Θα εξαπολύσει το Ισραήλ στρατιωτική επίθεση εναντίον του Ιράν; Το φοβερό ερώτημα απασχολεί όλο και περισσότερο τη διεθνή κοινότητα. Το Ιράκ και το Αφγανιστάν έχουν φύγει από την επικαιρότητα, ο Οσάμα μπιν Λάντεν έχει φύγει από τη μέση και η ειρήνη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες. Την περασμένη εβδομάδα ΗΠΑ και ΕΕ έδειξαν την πρόθεσή τους να δώσουν μία ευκαιρία στη διπλωματία. Το Ισραήλ όμως επιμένει ότι «όλες οι επιλογές», μη εξαιρουμένης της στρατιωτικής, βρίσκονται στο τραπέζι. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου ξεκαθάρισε ότι «η αποτροπή της απειλής δεν είναι ζήτημα ημερών ή εβδομάδων, αλλά ούτε και ετών» – κάνοντας την έγκυρη εφημερίδα «Χααρέτς» να βάλει πρωτοσέλιδο τίτλο: «Πιθανή στους επόμενους μήνες η επιδρομή εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν». Τα σχέδια των ισραηλινών επιτελών για το «απόλυτο» πλήγμα είναι πανέτοιμα. Φωτιά στους ιρανικούς αντιδραστήρες θα σημαίνει επικίνδυνη πυρκαγιά βίας και μισαλλοδοξίας στη Μέση Ανατολή, αλλά και άγρια καιροσκοπικά παιχνίδια με τις τιμές του πετρελαίου.

«Κύριε πρόεδρε, πείτε όχι στην επιλογή του πολέμου με το Ιράν» ήταν ο τίτλος της ολοσέλιδης καταχώρισης που δημοσιεύτηκε στην «Washington Post» τη Δευτέρα, την ημέρα που συναντήθηκε ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα με τον Βενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο. Η καταχώριση φέρει την υπογραφή υψηλόβαθμων αξιωματούχων εν αποστρατεία των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και των μυστικών υπηρεσιών.


«Το Ισραήλ θεωρεί κόκκινη γραμμή την πυρηνική ικανότητα του Ιράν, υποστηρίζοντας ότι η μοναδική αποδεκτή εγγύηση ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει πυρηνικό όπλο είναι να μη διαθέτει πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου. Η κυβέρνηση Ομπάμα τοποθετεί την κόκκινη γραμμή όχι στον εμπλουτισμό του ουρανίου – ο οποίος επιτρέπεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο – αλλά στο ίδιο το πυρηνικό όπλο» λέει στο «Βήμα» ο Τρίτα Πάρσι, πρόεδρος του Εθνικού Ιρανοαμερικανικού Συμβουλίου που χρηματοδότησε την καταχώριση. Με άλλα λόγια, το Ισραήλ δηλώνει ότι θα χτυπήσει όταν θεωρήσει ότι η Τεχεράνη διαθέτει την τεχνολογία να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, ενώ η Ουάσιγκτον πιστεύει ότι η στρατιωτική δράση είναι απαράδεκτη πριν η Τεχεράνη κατασκευάσει το όπλο αυτό.

