Το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, όταν ο αρχηγός του του αιγυπτιακού στρατού ανακοίνωσε την ανατροπή του Μοχάμεντ Μόρσι, οι δρόμοι γύρω από την πλατεία Ταχρίρ έγιναν σκηνικό για ολονύχτιο καρναβάλι. Όμως δεν επιτρεπόταν σε όλους να πανηγυρίσουν. Μεταξύ του πλήθους που χόρευε, τραγουδούσε και των οδηγών που πατούσαν τις κόρνες των αυτοκινήτων, περισσότερες από 80 γυναίκες δέχτηκαν επιθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης, παρενόχλησης ή έπεσαν ακόμη και θύματα βιασμού. Από την Κυριακή, στην πλατεία Ταχρίρ, από όταν πρωτοξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες κατά του Μόρσι, έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 169 περιστατικά σεξουαλικών επιθέσεων.
«Η Αίγυπτος είναι γεμάτη σεξουαλικές κακοποιήσεις και ο κόσμος έχει απευαισθητοποιηθεί στο θέμα αυτό. Ομως όσα συνέβησαν τις τελευταόες μέρες γύρω από την πλατεία Ταχρίρ ήταν ένα ακόμη βήμα προς την επιδείνωση της κατάστασης», λέει η Σοράγια Μπαχγκάτ, γνωστή δικηγόρος που υπερασπίζεται κακοποιημένες γυναίκες και συνιδρύτρια των «σωματοφυλάκων της Ταχρίρ», μιας ομάδας που περιπολεί και προστατεύει γυναίκες από επιθέσεις.
Από την Κυριακή, οι εκστρατεύοντες λένε ότι τουλάχιστον μια γυναίκα έχει βιαστεί με κάποιο αιχμηρό αντικείμενο.
Τέτοιου είδους εγκλήματα έχουν γίνει ενδημικά στις διαδηλώσεις τις Ταχρίρ τουλάχιστον από την επανάσταση του 2011, όμως δεν ποτέ δεν έχουν σημειωθεί τόσο υψηλά νούμερα.
«Δεν υπάρχουν πολλές καταγγελίες επειδή πολλοί άνθρωποι εμφανίζονται απρόθυμοι να το δηλώσουν και επειδή κανείς δεν θέλει να χαλάσει την ιερότητα της Ταχρίρ», λέει η Μπαχγκάτ.
«Ξαφνικά, βρέθηκα στη μέση, περικυκλωμένη από εκατοντάδες άντρες σε ένα κύκλο, ο οποίος γινόταν ολοένα και μικρότερος γύρω μου. Με άγγιζαν και ψαχούλευαν παντού, ένα σωρό χέρια κάτω από τη μπλούζα μου και μέσα στο παντελόνι μου», είπε μια γυναίκα περιγράφοντας την φοβερή εμπειρία της.
«Το αποκαλούμε κύκλο της κολάσεως», είπε η Μπαχγκάτ, που και η ίδια γλίτωσε παραλίγο μια επίθεση αυτή την εβδομάδα.
Από τον περασμένο Νοέμβριο δύο ομάδες εθελοντών –η «Επιχείρηση Ενάντια στην Σεξουαλική Κακοποίηση» (OpAntish) και οι «Σωματοφύλακες της Ταχρίρ» – έχουν ομάδες των περίπου 15 διασωστών -, οι οποίοι περιπολούν την πλατεία. Οι δύο οργανώσεις έχουν ελαφρώς διαφορετικές τακτικές και αμφίεση, όμως οι μέθοδοι τους είναι σε γενικές γραμμές οι ίδιες. Χτυπούν τους θύτες με γκλόμπ και χρησιμοποιούν μικρά φλογοβόλα όπλα. Απομακρύνουν τις γυναίκες, τις κρύβουν σε κοντινά κρησφύγετα και αν χρειαστεί τις μεταφέρουν σε νοσοκομείο. Ο όχλος των βιαστών έχει προσπαθήσει να σπάσει τις πόρτες των κρησφύγετων ενώ διασώστες έχουν δεχτεί και οι ίδιοι επίθεση.
Συχνά, τυχαίοι περαστικοί λαμβάνουν μέρος στις επιθέσεις. Όμως όλοι οι ακτιβιστές είναι σίγουροι ότι οι επιθέσεις ξεκινούν συνήθως από ομάδες ανδρών που πηγαίνουν μαζί στην πλατεία σε πολυσύχναστες ημέρες διαμαρτυρίας, έχοντας συγκεκριμένη πρόθεση να κακοποιήσουν γυναίκες. «Υπάρχει παντελής απουσία δυνάμεων ασφαλείας στην Ταχρίρ» εξηγεί η Μπαχγκάτ.
Παρότι στο παρελθόν αρκετοί διαδηλωτές αντιδρούσαν, οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις παραμένουν ένα θλιβερά «αποδεκτό» κομμάτι της αιγυπτιακής ζωής. Σύμφωνα με μια έρευνα του ΟΗΕ που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο, το 99.3% των γυναικών της Αιγύπτου έχουν αναφέρει ότι τουλάχιστον μία φορά υπέστησαν κάποιου είδους σεξουαλική παρενόχληση, με το 91% να δηλώνει ότι δεν αισθάνονται ασφαλείς στο δρόμο.
«Περιπτώσεις που καταγγέλθηκαν στην αστυνομία χειρίζονται με αηδιαστικό τρόπο», λέει η Μαριάμ Κίρολος, μια εκ των οργανωτών του OpAntish,και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών. «Δεν τις αντιμετωπίζουν σοβαρά. Και δυστυχώς συχνά οι γυναίκες αστυνομικοί που συμπληρώνουν την αναφορά είναι και οι ίδιες θύματα παρενόχλησης».
Περαστικοί, ακόμη και αυτόπτες μάρτυρες, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη συμπεριφορά του δράστη. «Ο κόσμος λέει «Α, μα ήταν φτωχός, δεν ήξερε τι έκανε. Πρωταρχικά το φταίξιμο βαραίνει τη γυναίκα. Ο κόσμος πάντοτε ρωτάει: «Τί φορούσε;» λέει η Κίρολος. .
Όταν η Λιλά ελ Γκερετλί, μια τριαντάχρονη δασκάλα, έπεσε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης σε μια γέφυρα του Καιρού τον περασμένο Απρίλιο, οι περαστικοί τη συμβούλεψαν να μην προβεί σε καταγγελίες.
«Εάν είσαι αξιοπρεπές κορίτσι, ο κόσμος περιμένει να το αφήσεις να ξεχαστεί» λέει η ίδια. Όμως επέλεξε να πάει τον δράστη στο δικαστήριο. Και τον προηγούμενο μήνα έγινε η μια εκ των –μόλις – έξι γυναικών που έχουν επιτύχει την καταδίκη κάποιου άνδρα για σεξουαλική παρενόχληση στην Αίγυπτο. Ο δράστης καταδικάστηκε ερήμην και εξαφανίστηκε. Η αστυνομία δεν έκανε σοβαρές προσπάθειες να τον εντοπίσει.
«Το πρόβλημα είναι ότι το κράτος επιδοκιμάζει αυτά τα εγκλήματα. Για να σταματήσει αυτό το φαινόμενο χρειάζονται νέοι νόμοι. Αλλά και κάτι περισσότερο: να αλλάξει η αιγυπτιακή κοινωνία» λέει η Κίρολος.
