Είναι η είδηση με τα δύο Αλ. Ο Αλ Γκορ, πρώην αντιπρόεδρος και παραλίγο πρόεδρος των ΗΠΑ, νομπελίστας και μεγαλοακτιβιστής για το περιβάλλον, πούλησε το αποτυχημένο κανάλι του στο Αλ Τζαζίρα, ιδιοκτησίας άραβα μεγιστάνα των πετρελαίων. Τα λεφτά ήταν πολλά. Μισό δισ. δολάρια πλήρωσε ο εμίρης του Κατάρ για να μπει στην αμερικανική αγορά των ΜΜΕ. Τα 70 εκατομμύρια τα έβαλε στην τσέπη ο Γκορ. Εκανε, μάλιστα, ό,τι μπορούσε για να μην πληρώσει μεγαλύτερους φόρους. Κάπως έτσι τα κατάφερε να εξοργίσει όχι μόνο τους αριστερούς οικολόγους, αλλά και την πατριωτική Δεξιά, στην Αμερική. Δεν φτάνει που ξεπουλιέται στα πετροδολάρια, να δίνει βήμα σε ένα κανάλι που μετέδιδε κατ’ αποκλειστικότητα τα βίντεο με τα μηνύματα του Οσάμπα μπιν Λάντεν; Η υποκρισία έχει και τα όριά της, λένε για τον πολιτικό που «πολεμούσε» το ρυπογόνο πετρέλαιο αλλά αμάρτησε για 500 εκατομμύρια πετροδολάρια.
Πάνε οι μέρες που έπιναν νερό στο όνομά του στο Current TV. Τώρα τον φωνάζουν «Αλ Γκορζίρα». Στα γραφεία του καναλιού, στο Σαν Φρανσίσκο, οι διαθέσεις είναι άγριες και τα επίθετα με τα οποία τον στολίζουν πολύ χυδαία. «Δεν τόλμησε να πατήσει το πόδι του εδώ. Υποτίθεται ότι είναι το πρόσωπο της καθαρής ενέργειας και μας πούλησε στον εμίρη; Εμείς, που δεν παίζαμε ούτε διαφημίσεις αμερικανικών εταιρειών πετρελαίου, να δουλέψουμε τώρα για τα πετρέλαια του Κατάρ;» είπε ένα στέλεχος. «Ο Αλ μας έκανε συνέχεια κήρυγμα για το πράσινο. Δεν φανταζόμουν ότι εννοούσε το πράσινο χρώμα του δολαρίου» λέει ένας άλλος. Αρεσε του Γκορ να μιλάει για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή, και να ρωτάει: «Γιατί δεν χρησιμοποιούμε καύσιμα που δεν είναι ακριβά, δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον και υπάρχουν σε αφθονία στην πατρίδα μας;».
Μετά το 2000 ο Γκορ έκανε καριέρα σαν σταυροφόρος για τη σωτηρία του περιβάλλοντος. Κέρδισε το Νομπέλ Ειρήνης το 2007 για τον ακτιβισμό του. Το ντοκυμαντέρ του με τίτλο «Μια ενοχλητική αλήθεια» πήρε Οσκαρ και προβλήθηκε στα σχολεία στις ΗΠΑ για να διδάξει στα παιδιά τους κινδύνους από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τώρα έμαθε, από πρώτο χέρι, μια άλλη ενοχλητική αλήθεια: είναι πολύ δύσκολο να πεις «όχι» στο πετρέλαιο, επειδή σου αφήνει τεράστια κέρδη.
Για πολλούς το πιο ενοχλητικό είναι η υποκρισία του, που κρατάει χρόνια, λένε. Ρωτάνε πού ήταν οι οικολογικές ανησυχίες όταν τα αμερικανικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν με απεμπλουτισμένο ουράνιο τη Γιουγκοσλαβία επί αντιπροεδρίας του, το 1999; Και πού ήταν οι ευαισθησίες του για το περιβάλλον όταν η κυβέρνηση Κλίντον αρνήθηκε να υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο, τη διεθνή συμφωνία για τη μείωση των καυσαερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
«Το λιγότερο που μπορούμε να πούμε είναι ότι έχει εκτεθεί. Ο Γκορ έχει περάσει την τελευταία 10ετία κάνοντας κήρυγμα για την ανάγκη να πάψει να εξαρτάται η Αμερική από το ξένο πετρέλαιο. Και μετά βάζει στην τσέπη εκατομμύρια δολάρια από το Κατάρ, έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς πετρελαίου» λέει στο «Βήμα» ο Ντέιβιντ Μαρκ, διευθυντής στο αμερικανικό πολιτικό site Politix. «Εχει κάθε δικαίωμα να βγάλει όσα λεφτά είναι νομίμως δυνατόν από το Αλ Τζαζίρα –αλλά τώρα που το έκανε πρέπει να σταματήσει τη φαρισαϊκή κατήχηση για το περιβάλλον» λέει.
