Μπορεί στα 90 του να επηρεάζει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, όπως έκανε στο απόγειο της δύναμής του, πριν από μισό αιώνα; Είναι δυνατόν ο Μπαράκ Ομπάμα να ακολουθεί τις συμβουλές τού πάλαι ποτέ πανίσχυρου υπουργού του Νίξον; Του ανθρώπου που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου, αλλά έχει τιμηθεί με το πιο αμφιλεγόμενο Νομπέλ Ειρήνης; Φαίνεται ότι τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο για τον Χένρι Κίσινγκερ. Ούτε η απρόσμενη συνεργασία ΗΠΑ – Ρωσίας για τα χημικά όπλα της Συρίας, που φημολογείται έντονα ότι είναι δική του ιδέα. Αν είναι έτσι, βλέπουμε την εντυπωσιακή επιστροφή του «μισητού μάγου της διπλωματίας» στα παρασκήνια του Λευκού Οίκου. Και, όπως πάντα, η realpolitik του Κίσινγκερ εξυπηρετεί με κυνισμό τα πιο ωμά συμφέροντα της υπερδύναμης.
Πολύς κόσμος μιλάει και γράφει αυτές τις ημέρες για «νεο-κισινγκερισμό» στο Οβάλ Γραφείο. Κάποιοι έφτασαν να πουν ότι μπορεί να δούμε τον Ομπάμα να εξηγεί την εξωτερική πολιτική του με βαριά γερμανική προφορά. Συμβουλεύει, πάλι, ο δρ Κίσινγκερ τον Λευκό Οίκο για ένα θέμα που το ξέρει καλά, τους Ρώσους; Το γεγονός ότι οι Αμερικανοί συνεργάζονται ανοιχτά με τον Πούτιν για την κρίση στη Συρία και την εξάλειψη των χημικών όπλων του Ασαντ είναι τόσο ξαφνικό και εντυπωσιακό που δεν μπορεί, μας λένε, παρά να το καθοδηγεί η σκέψη του Κίσινγκερ, από τα παρασκήνια.

«Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, αλλά αν τα καταφέρουν θα είναι επωφελές για όλους. Η Ρωσία θα κερδίσει κύρος, ο Ομπάμα θα δικαιωθεί και ο Ασαντ θα απομακρυνθεί, και αυτό θα ήταν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα». Τάδε έφη Κίσινγκερ, απαντώντας δημοσίως στην ερώτηση αν ΗΠΑ και Ρωσία μπορούν να απολαύσουν μια νέα περίοδο ύφεσης σαν εκείνη για την οποία ο ίδιος, περίφημα, πρωτοστάτησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970.

Οι πρόσφατες εξελίξεις δεν συγκρίνονται, βεβαίως, σε κλίμακα με τις συνομιλίες για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων και τις συνθήκες ΗΠΑ – Σοβιετικής Ενωσης που υπογράφηκαν επί Κίσινγκερ. Αλλά μπορεί να δείχνουν ότι οι δύο υπερδυνάμεις έχουν αρχίσει να βλέπουν με καλό μάτι ένα άλλο δόγμα με το οποίο συνδέθηκε ο Κίσινγκερ: τη realpolitik ως αναγνώριση ότι αν τα ωμά εθνικά συμφέροντα μπορούν να συγκλίνουν, μέσω της διπλωματίας, μπορεί να αποφέρουν διαρκή, αμοιβαία οφέλη. Απόγειό της ήταν η Συμφωνία Ειρήνης των Παρισίων του 1973, με την οποία υποτίθεται ότι τελείωσε ο πόλεμος του Βιετνάμ. Μόνο που οι Βιετκόνγκ συνέχισαν την προέλασή τους και δύο χρόνια αργότερα κατέλαβαν τη Σαϊγκόν.

