«Ο Τιτανικός είναι η «αβύθιστη ιστορία». Κάθε γενιά την ερμηνεύει με τον τρόπο που έχει το μεγαλύτερο νόημα για εκείνη», λέει στο ΒΗΜΑ ο Χιού Μπρούστερ, αμερικανός συγγραφέας του «Χρυσές Ζωές, Μοιραίο Ταξίδι». Καθώς τα ξημερώματα της 15ης Απριλίου κλείνουν ακριβώς 100 χρόνια από τότε που βυθίστηκε το θρυλικό υπερωκεάνιο, παρασύροντας στο θάνατο 1.523 ανθρώπους, το ενδιαφέρον για τον Τιτανικό είναι πιο ζωηρό από ποτέ.
– Γιατί συναρπάζει, τόσο πολύ ακόμη, η ιστορία του Τιτανικού;
«Αν δεν είχε γίνει το ναυάγιο του Τιτανικού θα έπρεπε να το εφεύρουμε. Ο Τιτανικός είναι η πιο δυνατή σύγχρονη παραβολή και η πιο συχνή μεταφορά για την καταστροφή. Εκφράσεις όπως «αλλάζοντας θέση στις ξαπλώστρες του Τιτανικού» δεν χρειάζονται εξήγηση: συμβολίζουν το μάταιο εγχείρημα.
Σε μια εποχή όπου έχουμε λίγες μεταφορές, οι οποίες γίνονται αμέσως κατανοητές – οι αναφορές σε κλασικά κείμενα και στη Βίβλο δεν είναι ευρέως γνωστές σήμερα – όλοι καταλαβαίνουν τί σημαίνει Τιτανικός.
Η ζωή και ο θάνατος των πλουσίων της πρώτης θέσης, αλλά και των φτωχών της τρίτης, που μετανάστευαν αναζητώντας μια νέα αρχή στις ΗΠΑ, το θάρρος και η αυτοθυσία – αξίες που θαυμάζουμε – αλλά και η δειλία, η υπεροψία κάποιων άλλων, συναρπάζουν τον κόσμο περισσότερο από άλλες ιστορίες καταστροφής.
Παραμονές της 100ής επετείου, ναυάγια όπως του Costa Concordia δείχνουν και σήμερα την ανθρώπινη αλαζονεία και την αποτυχία της τεχνολογίας».
– Αναρίθμητα βιβλία έχουν γραφτεί για την τραγωδία του 1912, και τον απόηχό της. Τί κάνει το «Χρυσές Ζωές, Μοιραίο Ταξίδι» να ξεχωρίζει; Και γιατί επικεντρωθήκατε στους επιβάτες της πρώτης θέσης;
«Στα περισσότερα βιβλία, πρωταγωνιστής είναι ο Τιτανικός, Οι επιβάτες παίζουν δευτερεύοντες ρόλους, με ταμπέλες όπως «ο εκατομμυριούχος Τζον Τζέικομπ Αστορ» ή «η σχεδιάστρια μόδας λαίδη Νταφ Γκόρντον». Αποφάσισα να πω την ιστορία των βρετανών αριστοκρατών και των αμερικανών μεγιστάνων, που αποτελούσαν έναν μικρόκοσμο παραδομένο στην απόλαυση. Δεν ξέχασα βέβαια τους φτωχούς μετανάστες που ταξίδευαν στην τρίτη θέση, πολύ κάτω από τα σαλόνια του πλοίου. Και θέλησα να δείξω την υπεροψία αλλά και την αυτοθυσία των ανθρώπων που παγιδεύθηκαν στην τραγωδία».
– Ακούγεται συχνά ότι το ναυάγιο του Τιτανικού σήμανε «το τέλος μιας εποχής». Συμφωνείτε;
«Με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τελείωσε η εδουαρδιανή περίοδος στην Αγγλία, και η λεγόμενη Χρυσή Εποχή στην Αμερική. Μερικοί βλέπουν τον Τιτανικό σαν συμβολικό κώδωνα κινδύνου προς μια αυτάρεσκη κοινωνία, γεμάτη ταξικές διακρίσεις, που όδευε ολοταχώς, χωρίς να το ξέρει, προς την καταστροφή, στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου.
Με ρωτούν συχνά αν πιστεύω ότι ο Τιτανικός θα ξεχαστεί, μόλις τελειώσουν οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια. Είμαι βέβαιος για το αντίθετο. Ο Τιτανικός θα συνεχίζει να ταξιδεύει στη συλλογική μας μνήμη για πολλά χρόνια ακόμη, με τα διαχρονικά μαθήματα για τον ηρωισμό, την αυτοθυσία, αλλά και για τους κινδύνους της απληστίας και της τεχνολογικής ύβρεως που διδάσκει».
