«Εξυπνη» άμυνα λόγω λιτότητας

Μπορεί η Ελλάδα να παίξει «έξυπνη» άμυνα απέναντι στην Τουρκία; Αυτό το ερώτημα απασχολεί κορυφαίους επιτελείς του Πενταγώνου σε μια χρονική συγκυρία που η Αθήνα, πιεζόμενη από τη δύσκολη οικονομική κατάσταση, υποχρεώνεται να συμπιέσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της. Στρατιωτικές πηγές εξηγούν στο «Βήμα της Κυριακής» ότι η περίοδος όπου η ελληνοτουρκική ισορροπία στο Αιγαίο μετριόταν μόνο σε απόλυτους αριθμούς έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Για αυτό και η μόνη λύση είναι τα «έξυπνα συστήματα» και η έμφαση σε εναέρια μέσα. «Δεν υπάρχουν περιθώρια για μεγάλες προμήθειες,διότι δεν οδηγούν και πουθενά.Αν δεν υπήρχε η τρόικα, θα έπρεπε κατά κάποιον τρόπο να την εφεύρουμε» σχολιάζουν χαρακτηριστικά. Προσθέτουν μάλιστα ότι τα δύο ατυχήματα που συνέβησαν αυτή την εβδομάδα στην Πολεμική Αεροπορία, με ένα F-16 Βlock 52+ να πιάνει φωτιά στον αέρα και ένα Μirage 2000 να πέφτει στη θάλασσα από βλάβη στον κινητήρα, δείχνουν ότι το πρώτο μέλημα πρέπει να είναι η σωστή συντήρηση των συστημάτων που υπάρχουν και όχι η αγορά νέων.



Ως σήμερα η κατάρτιση των εξοπλιστικών προγραμμάτων «είχε τη λογική σουπερμάρκετ» κατά την έκφραση κορυφαίου στελέχους του Πενταγώνου. Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Εξοπλισμών της επόμενης 15ετίας πάντως έχει μειωθεί δραματικά στα 14,5 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι ετησίως το ποσό προς δαπάνη δεν ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Και η έμφαση δίνεται πλέον στην προμήθεια ανταλλακτικών, πυρομαχικών, ακόμη και καυσίμων.

Στο θέμα των ανταλλακτικών η πρώτη κίνηση ήταν η παραγγελία κινητήρων για τα μαχητικά F-16. Οσον αφορά τα πυρομαχικά, το πλέον καυτό ζήτημα είναι αυτό των βλημάτων 120 χιλιοστών των 170 πανάκριβων Leopard που αγοράστηκαν… άσφαιρα. Γερμανοί, Αμερικανοί και Ισραηλινοί ερίζουν για την προμήθεια περίπου 12.000 βλημάτων σε πρώτη φάση. Την ίδια στιγμή, η αγορά όπλων μετατίθεται στις ελληνικές καλένδες – με την εξαίρεση της κατασκευής των δύο νέων υποβρυχίων 214 που και αυτά, για ορισμένους, αποτελούν πολυτέλεια. Το «πρώτο αίμα» που χύθηκε στο πεδίο αυτό ήταν η ματαίωση της προμήθειας των περίπου 450 τεθωρακισμένων οχημάτων ΒΜΡ3ΗΕL από τη Ρωσία, κατάλοιπο της διακυβέρνησης Καραμανλή.

Το μεγάλο παιχνίδι αυτή τη στιγμή όμως γίνεται γύρω από την προμήθεια των γαλλικών φρεγατών FRΕΜΜ. Παρά τις αρχικές- προφορικές- δεσμεύσεις της προηγούμενης κυβέρνησης για αγορά 4+2 σκαφών και τις ασφυκτικές πιέσεις της κυβέρνησης Σαρκοζί ακόμη και πριν από λίγες εβδομάδες, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει αρχίσει να σχηματοποιείται η άποψη ότι αυτή η προμήθεια δεν πρέπει να προχωρήσει. Και αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, λόγω του υψηλότατου κόστους (κατά ορισμένους άνω των 5 δισ. ευρώ). Δεύτερον, λόγω του ότι το περιβάλλον του Αιγαίου απαιτεί πιο ευέλικτα σκάφη, όπως, για παράδειγμα, κορβέτες. Αλλωστε, η Τουρκία έχει ήδη ξεκινήσει μεγάλο πρόγραμμα ναυπήγησης κορβετών.