Οι πιο δεξιοί, ιδίως στο Fox News, αφρίζουν για άλλους λόγους. Βλέπουν την πώληση στο αραβικό κανάλι ως «αντιαμερικανική ενέργεια» και το Αλ Τζαζίρα ως φερέφωνο ισλαμιστών τρομοκρατών. Μερικοί έχουν φτάσει στα όρια της παράνοιας: λένε ότι οι ρεπόρτερ του AJ είναι πράκτορες της Χαμάς και της Αλ Κάιντα.
«Πολλοί αμερικανοί τηλεθεατές έχουν την εντύπωση ότι το AJ κάνει δημοσιογραφία προπαγάνδας. Για παράδειγμα, δείχνει συνέχεια πλάνα με τους νεκρούς στη Γάζα και τη Δυτική Οχθη, αλλά παραλείπει να πει ότι αυτές οι τραγικές απώλειες είναι αντίδραση στις επιθέσεις με ρουκέτες που χτυπάνε αδιακρίτως αμάχους στο Ισραήλ –μια απειλή που δεν θα αποδεχόταν καμιά κυβέρνηση στον κόσμο. Το AJ έχει αποκαλέσει «μαχητές της ελευθερίας» μέλη της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και της Αλ Κάιντα. Για τους περισσότερους Αμερικανούς όλοι αυτοί είναι τρομοκράτες. Ο κόσμος εδώ δεν θέλει να τους βλέπει να νομιμοποιούνται» μας λέει ο Μαρκ.
Πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι η φωνή του Al Jazeera America; «Ολα τα ΜΜΕ έχουν κάποια πολιτική τοποθέτηση και εξυπηρετούν κάποια συμφέροντα, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό. Το Αl Jazeera έχει αποδείξει ότι μπορεί να καλύπτει με επαγγελματισμό διεθνείς ειδήσεις, από μια διαφορετική οπτική γωνία από τα μεγάλα κανάλια στη Δύση. Αυτό είναι καλό. Οσο περισσότερες φωνές ακούγονται τόσο το καλύτερο» λέει στο «Βήμα» ο Μπρεντ Κάνινγκχαμ, διευθυντής σύνταξης στο Columbia Journalism Review.
Η περιουσία του πρώην αντιπροέδρου ξεπερνά τα 150 εκατ. δολάρια, από «μόλις» 2 εκατ. που είχε το 2000 όταν ήταν υποψήφιος πρόεδρος
Εφυγε από την πολιτική και έγινε «Πράσινος» και πάμπλουτος
Εχασε τον Λευκό Οίκο για μια χούφτα ψήφους στη Φλόριδα, αλλά κέρδισε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από τη δεύτερη καριέρα στις επιχειρήσεις. Αν είχαν πάει όλα κατ’ ευχήν, τέτοιες μέρες πριν από 12 χρόνια θα ορκιζόταν ως 43ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Επειδή δεν ήταν γραφτό, ο Αλ Γκορ γύρισε την πλάτη στην πολιτική για να αφιερωθεί στη σωτηρία του πλανήτη και στις μπίζνες. Εκεί έχει διαπρέψει.
Εφυγε από την πολιτική και έγινε «Πράσινος» και πάμπλουτος
Εχασε τον Λευκό Οίκο για μια χούφτα ψήφους στη Φλόριδα, αλλά κέρδισε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από τη δεύτερη καριέρα στις επιχειρήσεις. Αν είχαν πάει όλα κατ’ ευχήν, τέτοιες μέρες πριν από 12 χρόνια θα ορκιζόταν ως 43ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Επειδή δεν ήταν γραφτό, ο Αλ Γκορ γύρισε την πλάτη στην πολιτική για να αφιερωθεί στη σωτηρία του πλανήτη και στις μπίζνες. Εκεί έχει διαπρέψει.
