Αυτοί που «βγήκαν από τον τάφο» για να λυθεί το μυστήριο θανάτου

Ολοκληρώθηκε η διαδικασία εκταφής του Γιάσερ Αραφάτ, προκειμένου να εξεταστεί η σορός του και να διαπιστωθεί αν ο θάνατός του οφείλεται σε δηλητηρίαση με ραδιενεργό πολώνιο. Είχε προηγηθεί, στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου, η εκταφή της σορού του Τουργκούτ Οζάλ, και σύμφωνα με ανώνυμες πηγές υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως ο πρώην πρόεδρος της Τουρκίας δολοφονήθηκε με «κοκτέιλ» τεσσάρων ουσιών, ανάμεσά τους και η στρυχνίνη, που του χορηγήθηκε μέσω φαγητού ή ποτού.

Οι δύο αυτές περιπτώσεις δεν είναι οι μόνες που απασχόλησαν τα ιατροδικαστικά χρονικά, αφού στο παρελθόν πολλές ακόμη εξέχουσες προσωπικότητες της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής υπέστησαν μεταθανάτια εκταφή, για ιατρικούς ή άλλους λόγους. Ιδού δέκα από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

Ο πρωτεργάτης του κοινοβουλευτισμού Ολιβερ Κρόμγουελ πέθανε από ελονοσία στις 3 Σεπτεμβρίου 1658 και ενταφιάστηκε με τιμές στο Αβαείο του Ουέστμινστερ. Μετά την παλινόρθωση της βασιλείας και την ενθρόνιση του Καρόλου B’, έγινε εκταφή του ταριχευμένου σώματός του, το οποίο παράφοροι μοναρχικοί αποκεφάλισαν. Κατόπιν έθαψαν τον κορμό κάτω από το ικρίωμα, έστησαν το κεφάλι, καρφωμένο σε ένα κοντάρι, στο Κοινοβούλιο, όπου λέγεται ότι παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου B’. Η εξέταση της σορού το 1815 (έστω με τα πενιχρά ιατρικά μέσα της εποχής εκείνης) αποκάλυψε πως επρόκειτο όντως για τον Κρόμγουελ.

Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, ο Τζέσε Τζέιμς πυροβολήθηκε από έναν άνδρα ονόματι Μπομπ Φορντ, αν και ο αστικός μύθος λέει πως ο διάσημος ληστής τρένων του Φαρ Ουέστ σκηνοθέτησε ο ίδιος τον θάνατό του το 1882. Υστερα από αίτημα απογόνων του, πραγματοποιήθηκε το 1995 η εκταφή ενός λειψάνου στο Κάνσας για να διαπιστωθεί η ταυτότητα του νεκρού. Η εξέταση DNA απέδειξε πως ήταν όντως του θρυλικού κακοποιού.

Στις 2 Μαρτίου 1978, η σoρός του Τσάπλιν, που είχε πεθάνει μερικούς μήνες πριν, κλάπηκε από τον τάφο του, μαζί με το φέρετρο. Οι δράστες επικοινώνησαν με τον δικηγόρο της οικογένειας και ζήτησαν λύτρα ύψους 400.000 αγγλικών λιρών. Ομως η χήρα του, Ούνα, αρνήθηκε να τα πληρώσει λέγοντας πως «ο άντρας μου θα το θεωρούσε γελοίο». Τρεις μήνες μετά, η ελβετική αστυνομία ανακάλυψε τους δράστες, έναν 24χρονο Πολωνό κι έναν 38χρονο Βούλγαρο, που είχαν θάψει το φέρετρο πολύ κοντά στο σπίτι του βρετανού κωμικού. Τελικά η σoρός επέστρεψε ξανά στο νεκροταφείο της πόλης Κορσιέ, κοντά στη Λωζάνη.

Μετά τον θάνατό του, το 1506, ο ιταλός θαλασσοπόρος και τυχοδιώκτης Χριστόφορος Κολόμβος ενταφιάστηκε στην ισπανική πόλη Βαγιαδολίδ, αλλά το 1542 τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στην Καραϊβική, στο νησί Ισπανιόλα (στη σημερινή Δομινικανή Δημοκρατία), όπως επιθυμούσε ο ίδιος. Οταν οι Ισπανοί έχασαν τη συγκεκριμένη περιοχή από τους Γάλλους, το 1795, τα λείψανα μεταφέρθηκαν στην Κούβα, όπου παρέμειναν μέχρι τον Ισπανο-Αμερικανικό πόλεμο, όταν και επέστρεψαν στη Σεβίλλη, το 1898. Η Δομινικανή Δημοκρατία, ωστόσο, ισχυρίζεται πως τα λείψανα του Κολόμβου δεν έφυγαν ποτέ από την Ισπανιόλα. Αναλύσεις DNA που πραγματοποιήθηκαν το 2002 στα οστά της Σεβίλλης και σε αυτά του αδερφού του Κολόμβου, Ντιέγκο, που είναι και αυτός θαμμένος στην ίδια πόλη, έδειξαν πως τα δύο δείγματα ταιριάζουν απόλυτα. Οταν οι ερευνητές ανακοίνωσαν τα ευρήματα αυτά το 2006, δήλωσαν πως η διαμάχη γύρω από τον Κολόμβο έλαβε οριστικά τέλος. Ακόμα, όμως, δεν έχει γίνει ανάλυση στο DNA των οστών της σορού της Ισπανιόλα, γεγονός που αφήνει ανοιχτή την υπόθεση.

