα: από την πολιτική και τον πολιτισμό ως τον κυβερνοχώρο και το Διάστημα.