Με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, η περιουσία του ξεπερνάει σήμερα τα 150 εκατ. δολάρια –από 2 εκατ. που είχε όταν κατέβηκε υποψήφιος στις εκλογές το 2000. Τα πολλά λεφτά τα έκανε στα 10 χρόνια που βρισκόταν στο διοικητικό συμβούλιο της Apple. Εξακολουθεί να είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές, με μετοχές και οψιόν 53,5 εκατ. στον γίγαντα της τεχνολογίας. Πέρυσι, που η τιμή των μετοχών της Apple έσπασε όλα τα ρεκόρ (705 δολ. η μία), το χαρτοφυλάκιό του άξιζε 71 εκατ. δολάρια.
Οταν άνοιξε το Current TV, μαζί με τον επιχειρηματία φίλο του Τζόελ Χάιατ, φάνηκε σαν να έχασε το άγγιγμα του Μίδα.
Επειτα από επτά χρόνια στον αέρα, το κανάλι ήταν μια παταγώδης αποτυχία. Αλλά να που βρέθηκε αγοραστής πρόθυμος να δώσει 500 εκατ.
Επειτα από επτά χρόνια στον αέρα, το κανάλι ήταν μια παταγώδης αποτυχία. Αλλά να που βρέθηκε αγοραστής πρόθυμος να δώσει 500 εκατ.
Το μόνο κακό για τον Γκορ είναι ότι δεν κατάφερε να κλείσει το ντιλ πριν από το τέλος του 2012, κάτι που θα του στοιχίσει λίγα εκατομμύρια δολάρια επιπλέον σε φόρους. Και αυτό γιατί βάσει της συμφωνίας για τον «δημοσιονομικό γκρεμό», που ισχύει από την Πρωτοχρονιά, ο συντελεστής για τα κέρδη κεφαλαίου αυξήθηκε από 15% σε 20%.
Επιχειρηματικά συμφέροντα έχει και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, χάρη στη συνεργασία με τον Ντέιβιντ Μπλαντ, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο στην Goldman Sachs Asset Management. Ιδρυσαν μαζί, το 2004 στο Λονδίνο, την Generation Investment Management, που ειδικεύεται σε επενδύσεις για την πράσινη ενέργεια και τις νέες τεχνολογίες. Αυτή τη στιγμή η εταιρεία διαχειρίζεται ποσά άνω των 6 δισ. δολαρίων. Τα κέρδη του από την επιχείρηση ανέρχονται σε 14 εκατ. δολάρια τον χρόνο.
Δεν είναι ο πρώτος πρώην πολιτικός που έβγαλε πολλά λεφτά. Αλλά ο Γκορ τα έχει πάει ασυνήθιστα καλά με τις οικολογικές μπίζνες. Τα περισσότερα επιχειρηματικά συμφέροντα τα έχει σε τομείς όπου είναι γνωστός και μπορεί να ασκεί πιέσεις, όπως το περιβάλλον.
«Οι περισσότεροι πίστευαν ότι ήθελε να επηρεάσει την πολιτική συζήτηση υπέρ της οικολογίας, όχι να βγάλει χρήματα από το κανάλι. Τώρα βλέπουμε ότι ενδιαφερόταν περισσότερο για τα κέρδη από την επένδυσή του» λέει στο «Βήμα» ο Στούαρτ Ρόδενμπεργκ, πολιτικός αναλυτής στην Ουάσιγκτον.
Ενας από τους παραγωγούς του ντοκυμαντέρ «Μια ενοχλητική αλήθεια» ήταν ο Τζεφ Σκολ, πρώτος πρόεδρος του eBay. Ο Σκολ έχει ιδρύσει την Capricorn Investment Group, στην οποία ο Γκορ έχει επενδύσει 35 εκατ. δολάρια.
Ο νομπελίστας της οικολογίας έχει αγοράσει δύο πανάκριβα σπίτια, δίπλα στο κύμα, στην Καλιφόρνια. «Δεν φοβάται μην πνίξει ο ωκεανός τη βίλα του στο Μοντεσίτο όταν ανέβει η στάθμη, όπως μας προειδοποιεί συνεχώς;» ρωτούν κάποιοι. Εχει, επίσης, έπαυλη και φάρμα με ορυχείο λευκοσιδήρου στο Τενεσί, διαμέρισμα στο Σαν Φρανσίσκο, και σπίτι στην Ουάσιγκτον.