Οταν η Εβίτα πέθανε από καρκίνο, το 1952, σε ηλικία 33 ετών, ο Περόν ταρίχευσε το πτώμα της και το εξέθεσε σε δημόσιο προσκύνημα. Συνέρρευσαν χιλιάδες κάτοικοι της Αργεντινής. Οταν όμως ο Περόν ανετράπη από στρατιωτικό πραξικόπημα το 1955, το νέο καθεστώς θεώρησε το πτώμα της συζύγου του ως επικίνδυνο πολιτικό σύμβολο, και γι’ αυτό εστάλη στην Ευρώπη μέσα σε ένα φορτηγάκι και λέγεται πως τάφηκε στο Μιλάνο με το ψεύτικο όνομα Μαρία Μάτζι. Η οδύσσεια της σορού της Εβίτα τελείωσε το 1971, όταν αυτή επεστράφη στον Περόν, ο οποίος τότε διέμενε στη Μαδρίτη. Ο Περόν πέθανε το 1973 και το πτώμα της Εβίτα γύρισε το 1974 στην Αργεντινή κατόπιν παρέμβασης της τρίτης γυναίκας και χήρας του Περόν, Ιζαμπέλ.

= Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα: ο Κάστρο του έφτιαξε μαυσωλείο στην Κούβα

Ο διασημότερος, μαζί με τον Βλαντίμιρ Ιλιτς «Λένιν» Ουλιάνοφ, κομμουνιστής επαναστάτης του 20ου αιώνα συνελήφθη από τον στρατό της Βολιβίας, εκτελέστηκε χωρίς δίκη τον Οκτώβριο του 1967 και θάφτηκε σε ομαδικό τάφο στο αεροδρόμιο του Βαλεγκράντε στην νοτιοανατολική Βολιβία. Επειτα από 30 χρόνια αμφιβολιών πραγματοποιήθηκε εκταφή της σορού του το 1997 και επιβεβαιώθηκε ότι ανήκει στον ίδιο. Στη συνέχεια ο Κομαντάντε ετάφη όπως αποφάσισε ο σύντροφός του, ο ηγέτης της Κούβας Φιντέλ Κάστρο: σε κουβανικό έδαφος, στο μαυσωλείο της Σάντα Κλάρα, μαζί με άλλους συναγωνιστές του.

Τα λείψανα του τελευταίου αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, που δολοφονήθηκε το 1975 κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες, ανακαλύφθηκαν τον Φεβρουάριο του 1992 στην πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα, θαμμένα στο σημείο που τα είχαν πετάξει οι ηγέτες της επανάστασης του 1974: κάτω από μια λεκάνη τουαλέτας! Το 2000 τα λείψανά του ετάφησαν κανονικά στον Καθεδρικό της Αγίας Τριάδας της Αντίς Αμπέμπα.

= Σαλβαδόρ Αλιέντε: αυτοκτονία ή δολοφονία;

Ο πρώην πρόεδρος της Χιλής πέθανε με το όπλο στο χέρι την 11η Σεπτεμβρίου του 1973, πολεμώντας τους πραξικοπηματίες του στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ. Τον Μάιο του 2011 έγινε εκταφή της σορού του προκειμένου να διαπιστωθεί αν ο θάνατός του ήταν αυτοκτονία ή δολοφονία. Δυο μήνες μετά, οι χιλιανοί ιατροδικαστές επιβεβαίωσαν ότι ο Αλιέντε αυτοκτόνησε με όπλο στο προεδρικό μέγαρο, το οποίο βομβαρδιζόταν από το στρατό των πραξικοπηματιών.

= Νικολάε και Ελενα Τσαουσέσκου: το ζήτησαν τα παιδιά τους

Τον Ιούλιο του 2010 τα λείψανα του κομουνιστή πρώην δικτάτορα της Ρουμανίας και της συζύγου του υποβλήθηκαν σε εξετάσεις DNA μετά από αίτημα των παιδιών τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα λείψανα ανήκουν όντως στο ζεύγος, το οποίο εκτελέστηκε από επίλεκτους αλεξιπτωτιστές ( δεκάδες στρατιωτικοί και άλλοι είχαν ζητήσει να ενταχθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα… ) στις 25 Δεκεμβρίου 1989, μετά από μία συνοπτική δίκη η οποία κράτησε δύο ώρες και μεταδόθηκε από την τηλεόραση, η οποία είχε καταληφθεί από τους επαναστάτες.

= Σιμόν Μπολίβαρ: αμφιβολίες για τα αίτια θανάτου του

Η σορός του ήρωα της ανεξαρτησίας της Λατινικής Αμερικής εξετάστηκε τον Ιούλιο του 2010, μετά από αίτημα του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι ανήκει στον Μπολίβαρ και να διαπιστωθούν τα ακριβή αίτια θανάτου του, που ο Τσάβες υποστήριζε πως προήλθε από δηλητηρίαση από αρσενικό. Το 2011 επιβεβαιώθηκε ότι η σορός ήταν όντως του Μπολίβαρ ωστόσο δεν υπήρξε οριστικό συμπέρασμα για τα αίτια του θανάτου του. Ως επίσημη αιτία θανάτου του αρχικά είχε δηλωθεί η φυματίωση από την οποία πέθανε το 1830.