Ιδιοφυής και ανελέητα φιλόδοξος, ο Κίσινγκερ ενσαρκώνει το αμερικανικό όνειρο. Ηταν 15 ετών όταν οι εβραίοι γονείς του έφυγαν από τη Γερμανία για να σωθούν από τις ναζιστικές διώξεις. Σπούδασε στο Χάρβαρντ και το 1969 ο Ρίτσαρντ Νίξον τον διόρισε σύμβουλο Ασφαλείας και αργότερα υπουργό Εξωτερικών. Ειδικότητά του ήταν η μυστική διπλωματία χάρη στην οποία πέτυχε την ιστορική προσέγγιση ΗΠΑ – Κίνας, στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Είχε ταξιδέψει, μυστικά πάντα, στο Πεκίνο, ανοίγοντας τον δρόμο για την επίσκεψη Νίξον και την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων. Στο ζενίθ του Ψυχρού Πολέμου ήταν μια άσκηση μεγάλης πίεσης προς την ΕΣΣΔ. Η διπλωματία του δεν ήταν μόνο μυστική. Είναι και μισητή σε πολλές χώρες του κόσμου, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα για τον ρόλο που έπαιξε στην απριλιανή δικτατορία και στην εισβολή του «Αττίλα». Οι εχθροί του συγκεντρώνουν εδώ και χρόνια αποδεικτικά στοιχεία σε βάρος του για «εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και παραβάσεις του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της συνωμοσίας για διάπραξη φόνων, απαγωγών και βασανιστηρίων».
Το «κατηγορητήριο» είναι μακρύ: ο Κίσινγκερ και η CIA ενορχήστρωσαν το πραξικόπημα του Πινοσέτ στη Χιλή, που ανέτρεψε τον εκλεγμένο πρόεδρο Αλιέντε το 1973. Υποστήριξε στρατιωτικά καθεστώτα και ήταν πίσω από τη διαβόητη επιχείρηση «Κόνδωρ» για τις δολοφονικές διώξεις αριστερών σε όλη τη Νότια Αμερική. Ο ίδιος και ο Νίξον εισέβαλαν στην ουδέτερη Καμπότζη και βομβάρδισαν αδιακρίτως αμάχους με χιλιάδες νεκρούς.
«Σήμερα οι ΗΠΑ σταδιακά αποσύρονται από τη διεθνή σκηνή»
Ο διευθυντής του Αμερικανικού Κέντρου για τη Δημοκρατία δρ Κένεθ Τζένσεν μιλάει στο «Βήμα»

«Πολύ αμφιβάλλω αν ο Ομπάμα έχει στο μυαλό του μια ύφεση με τη Μόσχα α λα Νίξον – Κίσινγκερ» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο δρ Κένεθ Τζένσεν, διευθυντής του Αμερικανικού Κέντρου για τη Δημοκρατία, στο Μανχάταν.

«Σε αντίθεση με όσα ακούγονται και γράφονται τελευταία, δεν πιστεύω ότι ο Χένρι Κίσινγκερ έχει διαδραματίσει καθοδηγητικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική του Ομπάμα. Δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι διανοούμενοι της πολιτικής και ειδήμονες των μέσων ενημέρωσης διερωτώνται αν ο Ομπάμα επιδιώκει μια νέα ύφεση με τη Ρωσία ή μια realpolitik του είδους των Νίξον – Κίσινγκερ. Αυτά όμως λέγονται είτε για να εξάρουν είτε για να υποτιμήσουν, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, την πολιτική του Ομπάμα» υποστηρίζει ο Τζένσεν.
Και τονίζει: «Κατά τη γνώμη μου, ο Ομπάμα επιτρέπει στον Πούτιν να διαχειριστεί τα πράγματα ώστε να μη χρειαστεί να κάνουν οι ΗΠΑ κάτι ουσιαστικό για τη Συρία (και για το Ιράν). Το σχέδιο για την καταστροφή των χημικών όπλων εμποδίζει στην πραγματικότητα κάθε ουσιαστική, άμεση, εμπλοκή των ΗΠΑ στη Συρία. Το Ιράν είναι δεμένο στο άρμα του Πούτιν, αν δεν συνωμοτεί ευθέως μαζί του. Οι δημόσιες δηλώσεις του ιρανού προέδρου Ροχανί για άμεσες συνομιλίες με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα δεν θα οδηγήσουν σε ύφεση. Επιτρέπουν στην Τεχεράνη να κερδίσει παραχωρήσεις από τον Ομπάμα (όπως τη χαλάρωση των αμερικανικών κυρώσεων στις 10 Σεπτεμβρίου) και να κάμψει τις ενστάσεις του για την υποστήριξη που παρέχει το Ιράν στον Ασαντ».
Ποιο δόγμα θα επικρατήσει στην εξωτερική πολιτική των τελευταίων ετών της προεδρίας του Ομπάμα; «Θα έλεγα ότι η μόνη αρχή που ο ίδιος τηρεί είναι η ιδέα ότι ο «διεθνισμός» είναι το πρωταρχικό εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ. Αλλά αυτό δεν είναι παρά μια εννοιολογική κάλυψη για τη σταθερή σταδιακή απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή σκηνή επί Ομπάμα» απαντά ο Τζένσεν.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 26 Σεπτεμβρίου 2013

HeliosPlus