Πολ Βαλέλι: Γιατί η Δύση προκαλεί τον Πούτιν

Την πεποίθηση ότι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ενωση αυτές που συμπεριφέρονται προκλητικά προς τη Ρωσία στο ζήτημα της Ουκρανίας και όχι το αντίστροφο εκφράζει σε άρθρο του στη βρετανική εφημερίδα «The Independent» ο Πολ Βαλέλι, καθηγητής Ηθικής στη Δημόσια Ζωή στο Πανεπιστήμιο του Τσέστερ. Και ξεκινάει από ένα βασικό ερώτημα, νομικής και ηθικής βάσεως:

Είναι το δημοψήφισμα στην Κριμαία νόμιμο; αναρωτιέται ο Βαλέλι. «Το Κίεβο λέει όχι καθώς παραβιάζει το άρθρο 73 του ουκρανικού Συντάγματος που ορίζει ότι τα σύνορα μπορούν να αλλάξουν μόνο με δημοψήφισμα όλου του έθνους. Η Μόσχα λέει ναι επειδή ο δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Ουκρανίας ανετράπη με πραξικόπημα, γεγονός που σημαίνει ότι το Σύνταγμα δεν ισχύει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ενωση λένε ότι το δημοψήφισμα παραβιάζει τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ και τέσσερις ακόμη διεθνείς συμφωνίες. Αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με τον νόμο. Μην ξεγελιόμαστε» γράφει ο καθηγητής.

Και συνεχίζει: «Ως συνήθως, η Δύση διεκδικεί την ηθική ανωτερότητα. Η συζήτηση αφορά τη δημοκρατία και την εδαφική ακεραιότητα. Ενας κορδωμένος Πούτιν παρουσιάζεται ως απειλητικός τραμπούκος που προσπαθεί να καλύψει την υπόθεση με παράλογη προπαγάνδα προκειμένου να πείσει τους ρωσόφωνους –στο εσωτερικό της Ρωσίας, στην Ουκρανία και στην Κριμαία –ότι απειλούνται από τους ουκρανούς νεοναζιστές, υπερεθνικιστές».

Αδίστακτος και καθόλου ευχάριστος

Μπορεί ο ρώσος πρόεδρος να «είναι πράγματι ένας αδίστακτος και καθόλου ευχάριστος άνθρωπος», σύμφωνα όμως με τον Βαλέλι είναι οι πολιτικές της Δύσης στην περιοχή αυτές που οδήγησαν στη σημερινή σύγκρουση στην Ουκρανία.

«Τον περασμένο χρόνο η ΕΕ πρότεινε μια σύνδεση ελεύθερου εμπορίου στην Ουκρανία –επρόκειτο για την ίδια στρατηγική που θέλει την ένταξη όλων των πρώην σοβιετικών κρατών-δορυφόρων σε δυτική τροχιά: στη δυτική οικονομία και τελικά στο ΝΑΤΟ. Με αυτόν τον τρόπο η ΕΕ ενοχλούσε την κοιμισμένη αρκούδα. Οι δύσμοιροι Ουκρανοί –που το 1994 εγκατέλειψαν το τρίτο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, μεγαλύτερο από εκείνο της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Κίνας μαζί –έγιναν πιόνια σε ένα γεωπολιτικό παιχνίδι σκακιού. Αντάλλαξαν όπλα παίρνοντας ως εγγύηση υποσχέσεις για προστασία από τις παγκόσμιες δυνάμεις –οι οποίες αποδείχθηκαν χωρίς καμία αξία, όπως θα παρατηρήσουν το Ιράν και η Βόρεια Κορέα» γράφει ο Βαλέλι.

Τη τελευταία δεκαετία η Ρωσία παρακολουθούσε τη Δύση να εντάσσει τους γείτονές της στο ΝΑΤΟ –μια στρατιωτική συμμαχία η οποία δημιουργήθηκε πριν από δεκαετίες με σκοπό να αντιμετωπίσει και να περιορίσει τη Μόσχα. Η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, όλες τώρα ανήκουν στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία ήταν το τελευταίο έπαθλο που ήθελε να κατακτήσει η Δύση. Η Ουκρανία όμως δεν είναι ακόμη ένας γείτονας για τη Ρωσία. Το Κίεβο είναι η «μητέρα των ρωσικών πόλεων» και λίκνο του ρωσικού ορθόδοξου χριστιανισμού. Η Κριμαία έχει ακόμη πιο περίπλοκη ιστορία. Το 1783 η Μεγάλη Αικατερίνη την απέσπασε από τους Τατάρους και παρέμεινε στη Ρωσία ως το 1954, όταν και δόθηκε ως «δώρο» στην Ουκρανία από τον πρόεδρο Χρουστσόφ.

«Η Μόσχα αντιμετωπίζει τις προσπάθειες απομάκρυνσης της Ουκρανίας από τη σφαίρα επιρροής της όπως θα αντιμετώπιζαν οι Ηνωμένες Πολιτείες μια φιλορωσική κυβέρνηση στο Μεξικό ή την εγκατάσταση εχθρικών πυραύλων σε ένα γειτονικό νησί όπως η Κούβα. Το πραξικόπημα του περασμένου μήνα στο Κίεβο, είπε ένας ρώσος βουλευτής, που «σχεδιάστηκε κυρίως από τους Αμερικανούς», συνιστά «υπαρξιακή απειλή»» αναφέρει ο καθηγητής Βαλέλι. Για το Κρεμλίνο η αμερικανική υποστήριξη προς τις ουκρανικές αντι-ρωσικές δυνάμεις συνιστά προδοσία, ειδικά με την υποστήριξη που παρείχε η Μόσχα προς την Ουάσιγκτον μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.

Ο Βαλέλι καταλήγει: «Η Ουκρανία δεν θα πρέπει να κληθεί να επιλέξει μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης. Η δύναμή της είναι ότι κοιτάζει και προς τις δύο κατευθύνσεις. Οπως η Γεωργία, πρέπει να παραμείνει εκτός ΝΑΤΟ για να αμβλύνει τους ρωσικούς φόβους για την αυξανόμενη δυτική στρατιωτική ηγεμονία. Αλλά η οικονομία της πρέπει να δυτικοποιηθεί, όπως της Πολωνίας, ώστε να αποτινάξει το σοβιετικό παρελθόν της, το άκαμπτο εκπαιδευτικό σύστημα και τη διεφθαρμένη πολιτική κουλτούρα. Αυξάνοντας τις εξαγωγές προς τη Δύση θα τονωθεί η οικονομία και η Ουκρανία θα λειτουργήσει ως σύνδεσμος για πιο στενή αμοιβαία ενσωμάτωση των οικονομιών της Ρωσίας και της Ευρώπης. Αλλά για να το επιτύχουν αυτό οι ΗΠΑ και η ΕΕ, όπως και η Μόσχα, πρέπει να έχουν το θάρρος να αφήσουν στο παρελθόν τις ψυχροπολεμικές νοοτροπίες».

Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 17 Μαρτίου 2014