Αποδομώντας το «Στρατηγικό Βάθος» του Αχμέτ Νταβούτογλου

Το βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος» του Αχμέτ Νταβούτογλου, πρώην υπουργού Εξωτερικών και νυν πρωθυπουργού της Τουρκίας, μπήκε στο μικροσκόπιο: αυτή τη φορά από τον Ουμίτ Κουβάντς, έναν τούρκο συγγραφέα και σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ, του οποίου το βιβλίο «Pan – Islamcinin Macera Kilavuzu» (Οδηγός Περιπέτειας του Παν-Ισλαμιστή) κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία της Τουρκίας την περασμένη εβδομάδα. Σε αυτό, ο Κουβάντς αποδομεί τις θέσεις που εκφράζει ο Νταβούτογλου στο διάσημο και πολυδιαβασμένο βιβλίο του, χαρακτηρίζοντάς το «μη επιστημονικό» και «καθόλου βαθύ».

«Δεν αποδεικνύει τους ισχυρισμούς του. Δεν είναι επιστημονικός. Αυτό που προσπαθεί να κάνει είναι να διαδώσει τον πανισλαμισμό, αλλά το βιβλίο δεν είναι καθόλου βαθύ σε αντίθεση με τον τίτλο του» είπε ο ίδιος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη τουρκική εφημερίδα Today’s Zaman. «Με το βιβλίο του Νταβούτογλου, μία χώρα μπορεί να μπει σε περιπέτειες, σε επικίνδυνες περιπέτειες. Ο λόγος που το αποκαλώ περιπέτεια είναι επειδή τα μέσα που έχει στη διάθεσή της η χώρα δεν είναι συμβατά με τον στόχο που θέλει να επιτύχει ο συγγραφέας. Το βιβλίο του Νταβούτογλου είναι ένα ιδεολογικός οδηγός δράσης, δεν είναι ένα ακαδημαϊκό βιβλίο που βασίζεται σε μία θεωρία» σχολίασε ο Κουβάντς.

Και προσέθεσε: «Ο Νταβούτογλου θέλει να καθιερώσει έναν «πολιτισμό» που θα βασίζεται στο Ισλάμ. Ωστόσο, δεν αναφέρει το πώς θα υλοποιηθεί αυτό το ιδανικό. Υποστηρίζει ότι αν η τουρκική ηγεσία μπορέσει να πείσει τους Άραβες ότι οι Οθωμανοί δεν ήταν ιμπεριαλιστές και ότι αντίθετα, προσπαθούσαν να σώσουν τους Άραβες από τον δυτικό αποικιοκρατικό επεκτατισμό, τότε οι Άραβες θα δεχθούν τη τουρκική ηγεσία. Είναι εμφανές ότι ο Νταβούτογλου πιστεύει ότι η σημερινή ηγεσία της Τουρκίας μπορεί να μπορεί να διαδώσει τον πανισλαμισμό στη Μέση Ανατολή». Ο Κουβάντς υπογράμμισε ότι ο τούρκος πρωθυπουργός είναι πολύ καλά ενημερωμένος και μπορεί να μιλήσει και να γράψει πολύ καλά, σε αντίθεση με πολλά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Επομένως «ο Νταβούτογλου μπορεί να πείσει αυτούς τους ανθρώπους στο AKP, οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αμφισβητήσουν τη βάση των επιχειρημάτων του καθόλου. Μπορεί εύκολα να πουλήσει τις ιδέες του».

Όπως είπε ο 58χρονος συγγραφέας – που προβλέπει ότι το AKP θα επικρατήσει και πάλι στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουνίου – οι απόψεις του Νταβούτογλου είναι επικίνδυνες γιατί στη βάση τους έχουν την ιδέα της κατάκτησης. «Δεν έχουμε δει τί μπορεί να σημαίνει αυτός ο κίνδυνος ακόμη. Κάποια στιγμή η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να κρατήσει αποστάσεις από το Ισλαμικό Κράτος και το Ισλαμικό Κράτος θα ανατινάξει πόλεις και ανθρώπους εδώ στη Τουρκία. Οι τούρκοι ηγέτες νομίζουν ότι μπορούν να ελέγξουν το Ισλαμικό Κράτος αλλά αυτό είναι επικίνδυνο για τη χώρα. Και υπάρχουν άνθρωποι εδώ στη Τουρκία, Τούρκοι, που μοιράζονται την ίδια λογική με το Ισλαμικό Κράτος. Ας θυμηθούμε, τον πρώην πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που είπε ότι δυσκολεύτηκε να κρατήσει το 50% των ψηφοφόρων μακριά από τους δρόμους. (Το 2013 προσπάθησε να εκφοβίσει τους διαδηλωτές στο πάρκο Γκεζί λέγοντας ότι οι υποστηρικτές του μπορεί επίσης να βγουν στους δρόμους και ότι δυσκολευόταν να τους ελέγξει). Δεν είναι αυτό επικίνδυνο;» τόνισε ο Κουβάντς.

Ο Νταβούτογλου, συνέχισε ο συγγραφέας, αναλύει τα πάντα από την σκοπιά της ισχύος. «Αξιολογεί τα πάντα στρατηγικά – τους ανθρώπους, τα χωριά, τα ποτάμια, τα δάση – και υποστηρίζει ότι όλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως όργανα από το κράτος. Αυτό δεν είναι καθόλου ανθρωπιστικό. Είναι η τυπική άποψη ενός στρατηγιστή. Πώς μπορεί να είναι βαθύ; Και η οπτική του γωνία στο βιβλίο δεν είναι ακαδημαϊκή. Δεν αποδεικνύει τους ισχυρισμούς του. Δεν είναι επιστημονικός. Το μόνο που προσπαθεί να κάνει είναι να διαδώσει τον πανισλαμισμό, αλλά το βιβλίο του δεν είναι βαθύ, σε αντίθεση με το όνομά του» υποστήριξε.

Και κατέληξε: «Όπως και το παλαιό καθεστώς, συνεχίζει να εξυμνεί την τουρκικότητα (σσ. ο τουρκικός ποινικός κώδικας απαγόρευε οποαδήποτε προσβολή προς τη «τουρκικότητα», ωστόσο το 2008 αντικαταστάθηκε από τον όρο «τουρκικό έθνος»), το πώς η Τουρκία θα πρέπει να ασκεί επιρροή στα Βαλκάνια. Οι Τούρκοι στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία είναι σημαντικοί. Οι Αλβανοί είναι σημαντικοί. Οι Τούρκοι στην Κύπρο είναι σημαντικοί. Η Κεντρική Ασία είναι σημαντική για τη Τουρκία κλπ. Η ίδια ιστορία. Αν δεν τα έλεγε αυτά, δεν θα του επιτρεπόταν να παραδίδει μαθήματα στη στρατιωτική ακαδημία στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Δεν μας λέει κάτι πρωτότυπο και λέει ότι η Τουρκία πρέπει να ασκεί μεγαλύτερη επιρροή. Αλλά πως;»