Η Ρωσία, η κυριότερη σύμμαχος της Συρίας, αποφάσισε να αναπτύξει «σε μόνιμη βάση» πλοία του στόλου της κοντά στις συριακές ακτές, μετέδωσε το πρακτορείο Ria Novosti επικαλούμενο στρατιωτική πηγή. Την ίδια ώρα ο ΟΗΕ ετοιμάζει απόφασης το οποίο κατήρτισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες για την αποστολή 30 άοπλων παρατηρητών στη Συρία για να επιτηρούν την εφαρμογή της εύθραυστης εκεχειρίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την Πέμπτη.

«Ελήφθη η απόφαση για μόνιμη παρουσία των πλοίων του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας κοντά στις ακτές της Συρίας», δήλωσε υψηλόβαθμος στρατιωτικός αξιωματούχος, που δεν κατονομάζεται. Η ίδια πηγή διευκρίνισε ότι η φρεγάτα Smetlivy, που ανήκει στο στόλο της Μαύρης Θάλασσας, βρίσκεται ήδη στην περιοχή και ότι τον Μάιο θα αντικατασταθεί από ένα ή περισσότερα σκάφη. Από τη σοβιετική εποχή, η Ρωσία διαθέτει μία βάση ανεφοδιασμού στη Συρία.

Το σχέδιο του ΟΗΕ

Την αποστολή 30 άοπλων παρατηρητών στη Συρία για να επιτηρούν την εφαρμογή της εύθραυστης εκεχειρίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την Πέμπτη, προβλέπει σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο κατήρτισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το σχέδιο περιλαμβάνει σειρά απαιτήσεων από το καθεστώς Aσαντ και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα αντιδράσουν Κίνα και Ρωσία. Κρίσιμο τεστ για την εφαρμογή της εκεχειρίας αποτελούν οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που προγραμματίζει για σήμερα, Παρασκευή, η αντιπολίτευση.

Το δισέλιδο σχέδιο απόφασης, αντίγραφο του οποίου περιήλθε στην κατοχή του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, αναφέρει ότι η Δαμασκός πρέπει να «εξασφαλίσει πλήρη και ανεμπόδιστη ελευθερία κινήσεων σε ολόκληρη τη Συρία για όλο το προσωπικό της αποστολής, περιλαμβανομένης της πρόσβασης, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση, σε οποιαδήποτε τοποθεσία και οποιοδήποτε κτίριο η αποστολή θεωρεί απαραίτητη».

Την Πέμπτη ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου Κόφι Ανάν είπε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι η Δαμασκός δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με τους όρους που προέβλεπε το ειρηνευτικό σχέδιο έξι σημείων που έχει καταρτίσει, ωστόσο ζήτησε να αναπτυχθεί άμεσα μια δύναμη επιτήρησης της εκεχειρίας του ΟΗΕ στη χώρα.

Το σχέδιο απόφασης αναφέρει ότι το Συμβούλιο καταδικάζει τις «εκτεταμένες, συστηματικές και κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις συριακές αρχές» και ζητεί να λογοδοτήσουν «οι υπεύθυνοι για αυτές τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Το σχέδιο περιλαμβάνει και άλλες απαιτήσεις προς την κυβέρνηση της Συρίας, σημειώνοντας πως θα πρέπει να εφαρμόσει πλήρως το σχέδιο Ανάν, και πρώτον «να σταματήσει τις κινήσεις στρατευμάτων προς αστικά κέντρα», δεύτερον «να σταματήσει οιαδήποτε χρήση βαρέων όπλων στα αστικά κέντρα και, τρίτον, «να αρχίσει την απόσυρση των στρατευμάτων από και γύρω από τα αστικά κέντρα».

Το σχέδιο απόφασης προειδοποιεί με νέες κυρώσεις από το Συμβούλιο Ασφαλείας «εάν η συριακή κυβέρνηση δεν κάνει πράξη τις δεσμεύσεις της».

Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πώς θα αντιδράσουν η Ρωσία και η Κίνα, χώρες-μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας που είχαν ασκήσει βέτο σε προηγούμενα σχέδια απόφασης τα οποία καταδίκαζαν την 13μηνη εκστρατεία καταστολής των δυνάμεων του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ εναντίον των αντικυβερνητικών διαδηλωτών.

Το μεγαλύτερο μέρος των απαιτήσεων που διατυπώνονται απευθύνεται στη συριακή κυβέρνηση, κάτι το οποίο ενδέχεται να ενοχλήσει την Μόσχα και το Πεκίνο. Ρωσία και Κίνα είχαν καλέσει το Συμβούλιο να επιδείξει μια ισορροπημένη προσέγγιση, απευθυνόμενο τόσο στη συριακή κυβέρνηση όσο και στη συριακή αντιπολίτευση. Δεν είναι εξάλλου ξεκάθαρο το πότε θα τεθεί σε ψηφοφορία το σχέδιο απόφασης.

Νωρίτερα την Πέμπτη ο πρεσβευτής της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη Βιτάλι Τσούρκιν δήλωσε πως ελπίζει ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας θα υιοθετήσει μια απόφαση σήμερα, Παρασκευή, ώστε να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη μιας πρώτης ομάδας παρατηρητών μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα.

«Είναι ουσιώδους σημασίας να βρίσκονται οι παρατηρητές επί τόπου» είπε. «Κάποιος πρέπει να βρεθεί εκεί γρήγορα για να επιτηρεί την εκεχειρία» πρόσθεσε ο Τσούρκιν.

Ο Κινέζος διπλωμάτης Λι Μπαοντόνγκ είπε από την πλευρά του πως «υποστηρίζουμε πλήρως το σχέδιο των έξι σημείων του Κ.Άναν. Πιστεύουμε ότι η κατάπαυση του πυρός είναι πολύ σημαντική, όπως επίσης πολύ σημαντική είναι και η αποχώρηση του στρατού από τις πόλεις».

Δεύτερη ημέρα της «εύθραυστης εκεχειρίας»

Παράλληλα, την Παρασκευή -δεύτερη ημέρα της εκεχειρίας- οργανώσεις της αντιπολίτευσης που επικαλείται το Reuters ανέφεραν ένας διαδηλωτής στη Χαμά έπεσε νεκρός από τα πυρά των δυνάμεων ασφαλείας στη Χαμά. Τοπικές οργανώσεις ανέφεραν επίσης πως άλλοι δύο σκοτώθηκαν από πυρά στρατιωτών σε σημείο ελέγχου στην ίδια πόλη.

Οι διαδηλώσεις ήταν μικρότερες σε όγκο από ό,τι τις προηγούμενες Παρασκευές, ενώ μικροσυμπλοκές μεταξύ δυνάμεων του στρατού και λιποτακτών σημειώθηκαν στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.

Ο ΟΗΕ, διά στόματος του Κόφι Ανάν -κοινού απεσταλμένου Ηνωμένων Εθνών και Αραβικού Συνδέσμου στη Συρία- αναγνώρισε πως η Συρία δεν έχει τήρησε πλήρως τους όρους της εκεχειρίας, ζητώντας από το Συμβούλιο Ασφαλείας να εγκρίνει την ανάπτυξη μιας αποστολής παρατηρητών του ΟΗΕ το ταχύτερο δυνατό για να διαπιστωθεί τι συμβαίνει επί συριακού εδάφους.