Η κρίση στην ευρωζώνη γέννησε ένα πολιτικό τέρας: τη Γερμανία. Αυτό υποστηρίζει ο γερμανός κοινωνιολόγος Ούλριχ Μπεκ στο νέο του βιβλίο «Γερμανική Ευρώπη».
«Η νέα γερμανική ισχύς στην Ευρώπη δεν βασίζεται στη δύναμη όπως στο παρελθόν. Δεν χρειάζεται όπλα για να επιβάλει την θέλησή της στις άλλες χώρες. Δεν χρειάζεται να εισβάλει, όμως είναι πανταχού παρούσα», γράφει ο Μπεκ στη «Γερμανική Ευρώπη».
Σε συνέντευξή του προς τον «Guardian», ο Μπεκ υποστηρίζει ότι η Γερμανία προσπαθεί να δώσει ένα ηθικό μάθημα στην Κύπρο: «Ο πόνος εξαγνίζει. Ο δρόμος που περνά από την κόλαση, ο δρόμος που περνά από την λιτότητα, οδηγεί στον παράδεισο της οικονομικής ανάκαμψης», λέει. Πρόκειται για ένα πολύ γερμανικό μάθημα που απορρέει από την φιλοσοφία του Μαρτίνου Λούθηρου και του Μαξ Βέμπερ και βασίζεται στην προτεσταντική ηθική.
Τι κερδίζουν όμως οι Γερμανοί διδάσκοντας στους υπόλοιπους Ευρωπαίους πώς να διοικούν τις οικονομίες τους; Σύμφωνα με τον Μπεκ, η κυριαρχία της Γερμανίας στην Ευρώπη έδωσε στη χώρα μια νέα αίσθηση ταυτότητας ύστερα από δεκαετίες ενοχών για τους Ναζί, απελευθερώνοντάς τη από αυτό που αποκαλεί «σύνδρομο του ποτέ πια» – ποτέ πια ολοκαύτωμα, ποτέ πια φασισμός, ποτέ πια μιλιταρισμός.
Ολα για τον Vergangenheitsbewaltigung (που σημαίνει, σε ελεύθερη μετάφραση, αγώνα για συμβιβασμό με το παρελθόν) – ιδίως τον ναζιστικό. «Οι Γερμανοί δεν επιθυμούσαν πλέον να θεωρούνται ρατσιστές και πολεμόχαροι», λέει ο Μπεκ. «Προτίμησαν να γίνουν οι δάσκαλοι και οι ηθικοί διαφωτιστές της Ευρώπης».
Πριν από δυο δεκαετίες, «η Γερμανία μετά την επανένωση ήταν όπως η Ελλάδα σήμερα, με τελματωμένη οικονομία και πέντε εκατομμύρια άνεργους», γράφει ο «Guardian». Ομως, χάρη στη νεοφιλελεύθερη λιτότητα και την προτεσταντική αντίληψη ότι ο πόνος εξαγνίζει, οι Γερμανοί τα κατάφεραν. Σήμερα, λέει ο Μπεκ, η επανένωση της Γερμανίας χρησιμοποιείται σαν το μοντέλο της γερμανικής διαχείρισης κρίσεων στην Ευρώπη. Ως επικεφαλής της ισχυρότερης οικονομικής δύναμης της ηπείρου, η Ανγκελα Μέρκελ υπαγορεύει τους όρους με τους οποίους οι χώρες της ευρωζώνης λαμβάνουν χρηματική βοήθεια, διαβρώνοντας τη δημοκρατική αυτονομία της ελληνικής, της ιταλικής και της ισπανικής Βουλής. Ο Μπεκ την αποκαλεί «Μερκιαβέλι» – από τον Μακιαβέλι. Είναι η μη εστεμμένη βασίλισσα της Ευρώπης, η Βασίλισσα Μερκιαβέλι Α’ της Ευρώπης, προσθέτει.
«Ηδη υπάρχει μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων, με τους ευρωπαίους πιονιέρους στην ευρωζώνη και τους υπόλοιπους, όπως η Βρετανία, να μην συμμετέχουν πραγματικά στην λήψη αποφάσεων. Ο Ντέιβιντ Κάμερον δεν συνειδητοποιεί ότι μετακινείται το κέντρο της ισχύος στην Ευρώπη αλλά αντίθετα επικεντρώνεται στην αποχώρηση από την Ευρώπη. Αυτό είναι αφροσύνη», αναφέρει.
Οπως είναι αναμενόμενο, σαν καλός Γερμανός που επιθυμεί να βάλει ένα τέλος στους ποταπούς εθνικισμούς, ο Μπεκ συνιστά στις δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης να τερματίσουν την μη δημοκρατική βασιλεία της Βασίλισσας Μερκιαβέλι. Μέχρι σήμερα, η χρηματική βοήθεια είναι συνδεδεμένη με τη λιτότητα και τη νεοφιλελεύθερη μεταρρύθμιση. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι στο μέλλον πρέπει να συνδεθεί με την ετοιμότητα μιας χώρας να υποστηρίξει ένα νέο, πανευρωπαϊκό κοινωνικό συμβόλαιο που θα καταρτιστεί για να διασφαλίσει τις θέσεις εργασίας, να διευρύνει την ελευθερία και να προωθήσει τη δημοκρατία.
«Ενδεχομένως ακούγομαι απελπιστικά ουτοπιστής και αφελής. Γιατί όμως να μην είμαστε ουτοπιστές και αφελείς. Δείτε την εναλλακτική», τονίζει.
Το νέο βιβλίο του Ούλριχ Μπεκ «Από τον Μακιαβέλι στη Μέρκιαβελι. Η γερμανική Ευρώπη και οι στρατηγικές εξουσίας της κρίσης» έχει, ταυτόχρονα με τα γερμανικά, εκδοθεί ήδη και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση από το πρωτότυπο και με πρόλογο της αναπληρώτριας καθηγήτριας του συνταγματικού δικαίου Νέδας Αθ. Κανελλοπούλου – Μαλούχου.