Το ισοζύγιο ισχύος στην αεροπορία πάντως έχει γείρει πολύ υπέρ της Αγκυρας. Μπορεί η Ελλάδα να έχει 300 αεροσκάφη, ο αριθμός αυτός όμως υπάρχει μόνο στα χαρτιά. Τα 43 Α-7 είναι αεροσκάφη άλλης εποχής, με τεράστιο κόστος συντήρησης, και η απόσυρσή τους πλησιάζει. Ο κορμός είναι τα περίπου 160 F-16 και τα 45 Μirage που προσφέρουν και συγκριτικό πλεονέκτημα στην ελληνική πλευρά. Για τη διατήρηση ισορροπίας, η προμήθεια τουλάχιστον 60 νέων αεροσκαφών κρίνεται απαραίτητη αλλά στην παρούσα συγκυρία οποιαδήποτε δέσμευση θα ήταν παρακινδυνευμένη. Από την πλευρά της η Τουρκία σχεδιάζει την προμήθεια τουλάχιστον 100 F-35 JSF, τύπου Stealth, από το 2014, και ίσως αγοράσει και 30 F-16 ως τότε.

Η νέα Δομή Δυνάμεων δεν έφτασε «το μαχαίρι στο κόκαλο», παρά τις διακηρύξεις. Σε όλη την επικράτεια υπάρχουν περίπου 800 στρατόπεδα και μονάδες, αλλά δεν περικόπηκαν δραστικά ώστε να εξοικονομηθούν πόροι (από τη λογιστική υποστήριξη ως την εκμετάλλευση της «χακί» ακίνητης περιουσίας), να δημιουργηθούν στη θέση τους καλύτερα επανδρωμένες μονάδες κυρίως στα ανατολικά της χώρας και να καταργηθούν άχρηστα οπλικά συστήματα. Τεράστιο εμπόδιο όρθωσαν τόσο οι τοπικοί βουλευτές όσο και τα Γενικά Επιτελεία. «Είναι δυνατόν να έχουμε τέσσερα Σώματα Στρατού για να συντηρούμε αστέρια;» αναρωτιούνται πολλοί. Το πρόβλημα επιτείνεται από τη «λειψανδρία» λόγω της ανοργάνωτης μείωσης της στρατιωτικής θητείας, με αποτέλεσμα προωθημένες μονάδες, ακόμη και στον Εβρο, να μην είναι επαρκώς επανδρωμένες και οι οροφές προσωπικού να είναι παραπλανητικές.

Λόγω οικονομικών συνθηκών, όμως, «η Ελλάδα πρέπει να παίξει άμυνα στην… άμυνα για τρία-τέσσερα χρόνια» τονίζει στρατιωτική πηγή. Αυτό σημαίνει έμφαση στη συντήρηση των υπαρχόντων συστημάτων, καλύτερη εκπαίδευση και έξυπνο σχεδιασμό.

Οι γνωρίζοντες λένε ότι μια από τις βασικές προτεραιότητες πρέπει να είναι η προμήθεια μεταφορικών ελικοπτέρων ώστε να αυξηθεί η ταχύτητα μεταφοράς μονάδων- κυρίως στα νησιά- αλλά και ελικοπτέρων για έρευνα και διάσωση. Πρόσφατα, ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Βετσντί Γκιονούλ ανακοίνωσε την προμήθεια 109 μεταφορικών ελικοπτέρων, κόστους περίπου 4 δισ. δολαρίων. Χρειάζονται επίσης ταχύπλοα σκάφη. Η διασπορά νησιών και βραχονησίδων μετατρέπει άλλωστε το Αιγαίο στο κύριο θέατρο επιχειρήσεων, όπου ένα επεισόδιο τύπου Ιμια δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η ταχύτητα εξασφαλίζεται όταν έχεις σωστές πληροφορίες. Η απόκτηση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UΑVs) είναι λοιπόν προτιμότερη από την αγορά φρεγατών, όπως επίσης η προμήθεια όπλων που δεν διαθέτει ο αντίπαλος. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι γαλλικοί πύραυλοι Scalp Νaval (τοποθετούνται σε πλοία και αεροσκάφη) και το σύστημα Spice που μας προσφέρουν οι Ισραηλινοί για μεγαλύτερο βεληνεκές και ακρίβεια βομβών. Εμφαση έχει αποφασιστεί επίσης να δοθεί στους δορυφόρους, όπως αποδεικνύει η συμμετοχή μας στα προγράμματα Ηelios και ΜUSΙS.