«Η ισραηλινή κόκκινη γραμμή οδηγεί απευθείας σε έναν αχρείαστο και αντιπαραγωγικό πόλεμο. Η κυβέρνηση Ομπάμα πρέπει να αντισταθεί σθεναρά γιατί διαφορετικά θα οδηγηθούμε τόσο σε έναν πόλεμο όσο και σε ένα πυρηνικό Ιράν» συνεχίζει ο Πάρσι. Οι περισσότεροι Αμερικανοί συμφωνούν μαζί του: σε δημοσκόπηση της Pew Research την περασμένη εβδομάδα, το 51% επιθυμεί οι ΗΠΑ να παραμείνουν ουδέτερες αν το Ισραήλ επιτεθεί στο Ιράν.
«Η μεγάλη ανησυχία μας δεν είναι οι Παλαιστίνιοι, αλλά η Ιρανοί» μας είπε ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Αβιγκντόρ Λίμπερμαν τον οποίο συναντήσαμε στην Ιερουσαλήμ τον Νοέμβριο. «Το Ιράν έχει εισχωρήσει στο Ιράκ, στην Υεμένη – αποτελεί απειλή για όλο τον κόσμο. Η Τεχεράνη χρησιμοποιεί το Ισραήλ για να συσπειρώνει τους Ιρανούς, αλλά η πρώτη της προτεραιότητα είναι οι χώρες του Κόλπου. Στόχος της είναι να ελέγξει την παγκόσμια ενεργειακή πολιτική. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη σημασία στο ιρανικό ζήτημα».
Η κατάσταση θυμίζει ανησυχητικά την περίοδο πριν από την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Αντί να επικεντρωθούμε στα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το Ιράν πρόκειται πράγματι να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο, επικεντρωνόμαστε στην ανάγκη ή μη ενός προληπτικού χτυπήματος κατά των πυρηνικών του εγκαταστάσεων.
Πολλοί πιστεύουν ότι ένα «χειρουργικό» χτύπημα-αστραπή ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας και ότι, δεδομένης της δηλωμένης πρόθεσης και της ικανότητας του Ιράν να αντεπιτεθεί, το Ισραήλ θα αναγκαστεί να πλήξει επίσης την ιρανική αεροπορία και το οπλοστάσιο. Αυτό θα πυροδοτήσει μια ισραηλοϊρανική σύρραξη με ανεξέλεγκτες επιπτώσεις. Οι Ισραηλινοί εκτιμούν ότι η Τεχεράνη μπλοφάρει όταν προειδοποιεί με αντίποινα.
Ο ισραηλινός αναλυτής Αβι Μέλαμεντ, ειδικός στις μυστικές υπηρεσίες και τη Μέση Ανατολή, θεωρεί ότι η στρατιωτική αντιπαράθεση δεν είναι αναπόφευκτη. «Το ιρανικό καθεστώς υφίσταται μεγάλη πίεση. Μία αιτία είναι οι κυρώσεις που του επέβαλε η διεθνής κοινότητα» λέει στο «Βήμα». «Το Ιράν έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει ανάφλεξη στην περιοχή διατάσσοντας τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς να κατευθύνουν το οπλοστάσιό του εναντίον του Ισραήλ».
Ο ίδιος όμως πιστεύει ότι ούτε η λιβανέζικη οργάνωση ούτε η παλαιστινιακή θα σπεύσουν να υπακούσουν την Τεχεράνη. «Ο κυριότερος λόγος είναι η κρίση στη Συρία» λέει. «Η κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ θα καταφέρει μεγάλο πλήγμα στο Ιράν». Ο Μπασάρ αλ Ασαντ είναι ο κυριότερος στρατηγικός σύμμαχος της Τεχεράνης. Αν καταρρεύσει θα μείνει ξεκρέμαστη η Χεζμπολάχ, η οποία βασίζει πολλά στην υποστήριξη της Δαμασκού. «Η Χαμάς, που παραδοσιακά διατηρούσε το αρχηγείο της στη Συρία υπό την αιγίδα του Ασαντ, επέλεξε να εγκαταλείψει το συριακό πλοίο που βουλιάζει. Σήμερα η ηγεσία της ταξιδεύει στον αραβικό κόσμο αναζητώντας άλλον οικοδεσπότη. Ολα αυτά έχουν αποδυναμώσει το Ιράν». Ο Μέλαμεντ θεωρεί ότι η Δύση μπορεί να πείσει το Ιράν χωρίς να μεταχειριστεί βία, αρκεί να επικεντρωθεί σε δύο στόχους: «Να αυξήσει τις κυρώσεις κατά του ιρανικού καθεστώτος και να επισπεύσει την πτώση του Ασαντ».

Ανοιγοκλείνουν οι πόρτες του πετρελαίου
Το εμπάργκο θα στερήσει από την ευρωπαϊκή αγορά μισό εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα

Ενα ερώτημα, τεράστιας σημασίας, που συνοδεύει την πιθανή επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν αφορά το πετρέλαιο: η Τεχεράνη έχει προειδοποιήσει ότι, ως απάντηση, θα κλείσει τα Στενά του Ορμούζ απ’ όπου περνάει το 40% της παγκόσμιας θαλάσσιας διακίνησης πετρελαίου – με όλες τις αυξητικές επιπτώσεις που θα έχει αυτό στην τιμή. Εννοείται ότι μια στρατιωτική σύρραξη στα Στενά αυτά θα μπορούσε πολύ εύκολα να κλιμακωθεί σε πόλεμο που θα εμπλέξει το Ιράν και την ευρύτερη περιοχή.