«Τους περιμένουν μεγάλα εμπόδια και αποκλεισμοί στις ΗΠΑ. Το AJ πλήρωσε ένα αστρονομικό ποσό για να αγοράσει ένα αποτυχημένο κανάλι με ελάχιστη τηλεθέαση, μόνο και μόνο επειδή το Current TV έχει συμβόλαια μετάδοσης με τους μεγάλους παρόχους της καλωδιακής. Στα χαρτιά, το Al Jazeera America μπορεί να έχει πρόσβαση σε 60 εκατ. συνδρομητές καλωδιακής και δορυφορικής τηλεόρασης. Στην πράξη, δεν περιμένω πολλά. Και τα δύο κανάλια είχαν μικρό ακροατήριο, και δεν βλέπω γιατί η συγχώνευση θα πείσει τον κόσμο να αρχίσει να βλέπει ξαφνικά το AJ America. Δεν θα είναι σπριντ, ούτε καν μαραθώνιος. Για να καθιερωθεί θα πρέπει να τρέξει δυο-τρεις μαραθωνίους» εκτιμά οΝέιθαν Γκονζάλες, σχολιαστής στο CNN.com.
«Για να πετύχει στην Αμερική πρέπει να συμβούν ένα-δύο πράγματα. Πρώτον, πρέπει να διαψεύσει τις αφελείς προκαταλήψεις που έχουν πολλοί Αμερικανοί, ακόμη και για το όνομα του δικτύου. Πολύς κόσμος εδώ σκέφτεται αυτομάτως την τρομοκρατία στο άκουσμα όποιου πράγματος αρχίζει από «Αλ». Αλλά οι καιροί αλλάζουν: μόλις εκλέξαμε για δεύτερη φορά έναν πρόεδρο που λέγεται Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα. Δευτερόν, το AJ χρειάζεται πρόσβαση στα μεγάλα δίκτυα διανομής. Η απόφαση της Time Warner να το αποκλείσει αμέσως μόλις ανακοινώθηκε η εξαγορά δείχνει τις δυσκολίες. Αλλά και αυτό μπορεί να αλλάξει. Αν αποδείξει ότι είναι μια σοβαρή και αξιόπιστη φωνή, μπορώ να το φανταστώ κάποια στιγμή στο μέλλον σαν μια ελκυστική εναλλακτική σε σχέση με αμερικανικά κανάλια όπως το CNN, το MSNBC και το Fox News, ίσως με ένα πιο νέο σε ηλικία κοινό» μας λέει ο Ρόμπερτ Τόμσον, καθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο πανεπιστήμιο Syracuse, στη Νέα Υόρκη.
«Νομίζω ότι το AJ θα δυσκολευτεί να επεκταθεί πολύ πέρα από το μικρό κοινό που το βλέπει αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ. Οχι μόνο επειδή έχει πρόβλημα με το ίματζ του εδώ, αλλά και επειδή το είδος του ρεπορτάζ που κάνουν καλά –σοβαρές διεθνείς ειδήσεις για τον αναπτυσσόμενο κόσμο –δεν είναι κάτι που ενδιαφέρει τους περισσότερους αμερικανούς τηλεθεατές. Οσο για την ανεξαρτησία του, όλοι οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί έχουν ιδιοκτήτες και σχεδόν όλοι οι ιδιοκτήτες ασκούν κάποιου είδους επιρροή στο περιεχόμενο των ειδήσεων. Το Αλ Τζαζίρα έχει δικαίως επικριθεί για ρεπορτάζ στα οποία ήταν φανερή η κυβερνητική επιρροή. Πόσο αμερόληπτο θα είναι το Al Jazeera America; Αξίζει να περιμένουμε και να το κρίνουμε με βάση το περιεχόμενό του» μας λέει ο Τζος Μπέντον, διευθυντής του Nieman Journalism Lab, στο Χάρβαρντ.
