Ολεξάντερ Τουρτσίνοφ, ένας πράκτορας στο πλάι της Τιμοσένκο

Πρώην επικεφαλής της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU), πρώην μέλος της περιβόητης σοβιετικής νεολαίας Κομσομόλ και αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος Πατρίδα, ο 49χρονος μεταβατικός πρόεδρος της Ουκρανίας Ολεξάντερ Τουρτσίνοφ θεωρείται το δεξί χέρι της άρτι απελευθερωθείσας πρώην πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο. Οι σχέσεις τους είναι τόσο στενές που ουκρανοί ακτιβιστές υπέρ της δημοκρατικής αλλαγής ανησυχούν ότι ο Τουρτσίνοφ προλειαίνει το έδαφος για την επάνοδο στην εξουσία της Τιμοσένκο –ορκισμένης εχθρού του ανατραπέντος προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς.

Και ενώ η καταδίκη της πρώην πρωθυπουργού για κατάχρηση εξουσίας το 2011 θεωρείται από πολλούς αναλυτές πολιτικά υποκινούμενη, δεν είναι λίγοι εκείνοι που τη βάζουν στο ίδιο «τσουβάλι» με τον Γιανουκόβιτς –μήπως η Τιμοσένκο δεν ανήκει στην ίδια διεφθαρμένη και κηλιδωμένη πολιτική και οικονομική ελίτ εναντίον της οποίας διαδηλώνουν οι Ουκρανοί; Και όταν ακόμη και το Κρεμλίνο αποκαλεί κάποιον –ούτε λίγο ούτε πολύ –«μαφιόζο», κάτι δεν πάει καλά.

«Αν θεωρείτε κυβέρνηση ανθρώπους που περιφέρονται στο Κίεβο κουβαλώντας Καλάσνικοφ και φορώντας μαύρες μάσκες, τότε θα είναι δύσκολο για εμάς να συνεργαστούμε με αυτή την κυβέρνηση. Κάποιοι από τους ξένους εταίρους μας σκέφτονται διαφορετικά» δήλωσε ο ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ για τη μεταβατική κυβέρνηση της Ουκρανίας και την απόφαση της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Αστον να μεταβεί στο Κίεβο για να συναντήσει, μεταξύ άλλων, τον Τουρτσίνοφ. Ποιος είναι όμως ο άνθρωπος που τώρα είναι υπεύθυνος να διαπραγματευθεί για το μέλλον της χώρας και να τη βγάλει από την κρίση; Και γιατί οι διαδηλωτές στην πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου δείχνουν να μην τον εμπιστεύονται;

Οταν την περασμένη Κυριακή ο Γιανουκόβιτς φυγαδεύτηκε από το Κίεβο, ο Τουρτσίνοφ έσπευσε να προτρέψει τους διαδηλωτές να «επιστρέψουν στα σπίτια τους γιατί είχαν επιτύχει τους στόχους τους». Το 2008 ο Τουρτσίνοφ έθεσε υποψηφιότητα για τη δημαρχία του Κιέβου και έχασε με μεγάλη διαφορά σε ψήφους, παρά την υποστήριξη προς το πρόσωπό του της τότε πρωθυπουργού Τιμοσένκο. Γεννημένος το 1964 στην ίδια πόλη με την Τιμοσένκο, το κατά κύριο λόγο ρωσόφωνο Ντνιπροπετρόβσκ, στα νοτιοανατολικά της χώρας, ο Τουρτσίνοφ είναι πάστορας στην εκκλησία των Βαπτιστών του Κιέβου –ασυνήθιστο για την ορθόδοξη και καθολική Ουκρανία.

Συγγραφέας θρίλερ

Αλλά οι εκτός πολιτικής δραστηριότητές του δεν σταματούν εδώ: ο Τουρτσίνοφ είναι και συγγραφέας μυθιστορημάτων με αγαπημένα θέματα τη διαφθορά, την παραοικονομία και την απολυταρχία. Το βιβλίο του Ψευδαίσθηση φόβου (Illusion of Fear), από το 2005, ένα ψυχολογικό θρίλερ «διανθισμένο» με αποσπάσματα από τη Βίβλο και εικονογραφημένο με πίνακες του Ιερώνυμου Μπος, έγινε ταινία και ήταν υποψήφια για το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2008. Σπούδασε μεταλλουργία και πρώτη φορά αναμείχθηκε με την πολιτική ως μέλος της Κομσομόλ –της κομμουνιστικής οργάνωσης των νέων στην πρώην Σοβιετική Ενωση. Ηταν υπέρμαχος ωστόσο των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και συμμετείχε στις πρώτες διερευνητικές κινήσεις της Σοβιετικής Ενωσης προς τον πολιτικό πλουραλισμό. Αμέσως μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος ο Τουρτσίνοφ ανέλαβε επικεφαλής ενός εκ των πρώτων ανεξάρτητων ειδησεογραφικών πρακτορείων της Ουκρανίας, ενώ ίδρυσε και μια πολιτική δεξαμενή σκέψης. Το 1993 έγινε σύμβουλος σε οικονομικά θέματα του τότε πρωθυπουργού και αργότερα προέδρου Λεονίντ Κούτσμα, ενώ το ίδιο έτος ίδρυσε μαζί με τον Πάβλο Λαζαρένκο το κόμμα Hromada, στο οποίο έγινε μέλος και η Τιμοσένκο –τότε πάμπλουτη ολιγάρχης που προσπαθούσε να αυξήσει την επιρροή της στην πολιτική. Ο Τουρτσίνοφ εξελέγη για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο το 1998.

Το 1999 ο Λαζαρένκο κατέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες –την ίδια περίοδο που ξεκίνησαν έρευνες για την κατασπατάληση δημόσιου χρήματος όταν ήταν πρωθυπουργός το 1996-97 –και το Hromada κατέρρευσε. Αυτό όμως δεν σήμαινε και το τέλος της πολιτικής καριέρας του Τουρτσίνοφ και της Τιμοσένκο: οι δυο τους ίδρυσαν το κόμμα Πατρίδα που πρωτοστάτησε στην αντιπολίτευση κατά του προέδρου Κούτσμα. Το 2004 ο Τουρτσίνοφ βοήθησε στην προεκλογική εκστρατεία του Βίκτορ Γιουστσένκο, του οποίου αργότερα η ήττα από τον Γιανουκόβιτς πυροδότησε τη λεγόμενη Πορτοκαλί Επανάσταση της Ουκρανίας. Το 2005, επί πρωθυπουργίας Τιμοσένκο, ο Τουρτσίνοφ διορίστηκε επικεφαλής της SBU, της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας. Στόχος του ήταν να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που θα απομάκρυναν την υπηρεσία από το σοβιετικό παρελθόν της, ωστόσο παρέμεινε στο αξίωμα μόλις επτά μήνες, αφού απομακρύνθηκε όταν η Τιμοσένκο καθαιρέθηκε από το αξίωμα της πρωθυπουργού. Επέστρεψε στην κυβέρνηση ως αναπληρωτής πρωθυπουργός στη δεύτερη κυβέρνηση της Τιμοσένκο, που διήρκεσε από το 2007 ως το 2010.

Δημοσιεύτηκε στο HELIOS PLUS στις 25 Φεβρουαρίου 2014