Αυξητικά στις τιμές του πετρελαίου όμως λειτουργούν και οι κυρώσεις που επιβάλλει η Δύση στην Τεχεράνη. Από 1ης Ιουλίου τίθεται σε εφαρμογή η απόφαση της ΕΕ για εμπάργκο στο πετρέλαιο από το Ιράν (20% των ιρανικών εξαγωγών), καθώς και στην ασφάλιση των τάνκερ που μεταφέρουν ιρανικά πετρελαϊκά προϊόντα – απόφαση που αφορά το 95% των τάνκερ παγκοσμίως τα οποία ασφαλίζονται στις 13 εταιρείες που εδρεύουν στο Λονδίνο. Το εμπάργκο θα στερήσει από την ευρωπαϊκή αγορά μισό εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα.
Οι κυρώσεις κατά του Ιράν έρχονται σε μια περίοδο όπου είναι δύσκολο να αναζητήσει η Ευρώπη εναλλακτικές πηγές για την ενεργειακή τροφοδοσία της, καθώς η Αραβική Ανοιξη έχει περιορίσει την παραγωγή στη Βόρεια Αφρική και στη Συρία, ενώ η Σαουδική Αραβία, η μόνη που θα μπορούσε να αυξήσει τις εξαγωγές για να καλύψει το κενό, διστάζει να το κάνει για να μη ρίξει τις τιμές.
Τυχόν αύξηση της τιμής του πετρελαίου θα αντισταθμίσει τις επιπτώσεις των κυρώσεων για την Τεχεράνη. Ακόμη και η «φιλολογία» περί ισραηλινής επίθεσης στο Ιράν ωθεί τις τιμές προς τα επάνω. Οι επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία είναι τέτοιες ώστε κορυφαίος αναλυτής της HSBC δήλωσε ότι «το πετρέλαιο είναι η νέα Ελλάδα» για την ΕΕ.
Η Αθήνα βρίσκεται σε δεινή θέση. Την ώρα που προσπαθεί να ορθοποδήσει οικονομικά, αναγκάζεται να διακόψει την προμήθεια πετρελαίου από το Ιράν το οποίο της το πουλάει με πίστωση. Αναζητεί εναλλακτικές χώρες για την ενεργειακή τροφοδοσία της, προκειμένου να πάψει να εξαρτάται τόσο από τους Ιρανούς οι οποίοι καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο των ελληνικών αναγκών σε πετρέλαιο.
Βόμβες made in USA και 11 κιλά ουράνιο τον μήνα

* Σύµφωνα µε την τελευταία έκθεση της ΙΑΕΑ, το Ιράν τριπλασίασε την παραγωγή εµπλουτισµένου ουρανίου κατά 20%, φθάνοντας τα 11 κιλά τον µήνα. Το ουράνιο αυτό χρησιµοποιείται για ιατρικούς σκοπούς, όµως θα µπορούσε να αποτελέσει σκαλί προς το εµπλουτισµένο, κατά 90%, που χρησιµοποιείται στα πυρηνικά όπλα.

* Το Ισραήλ προµηθεύεται «έξυπνες» αµερικανικές βόµβες CBU-28 που µπορούν να διαπεράσουν το έδαφος και να πλήξουν τις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Ισραηλινοί και Αµερικανοί υποβαθµίζουν την αγορά για να µη θεωρηθεί (από τους αφελείς…) ότι οι ΗΠΑ συνέδραµαν σε τυχόν ισραηλινή επίθεση.

* Οι ειδικοί επικαλούνται τη ρήση του Τσόρτσιλ (για τη Ρωσία) λέγοντας ότι το να προσπαθεί κάποιος να µαντέψει τις προθέσεις του Ισραήλ και του Ιράν είναι σαν «να προσπαθεί να λύσει έναν γρίφο που περιβάλλεται από µυστήριο µέσα σ’ ένα αίνιγµα».

