Ολο και περισσότερες γυναίκες στην Κίνα γίνονται πλέον δεκτές στα πανεπιστήμια. Το ερώτημα που ανακύπτει όμως είναι άλλο: Υπάρχουν θέσεις γι’ αυτές στην αγορά εργασίας;
Μανικιουρίστα ή δικαστής; Ζαχαροπλάστρια ή πολιτική μηχανικός; Αεροσυνοδός ή καθηγήτρια πανεπιστημίου; Στο θεματικό πάρκο «I Have a Dream» («Εχω ένα Ονειρο») στο Πεκίνο τα παιδιά-επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν διάφορα επαγγέλματα. Αλλά ακόμη και σε αυτόν τον φανταστικό κόσμο παιδιά και γονείς παραμένουν προσκολλημένοι σε βαθιά ριζωμένα στερεότυπα.
Τα περισσότερα κορίτσια ενθαρρύνονται –και «θέλουν» –να ντυθούν αεροσυνοδοί. Σέρνοντας μικρά βαλιτσάκια οδηγούνται σε μια ψεύτικη καμπίνα αεροπλάνου, όπου τους μαθαίνουν να σερβίρουν σε φανταστικούς επιβάτες γεύματα με ένα μικροσκοπικό καροτσάκι.
Από την άλλη, πολλά αγόρια ενθαρρύνονται –και «επιλέγουν» –να ακολουθήσουν επαγγέλματα όπως αυτά του αστυνομικού και του σωματοφύλακα, όπου το κοστούμι ολοκληρώνεται με ψεύτικα όπλα και αλεξίσφαιρα γιλέκα.
Στην Κίνα οι γονείς καλλιεργούν από νωρίς στα παιδιά τους την ιδέα ότι τα κορίτσια δεν μπορούν ή δεν πρέπει να ασκούν τα ίδια επαγγέλματα με τα αγόρια, ένα στερεότυπο που βρίσκει συνέχεια στο πανεπιστήμιο αλλά και στην αγορά εργασίας.
Περίπου 600 χιλιόμετρα νότια του Πεκίνου, στην επαρχία Τσιανγκσού, βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Μεταλλευτικής και Τεχνολογίας της Κίνας. Οι φοιτητές του Τμήματος Μηχανικών Μεταλλείων θεωρούνται ιδιαίτερα τυχεροί, καθώς η ειδίκευσή τους υπόσχεται περαιτέρω σπουδές στο εξωτερικό και γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση. Ωστόσο το τμήμα αυτό δέχεται μόνο άντρες φοιτητές.

«Η κινεζική εργατική νομοθεσία υπαγορεύει ότι η εργασία στα μεταλλεία είναι ακατάλληλη για γυναίκες, γι’ αυτό ζητούμε από τις γυναίκες να αποφεύγουν να κάνουν αίτηση για αυτή την ειδίκευση» εξηγεί, μιλώντας με απεσταλμένο του βρετανικού BBC, ένας από τους καθηγητές του Τμήματος, ο Σου Τζίσεν.
Οχι μόνο το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο αλλά και το υπουργείο Παιδείας της Κίνας ακολουθεί αυτή τη λογική, καθώς έχει απαγορεύσει στις γυναίκες να επιλέγουν συγκεκριμένα αντικείμενα σπουδών: από μηχανική ως ναυσιπλοΐα. Και αυτό, όπως ισχυρίζονται οι Αρχές, «για τη δική τους ασφάλεια».
Σε ένα άλλο πανεπιστήμιο, στην πόλη Ντάλιαν της Βόρειας Κίνας, στο Τμήμα Ναυπηγών Μηχανολόγων επίσης γίνονται δεκτοί μόνο άντρες φοιτητές. Γιατί; Διότι τα πολύμηνα θαλάσσια ταξίδια κρίθηκαν «πολύ σκληρά για τις γυναίκες».
Στη Σχολή Δημοτικής Αστυνομίας του Πεκίνου οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 10%-15% του φοιτητικού σώματος. Λίγες γυναίκες γίνονται δεκτές γιατί οι θέσεις εργασίας που τους αντιστοιχούν είναι εξίσου περιορισμένες, καθώς οι περισσότεροι Κινέζοι έχουν συνηθίσει στην ιδέα του άντρα αστυνομικού.
Το Πανεπιστήμιο της Τσιανγκσού υποστηρίζει ότι οι γυναίκες δεν θα είναι σε θέση να κουβαλήσουν βαρύ εξοπλισμό και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης δεν θα μπορούσαν να δραπετεύσουν εξίσου γρήγορα από το ορυχείο.

