Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακηρύχθηκε νικητής του τρίτου προεδρικού ντιμπέιτ, του τελευταίου πριν από τις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου, με ποσοστό 48% έναντι 40% του Μιτ Ρόμνεϊ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση που δημοσίευσε το CNN λίγο μετά τη λήξη του ντιμπέιτ.
Με βάση τη δημοσκόπηση του CBS, ο Ομπάμα νίκησε με ποσοστό 53%, ο Ρόμνεϊ με 23% και ένα 24% έκρινε ότι επρόκειτο περί ισοπαλίας.
Όσοι περίμεναν, ωστόσο, να δουν τον πρόεδρο Ομπάμα να θριαμβεύει με βάση μια ουσιαστική διαφοροποίηση από τις απόψεις του ρεπουμπλικανού αντιπάλου του έμελλε να απογοητευτούν. Το θέμα του ντιμπέιτ ήταν η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και οι δύο υποψήφιοι έμοιαζαν να… συμφωνούν σε όλα τα ζητήματα, παρά τις διαρκείς επιθέσεις που αμοιβαία εκτόξευσαν.
Από το ενδεχόμενο της στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράν και στη Συρία μέχρι τη λήξη του πολέμου στο Αφγανιστάν και τις σχέσεις με την Κίνα, ο βαθμός συμφωνίας στις απόψεις των δύο υποψηφίων ήταν εντυπωσιακός. Παρά τη διαφορετική διατύπωση, η ταύτιση στις ουσιαστικές προτάσεις ήταν τέτοια που το τμήμα ειδήσεων του αμερικανικού δικτύου AOL, στο οποίο ανήκει η «Huffington Post», έγραψε στο Twitter τη στιγμή που οι υποψήφιοι διαξιφίζονταν στο θέμα του Αφγανιστάν: «Ο Ρόμνεϊ υποστηρίζει τη στρατηγική του Ομπάμα;»
Σε γενικές γραμμές και οι δύο υποψήφιοι εμφανίστηκαν ιδιαίτερα μετριοπαθείς στο ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης σε οποιοδήποτε ταραχώδες σημείο του πλανήτη. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Ομπάμα τάχθηκε κατά της στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράν και στη Συρία και υπέρ της αποχώρησης των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.
Το ίδιο έκανε, όμως, και ο Μιτ Ρόμνεϊ! Και οι δύο υποψήφιοι τα έβαλαν με την Κίνα που «κλέβει» στο παιχνίδι του διεθνούς ανταγωνισμού και ανακήρυξαν το ενδεχόμενο πυρηνικού εξοπλισμού του Ιράν ως τον «νούμερο Ενα» κίνδυνο για τη διεθνή ασφάλεια.
Επικοινωνιακή νίκη
Ποια ήταν, συνεπώς, τα σημεία που έκριναν τον «αγώνα»; Σύμφωνα με τους αναλυτές της «Washington Post», της «Huffington Post» και του CNN, δύο ήταν οι βασικοί λόγοι επικράτησης του Ομπάμα:
Πρώτον, το γεγονός ότι ο Ομπάμα είχε ήδη το προβάδισμα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, καθώς εκεί καταγράφει σταθερά, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, τα υψηλότερα ποσοστά ικανοποίησης των ψηφοφόρων.
Δεύτερον, το γεγονός ότι ο Ομπάμα εμφανίστηκε επικοινωνιακά πολύ πιο ισχυρός και αποτελεσματικός από τον ρεπουμπλικανό αντίπαλό του.
Ήδη από τα πρώτα λεπτά του ντιμπέιτ εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του Ρόμνεϊ κατηγορώντας τον ότι φάσκει και αντιφάσκει διαρκώς σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
«Αρχικά λέγατε να παραμείνουν τα στρατεύματα μας στο Ιράκ. Τώρα λέτε ότι ορθώς αποχωρήσαμε. Είπατε ότι ο μεγαλύτερος εχθρός μας είναι η Ρωσία. Και τώρα λέτε ότι θέλετε να υπογράψουμε πυρηνικές συμφωνίες με τη Ρωσία. Λέγατε ότι δεν θέλετε να θέσουμε σαφές χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν και τώρα προτείνετε να αποχωρήσουμε», είπε χαρακτηριστικά ο αμερικανός πρόεδρος.