* Το Ισραήλ είναι βέβαιο ότι το Ιράν προσπαθεί να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο. Η Ουάσιγκτον πιστεύει ότι οι Ιρανοί κρατούν ανοιχτό το ενδεχόµενο, όµως δεν έχουν λάβει ακόµα την απόφαση. Η Τεχεράνη υποστηρίζει ότι το πυρηνικό της πρόγραµµα είναι για ειρηνικούς σκοπούς.
Ο αναλυτής Ελι Κάρμον διακρίνει «πάραθυρο ευκαιρίας»
«Η πιο κατάλληλη περίοδος είναι από τον Απρίλιο ως τον Ιούνιο»
«Είναι σαφές ότι επικρατεί ευρέως η αντίληψη να δοθεί χρόνος στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ελι Κάρμον από το Ινστιτούτο Κατά της Τρομοκρατίας στη Χερζλίγια του Ισραήλ. Σε ερώτησή μας για το πότε θα τοποθετούσε μια πιθανή ισραηλινή επίθεση, απαντά: «Χρειάζονται τουλάχιστον δυο-τρεις μήνες για να φέρουν αποτέλεσμα οι διαπραγματεύσεις. Το Ισραήλ θα πιέσει τις ΗΠΑ και την ΕΕ να μην αφήσουν την Τεχεράνη να καθυστερεί για να κερδίζει χρόνο».
Ο δρ Κάρμον αναλύει το «παράθυρο ευκαιρίας» για τυχόν στρατιωτική δράση: «Οταν θα υπάρξουν πληροφορίες ότι το Ιράν έχει αποκτήσει την τεχνολογία για να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα σε συνδυασμό με τη μετεωρολογική κατάσταση: από το φθινόπωρο, όταν αρχίζουν βροχές και καταιγίδες, είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί επίθεση, ενώ το καλοκαίρι υπάρχουν αμμοθύελλες. Η πιο κατάλληλη περίοδος είναι από τον Απρίλιο ως τον Ιούνιο, αλλά οι διαπραγματεύσεις θα συνεχίζονται τουλάχιστον ως τον Μάιο».

«Η επίθεση εναντίον του Ιράν δεν είναι αναπόφευκτη» προσθέτει. «Αν υπάρξει διπλωματική ή πολιτική λύση, το Ισραήλ δεν θα επιμείνει στη στρατιωτική».
Τον ρωτάμε τι απαντάει σε όσους υποστηρίζουν ότι μια επίθεση θα καθυστερούσε το πυρηνικό πρόγραμμα μόνο για μερικά χρόνια και θα ενίσχυε την αποφασιστικότητα των μουλάδων να αποκτήσουν τη βόμβα. «Θα το καθυστερούσε από δύο ως 10 χρόνια» απαντά. «Σκεφτείτε όμως ότι καθεμία από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Μπουσέχρ, στο Αράκ και στη Νατάνζ χρειάστηκε χρόνια για να ολοκληρωθεί. Επιπλέον, μια επίθεση θα λειτουργούσε αποτρεπτικά για τη μελλοντική ανοικοδόμηση».
Του ζητούμε να αναλύσει το χειρότερο σενάριο για τις επιπτώσεις μιας επίθεσης στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. «Το Ιράν θα απαντήσει στέλνοντας πυραύλους στο Ισραήλ και θα ενεργοποιήσει το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ, της Συρίας και της Χαμάς. Παράλληλα θα ενισχύσει τη διεθνή τρομοκρατία, όπως είδαμε προσφάτως στο Δελχί και στην Μπανγκόκ. Το τελευταίο εξάμηνο όμως έδειξε ότι η Συρία δεν είναι σε θέση να ξεκινήσει πόλεμο, ενώ η Χαμάς απομακρύνεται από τη Δαμασκό και πλησιάζει το Κάιρο».
Κατά την άποψή του, δύο είναι οι παίκτες που προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία: το ιρανικό καθεστώς και η Χεζμπολάχ. «Είμαι βέβαιος ότι η Χεζμπολάχ θα επέμβει διότι αποτελεί τμήμα της ιρανικής στρατιωτικής μηχανής».
Αλλά και οι επιπτώσεις ενός πυρηνικού Ιράν είναι εξίσου σοβαρές με εκείνες του πολέμου: «Η πυρηνική Τεχεράνη θα υποστηρίξει τη Χεζμπολάχ προκειμένου αυτή να πάρει τον έλεγχο του Λιβάνου και θα αρχίσει να κινείται στον Κόλπο. Σύντομα το Ιράν θα ελέγχει τον Κόλπο, συμπεριλαμβανομένων των Στενών του Ορμούζ, κάτι που θα οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση, αστάθεια και αναμόχλευση της σιιτικής πλειοψηφίας στο Ιράκ και στο Μπαχρέιν. Η Τεχεράνη θα προσπαθήσει να εξαγάγει την ισλαμική επανάσταση. Ενα πυρηνικό Ιράν θα δώσει την ευκαιρία να αποκτήσουν πυρηνικά ως αποτρεπτικό όπλο η Αίγυπτος, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