«Μερικά επαγγέλματα είναι απλώς ακατάλληλα για γυναίκες» λέει ο Σου. «Εξαναγκάζοντας τον εαυτό τους να κάνουν αυτές τις δουλειές σπαταλούν ενέργεια που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν κάπου αλλού».
Πολλοί όμως θεωρούν απαράδεκτες αυτές τις δικαιολογίες. Μια μικρή αλλά δυναμική ομάδα γυναικών, φοιτητριών και νομικών μάχεται κατά των περιορισμών. «Πρόκειται περί κατάφωρου σεξισμού» δήλωσε η φοιτήτρια-ακτιβίστρια Σιάο Μέιλι. «Κανένας δεν έφερε αντίρρηση στα πανεπιστήμια αυτά στο παρελθόν, κανένας δεν τους είπε ότι η τακτική αυτή είναι λανθασμένη. Γιατί άραγε κανένας δεν επιθυμούσε να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Είναι πραγματικά εξοργιστικό» λέει.
Ολο και περισσότεροι προβληματίζονται για τις απαγορεύσεις. «Αν κάποιος μπορεί να αντεπεξέλθει στις σκληρές εργασιακές συνθήκες, θα πρέπει να είναι ελεύθερος να σπουδάσει ό,τι θέλει. Τα πανεπιστήμια θα έπρεπε να αφήσουν τους ανθρώπους ελεύθερους να κάνουν τις επιλογές τους αντί να τους περιορίζουν» δηλώνει ανώνυμα στο BBC μια φοιτήτρια του Πανεπιστημίου της Τσιανγκσού. Οι ακτιβιστές μάχονται και κατά των ποσοστώσεων σε πανεπιστήμια που προτιμούν τους άντρες φοιτητές.
Τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες στην Κίνα σημειώνουν πολύ υψηλές βαθμολογίες στις εξετάσεις για την είσοδο στο πανεπιστήμιο. Ωστόσο, επειδή πολλά πανεπιστήμια επιδιώκουν να υπάρχει μια ισορροπημένη αναλογία ανάμεσα στα δύο φύλα, συχνά χαμηλώνουν τα κριτήρια για τους άντρες, με αποτέλεσμα κοπέλες με υψηλότερους βαθμούς να μένουν εκτός. Το υπουργείο Παιδείας της Κίνας επιμένει ότι δεν επιτρέπει την ύπαρξη συγκεκριμένων ποσοστώσεων, «παρά μόνο στις ακαδημίες του στρατού και της αστυνομίας». Ωστόσο οι ποσοστώσεις υπάρχουν ανεπίσημα σε πολλά πανεπιστήμια, σύμφωνα με τους ακτιβιστές.

«Στην Κίνα ο σεξισμός είναι παντού και ο κόσμος έχει πλέον συνηθίσει σε αυτόν, οπότε του είναι εύκολο να τον αγνοήσει» λέει η ακτιβίστρια Σιάο Μέιλι. Και καταλήγει: «Οι άνθρωποι είχαν συνηθίσει στην ιδέα ότι οι άντρες είναι καλύτεροι από τις γυναίκες σε πολλά πράγματα. Γι’ αυτό όταν οι γυναίκες άρχισαν να διαπρέπουν, τρόμαξαν και το βρήκαν προβληματικό».
Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 11 Νοεμβρίου 2013

HeliosPlus