«Λιγότερα άλογα και ξιφολόγχες»
Λίγο αργότερα ο αμερικανός πρόεδρος έκλεψε την παράσταση με ένα λογοπαίγνιο που έκανε το ακροατήριο να ξεσπάσει σε τρανταχτά γέλια και το αμερικανικό Twitter να βουίξει.
Αφορμή στάθηκε το σχόλιο του Μιτ Ρόμνεϊ ότι «το αμερικανικό ναυτικό είναι ασθενέστερο από ποτέ και έχει λιγότερα πλοία απ’ ό,τι το 1916».
Με ένα ειρωνικό χαμόγελο ο Ομπάμα αντέτεινε «Βεβαίως, επίσης έχουμε λιγότερα άλογα και ξιφολόγχες! Έχουμε κάτι πράγματα που ονομάζονται “αεροπλανοφόρα” και τα αεροσκάφη προσγειώνονται πάνω τους».
Η εν λόγω φράση έκανε τον γύρο του αμερικανικού διαδικτύου, μέσω κωμικών δημοσιευμάτων που εμφάνιζαν τον Ρόμνεϊ ως πολιτικό που δεν έχει ιδέα από εξωτερική πολιτική. Το αμερικανικό Twitter γέμισε φωτογραφίες από στρατιώτες του 18ου αιώνα οπλισμένους με ξιφολόγχες και υποτιμητικά σχόλια για τον πρώην κυβερνήτη της Μασαχουσέτης.
Η εν λόγω «γκάφα» είναι η δεύτερη του ρεπουμπλικανού υποψηφίου. Την περασμένη εβδομάδα, στο δεύτερο προεδρικό ντιμπέιτ, ο Ρόμνεϊ είπε ότι όταν αναζητούσε υπαλλήλους για το γραφείο του ενόσω ήταν κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, τον είχε προβληματίσει το γεγονός ότι όλοι οι αιτούντες ήταν άνδρες.
«Πήγα σε κάποιες οργανώσεις γυναικών και τους ρώτησα αν μπορούν να μας βρουν κόσμο και μας έφεραν ολόκληρους φακέλους γεμάτους… γυναίκες», είπε ο Ρόμνεϊ. Η φράση «φάκελοι γεμάτοι γυναίκες» έκανε, όπως ήταν αναμενόμενο, τον γύρο του διαδικτύου, προς μεγάλη ντροπή του ρεπουμπλικανού υποψηφίου.
Απούσα η Ευρώπη, παρούσα η Ελλάδα
Μεγάλη απούσα στο σημερινό ντιμπέιτ ήταν η Ευρώπη. Κανένας από τους δύο υποψήφιους δεν αναφέρθηκε στις στρατηγικές συνεργασίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση ή έστω στην κρίση της ευρωζώνης.
Η μοναδική αναφορά στην Ευρώπη σχετιζόταν με την… Ελλάδα και προέρχεται – για ακόμα μία φορά – από τον Μιτ Ρόμνεϊ.
Υπενθυμίζεται ότι στο δεύτερο προεδρικό ντιμπέιτ ο Ρόμνεϊ κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι με την οικονομική του στρατηγική διπλασίασε το έλλειμμα και έθεσε τις ΗΠΑ «στον δρόμο της Ελλάδας».
Στο τρίτο και τελευταίο ντιμπέιτ ο Ρόμνεϊ «θυμήθηκε» για ακόμα μία φορά τη χώρα μας στην καταληκτική του δήλωση. Κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι είναι ανίκανος να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό και ότι οδηγεί τις ΗΠΑ στον δρόμο της Ελλάδας.
