Το καινούργιο Εβραϊκό Μουσείο της Μόσχας, που πριν από λίγες μέρες άνοιξε τις πύλες του στο κοινό, παρουσιάζει τη ζωή των Εβραίων στη Ρωσία από τα τέλη του 19ου αιώνα μέσα από ιστορικά έργα, επιστολές καθώς και βιντεοσκοπημένου υλικού με μαρτυρίες ρωσοεβραίων που ζουν στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη.
Ωστόσο, αποφεύγει να αναφερθεί σε ένα ακανθώδες κομμάτι της Μπολσεβίκικης ιστορίας: την εβραϊκή καταγωγή του ηγέτη του «Οκτώβρη» Βλαντίμιρ Ιλιτς Ουλιάνοφ, πασίγνωστου με το ψευδώνυμο Λένιν. «Από το μουσείο λείπει η περιβόητη επιστολή της αδελφής του Λένιν που αναφέρει την χαμένη εβραϊκή ρίζα του Ρώσου ηγέτη», τονίζει ο ανταποκριτής των βρετανικών Times στη Μόσχα, Ρότζερ Μπόγιες.
Η επιστολή, γραμμένη προς τον Ιωσήφ Στάλιν το 1932 από τη μεγαλύτερη αδελφή του Λένιν, την Άννα Ουλιάνοβα, αναφέρει ότι ο πατέρας απ’ τη πλευρά της μητέρας τους (ονόματι Ισραήλ Μπλανκ), ήταν ουκρανός Εβραίος που είχε ασπαστεί τον χριστιανισμό προκειμένου να ξεφύγει από την περιοχή όπου ήταν αναγκασμένοι να ζουν όλοι οι Εβραίοι και να έχει πρόσβαση σε ανώτερη μόρφωση.
Η περιοχή εκείνη, γνωστή ως «Ορια Εγκατάστασης», αποτελούσε το 20% της τσαρικής ευρωπαϊκής Ρωσίας και αντιστοιχούσε στις περιοχές που σήμερα αποτελούν τμήματα της Λιθουανίας, της Λευκορωσίας, της Πολωνίας, της Μολδαβίας, της Ουκρανίας και της Δυτικής Ρωσίας.
Αντιθέτως, το Μουσείο Ανεκτικότητας (όπως ονομάζεται επίσης) δεν αποκρύπτει καθόλου την, πιο ξεκάθαρα εβραϊκή πάντως, καταγωγή του έτερου ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης, Λέον Τρότσκι, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Λεβ Νταβίντοβιτς Μπρόνσταϊν, πέμπτο παιδί του εύπορου εβραίου αγρότη Νταβίντ Λεοντίγεβιτς Μπρόνσταϊν. Ο ηγέτης του Κόκκινου Στρατού και μελλοντικό θύμα δολοφονίας στο Μεξικό από έναν Ισπανό κομουνιστή, όργανο του Στάλιν, γεννήθηκε στο χωριό Γιάνοφκα της Ουκρανίας.
Το μουσείο κάνει ειδική μνεία στο γεγονός πως οι Εβραίοι στη Ρωσία είχαν διωχθεί από το τσαρικό καθεστώς από τα τέλη του 18ου αιώνα. Ο Στάλιν προσπάθησε να εξαφανίσει από τη Σοβιετική Ένωση πολλές εκφάνσεις του εβραϊκού πολιτισμού, απομακρύνοντας ή δολοφονώντας κορυφαίους εβραίους διανοούμενους και μετακινώντας εβραϊκούς πληθυσμούς. Το μεγαλύτερο κύμα του «κόκκινου» αντισημιτισμού επί Στάλιν ξέσπασε με την «υπόθεση των γιατρών», μία μηχανορραφία του καθεστώτος : εβραίοι γιατροί κατηγορήθηκαν άδικα ότι συνωμότησαν για να δολοφονήσουν δύο σοβιετικούς ηγέτες.
Το μουσείο, έκτασης 8.400 τ.μ, χρηματοδοτήθηκε από τον εβραϊκής καταγωγής ρώσο «ολιγάρχη» Βίκτωρ Βέξελμπεργκ, πλουσιότερο άνθρωπο στη Ρωσία, με προσωπική περιουσία που αποτιμάται στα 15 δισ. ευρώ. Ωστόσο, τυγχάνει της θερμής υποστήριξης του ίδιου του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος μάλιστα το 2007 είχε δωρίσει συμβολικά έναν μηνιαίο του μισθό για την χρηματοδότηση του έργου.