Τρεις ειδικοί μιλούν στο «Βήμα»
Τι γυρεύει το Αλ Τζαζίρα στην Αμερική;
Θα καταφέρει το Αλ Τζαζίρα να μπει δυναμικά και με δημοσιογραφική αξιοπιστία στην αμερικανική αγορά των ΜΜΕ; Αυτή είναι η ερώτηση των 500 εκατ. δολαρίων. Τρεις ειδικοί λένε τη γνώμη τους στο «Βήμα»:
Τι γυρεύει το Αλ Τζαζίρα στην Αμερική;
Θα καταφέρει το Αλ Τζαζίρα να μπει δυναμικά και με δημοσιογραφική αξιοπιστία στην αμερικανική αγορά των ΜΜΕ; Αυτή είναι η ερώτηση των 500 εκατ. δολαρίων. Τρεις ειδικοί λένε τη γνώμη τους στο «Βήμα»:
«Τους περιμένουν μεγάλα εμπόδια και αποκλεισμοί στις ΗΠΑ. Το AJ πλήρωσε ένα αστρονομικό ποσό για να αγοράσει ένα αποτυχημένο κανάλι με ελάχιστη τηλεθέαση, μόνο και μόνο επειδή το Current TV έχει συμβόλαια μετάδοσης με τους μεγάλους παρόχους της καλωδιακής. Στα χαρτιά, το Al Jazeera America μπορεί να έχει πρόσβαση σε 60 εκατ. συνδρομητές καλωδιακής και δορυφορικής τηλεόρασης. Στην πράξη, δεν περιμένω πολλά. Και τα δύο κανάλια είχαν μικρό ακροατήριο, και δεν βλέπω γιατί η συγχώνευση θα πείσει τον κόσμο να αρχίσει να βλέπει ξαφνικά το AJ America. Δεν θα είναι σπριντ, ούτε καν μαραθώνιος. Για να καθιερωθεί θα πρέπει να τρέξει δυο-τρεις μαραθωνίους» εκτιμά οΝέιθαν Γκονζάλες, σχολιαστής στο CNN.com.
«Για να πετύχει στην Αμερική πρέπει να συμβούν ένα-δύο πράγματα. Πρώτον, πρέπει να διαψεύσει τις αφελείς προκαταλήψεις που έχουν πολλοί Αμερικανοί, ακόμη και για το όνομα του δικτύου. Πολύς κόσμος εδώ σκέφτεται αυτομάτως την τρομοκρατία στο άκουσμα όποιου πράγματος αρχίζει από «Αλ». Αλλά οι καιροί αλλάζουν: μόλις εκλέξαμε για δεύτερη φορά έναν πρόεδρο που λέγεται Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα. Δευτερόν, το AJ χρειάζεται πρόσβαση στα μεγάλα δίκτυα διανομής. Η απόφαση της Time Warner να το αποκλείσει αμέσως μόλις ανακοινώθηκε η εξαγορά δείχνει τις δυσκολίες. Αλλά και αυτό μπορεί να αλλάξει. Αν αποδείξει ότι είναι μια σοβαρή και αξιόπιστη φωνή, μπορώ να το φανταστώ κάποια στιγμή στο μέλλον σαν μια ελκυστική εναλλακτική σε σχέση με αμερικανικά κανάλια όπως το CNN, το MSNBC και το Fox News, ίσως με ένα πιο νέο σε ηλικία κοινό» μας λέει ο Ρόμπερτ Τόμσον, καθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο πανεπιστήμιο Syracuse, στη Νέα Υόρκη.
«Νομίζω ότι το AJ θα δυσκολευτεί να επεκταθεί πολύ πέρα από το μικρό κοινό που το βλέπει αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ. Οχι μόνο επειδή έχει πρόβλημα με το ίματζ του εδώ, αλλά και επειδή το είδος του ρεπορτάζ που κάνουν καλά –σοβαρές διεθνείς ειδήσεις για τον αναπτυσσόμενο κόσμο –δεν είναι κάτι που ενδιαφέρει τους περισσότερους αμερικανούς τηλεθεατές. Οσο για την ανεξαρτησία του, όλοι οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί έχουν ιδιοκτήτες και σχεδόν όλοι οι ιδιοκτήτες ασκούν κάποιου είδους επιρροή στο περιεχόμενο των ειδήσεων. Το Αλ Τζαζίρα έχει δικαίως επικριθεί για ρεπορτάζ στα οποία ήταν φανερή η κυβερνητική επιρροή. Πόσο αμερόληπτο θα είναι το Al Jazeera America; Αξίζει να περιμένουμε και να το κρίνουμε με βάση το περιεχόμενό του» μας λέει ο Τζος Μπέντον, διευθυντής του Nieman Journalism Lab, στο Χάρβαρντ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