Πού συμφώνησαν οι υποψήφιοι
1. Συρία
Και οι δύο υποψήφιοι αναγνώρισαν την ανθρωπιστική τραγωδία στη Συρία, υποστηρίζοντας ότι ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασάντ σφαγιάζει τον λαό του κατά χιλιάδες. Ωστόσο, και οι δύο αρνήθηκαν το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ στη Συρία. Υποστήριξαν αντιθέτως ότι πρέπει να ενισχυθούν από τις ΗΠΑ «εσωτερικές δυνάμεις» εντός της Συρίας που θα μπορούσαν να καθαιρέσουν το καθεστώς Ασαντ.
2. Ιράν
«Ένα πυρηνικώς εξοπλισμένο Ιράν θα ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον πλανήτη». Αυτή τη φράση επανέλαβαν και οι δύο υποψήφιοι αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του ντιμπέιτ. Ποια είναι, όμως, η απάντηση στις πυρηνικές προκλήσεις του Ιράν; Όσο κι αν προσπάθησαν οι υποψήφιοι να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους ως ουσιωδώς διαφορετικές, στην πραγματικότητα υποστήριξαν ακριβώς το ίδιο: σκληρά οικονομικά και διπλωματικά μέτρα. Και οι δύο υποψήφιοι είπαν ρητά ότι η στρατιωτική επέμβαση θα είναι το ύστατο μέτρο το οποίο πρέπει να αποφευχθεί με κάθε μέσο.
3. Ισραήλ
Το ζήτημα της στρατιωτικής υπεράσπισης του Ισραήλ είναι άμεσα συνδεδεμένο με το θέμα του Ιράν. «Αν αύριο λαμβάνατε ένα τηλεφώνημα από τον ισραηλινό πρωθυπουργό, στο οποίο σας έλεγε ότι το Ιράν βομβαρδίζει το Ισραήλ, τι θα κάνατε;» ρώτησε τους υποψηφίους ο συντονιστής του ντιμπέιτ, Μπομπ Σίφερ.
Και οι δύο υποψήφιοι έκαναν τα πάντα για να… αποφύγουν να απαντήσουν αν θα προχωρούσαν σε στρατιωτική επέμβαση προς υπεράσπιση του Ισραήλ. Ο Ομπάμα διακήρυξε την «αμέριστη υποστήριξη των ΗΠΑ στο Ισραήλ» και ο Ρόμνεϊ είπε ότι οι ΗΠΑ «θα προστατεύσουν το Ισραήλ».
Κανένας δεν προσδιόρισε υπό ποιες προϋποθέσεις θα επέμβαινε με στρατιωτικές επιθέσεις προς προστασία του Ισραήλ.
4. Αφγανιστάν
Και οι δύο υποψήφιοι τάχθηκαν υπέρ της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν έως το 2014. Αυτή είναι μία σαφής προεκλογική υπόσχεση του Ομπάμα και ο Ρόμνεϊ στο σημερινό ντιμπέιτ διατύπωσε σαφώς την ίδια πρόταση: «Αν γίνω πρόεδρος, τα στρατεύματά μας θα αποχωρήσουν έως το 2014».
5. Κίνα
Οι εμπορικές σχέσεις με την Κίνα βρέθηκαν στο επίκεντρο της σημερινής αναμέτρησης, καθώς και οι δύο υποψήφιοι κατηγόρησαν την οικονομική υπερδύναμη ότι «κλέβει» στο παιχνίδι του διεθνούς εμπορίου.
Ο Ομπάμα ανέφερε ότι η Κίνα «πλημμυρίζει» τις αμερικανικές αγορές με φτηνά προϊόντα, ενώ ο Ρόμνεϊ την κατηγόρησε ότι «κλέβει τις πατέντες και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας» από τις αμερικανικές εταιρείες και ότι «με πλασματικές μεθόδους κρατά χαμηλή την ισοτιμία του νομίσματός της».
Και οι δύο υποψήφιοι υποσχέθηκαν να σταματήσουν τις αθέμιτες κινεζικές πρακτικές μέσω διεθνών δικαστικών αγώνων. Ήδη τα τελευταία τέσσερα χρόνια η κυβέρνηση Ομπάμα έχει καταθέσει περισσότερες αγωγές απ’ ό,τι η κυβέρνηση Μπους μέσα σε δύο θητείες.
Πού διαφώνησαν οι υποψήφιοι
1. Στρατιωτικές δαπάνες
Δύο τρισεκατομμύρια δολάρια του προϋπολογισμού τα οποία ο Μιτ Ρόμνεϊ θέλει να αποδώσει στον αμερικανικό στρατό έγιναν αντικείμενο ουσιαστικής διαφωνίας ανάμεσα στους δύο υποψηφίους.
Ειδικότερα, ο Ρόμνεϊ κατηγορεί τον Ομπάμα ότι θέλει να περικόψει τις εξοπλιστικές δαπάνες και ότι αυτό απειλεί την αμερικανική στρατιωτική υπεροχή. Ο ίδιος σκοπεύει να αυξήσει τις δαπάνες του Πενταγώνου κατά δύο τρισεκατομμύρια.
Ο Ομπάμα, αντιστρόφως, υποστήριξε ότι δεν σκοπεύει να περικόψει τις δαπάνες αλλά να τις διατηρήσει στα ίδια επίπεδα.
Κατηγόρησε τον Ρόμνεϊ ότι θέλει να «χαρίσει» 2 τρισ. στον στρατό, χωρίς το Πεντάγωνο να τα έχει ζητήσει. Επιπλέον, επισήμανε την κριτική που επαναλαμβάνει συστηματικά σε κάθε ντιμπέιτ: ότι ο Ρόμνεϊ δεν έχει προσδιορίσει πώς θα κατορθώσει να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες, να μειώσει τη φορολογία και ταυτόχρονα να μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού.
2. Λιβύη
Η τρομοκρατική επίθεση κατά του αμερικανικού προξενείου της Βεγγάζης την 11η Σεπτεμβρίου βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο της λογομαχίας.
Στο προηγούμενο ντιμπέιτ ο Ρόμνεϊ κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι καθυστέρησε 14 ημέρες να παραδεχθεί ότι επρόκειτο περί τρομοκρατικής επίθεσης και ότι η επίθεση δεν σχετιζόταν με τις αντιαμερικανικές διαδηλώσεις στη Μέση Ανατολή. Βέβαια, αυτό δεν ήταν απόλυτα αληθές, καθώς ήδη κατά τη διάρκεια της ομιλίας του την ημέρα μετά την επίθεση ο Ομπάμα ανέφερε ότι«καμία τρομοκρατική πράξη δεν θα κλονίσει το σθένος του έθνους μας». Ωστόσο, στη συνέχεια για αρκετές ημέρες ο πρόεδρος απέδιδε την επίθεση στις αντιαμερικανικές διαδηλώσεις στη Μέση Ανατολή και όχι σε τρομοκρατική ενέργεια.
Στη σημερινή λογομαχία η συζήτηση δεν επικεντρώθηκε στην αρχική αντίδραση του Ομπάμα αλλά στην γενικότερη σημασία της εν λόγω επίθεσης για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με τον Ρόμνεϊ, η επίθεση είναι απόδειξη του ελλείμματος ασφαλείας και της γενικότερης εξασθένησης των αμερικανικών θέσεων στη Μέση Ανατολή. Ο Ομπάμα, αντιστρόφως, υποστήριξε ότι πρωταρχικό μέλημα του είναι να διατηρεί τους αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιώτες ασφαλείς και ότι έκανε ό,τι ήταν δυνατόν προς αυτή την κατεύθυνση.
