Δεν είναι μόνο τα απούλητα τσιμέντα. Από τον τουρισμό μέχρι το ποδόσφαιρο και την παραγωγή κρασιού, παραδοσιακοί πυλώνες της ισπανικής οικονομίας έχουν βρεθεί στο κόκκινο.
Η πρόβλεψη είναι ότι εφέτος ο τουρισμός θα μειωθεί κατά περίπου 10%, κυρίως εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Η Ισπανία είναι ο τρίτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο μετά τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Πέρυσι την είχαν επισκεφθεί 57,4 εκατ. τουρίστες.
Η κρίση «εξαφάνισε» από τους καταλόγους γνωστές ποικιλίες εγχώριων κρασιών, όπως οι Ριμπέρα και Ριόχα. Δισεκατομμύρια λίτρα κρασιού παραμένουν αδιάθετα στα κελάρια των οινοπαραγωγών της Ισπανίας- της τρίτης μεγαλύτερης οινοπαραγωγού χώρας στον κόσμο. «Οτιδήποτε κοστίζει περισσότερο από 2,80 ευρώ το ποτήρι καταλήγω να το πίνω μόνος μου» λέει ο Ανχελ Ιμπάνεθ, ιδιοκτήτης του μπαρ La Dominicana στη Μαδρίτη. Η Ισπανία έχει σήμερα 47 εκατ. κατοίκους, επτά εκατ. περισσότερους από ό,τι πριν από 10 χρόνια, κυρίως λόγω της μετανάστευσης, νόμιμης και λαθραίας. Μόνιμο αγκάθι για τις κυβερνήσεις στη Μαδρίτη είναι οι εθνικισμοί των γηγενών. Σε μια χώρα που έχει πίσω της έναν εμφύλιο, έναν αιώνα αποσχιστικών κινημάτων, τέσσερις δεκαετίες φρανκισμού και άλλες τόσες ένοπλης δράσης της ΕΤΑ, Βάσκοι και Καταλανοί βρίσκονται σε μόνιμη πορεία αυτονομίας.
«Η βασική σύγκρουση στη μεταδικτατορική Ισπανία δεν διεξάγεται μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς,αλλά μεταξύ της σκληρής και της διαλλακτικής γραμμής έναντι των περιφερειακών εθνικισμών, κυρίως των Βάσκων και των Καταλανών» έγραψε χαρακτηριστικά ο Χουάν Κάρλος Μερίνο, πολιτικός αναλυτής στην εφημερίδα «La Vanguardia». Από το 2000 ως σήμερα, τα 2/3 των κατοικιών που οικοδομήθηκαν στην Ευρώπη ήταν στην Ισπανία: χτίζονταν περίπου 700.000 κατοικίες τον χρόνο, δηλαδή όσες χτίζονταν στη Γαλλία, στη Γερμανία και στη Βρετανία μαζί. Μέχρι που το 2008 οι τιμές κατέρρευσαν και περισσότερες από 2.700 κατασκευαστικές εταιρείες χρεοκόπησαν.
Σήμερα, το 16% των ισπανικών κατοικιών είναι άδειες, αριθμός ρεκόρ για την Ευρώπη. Ο βρετανικός «Εconomist» υπολόγισε μάλιστα ότι τα ισπανικά ακίνητα παραμένουν υπερτιμημένα κατά 48,7%.
«Αυτό που οι οικονομολόγοι και οι πολιτικοί αποκαλούν ισπανική κρίση είναι στην ουσία τρία μεγάλα προβλήματα,που έχουν γίνει ένα.Το πρώτο είναι η οικονομική κατάσταση στο εσωτερικό της ευρωζώνης, με την Ελλάδα,την Ιρλανδία και την Πορτογαλία εκτός εξωτερικού δανεισμού λόγω υπέρογκων επιτοκίων.Μετά είναι η κατάρρευση στην ισπανική αγορά ακινήτωνκαι, τέλος,το μακροχρόνιο πρόβλημα της ισπανικής αγοράς εργασίας,με έναν στους πέντε να έχει μείνει επισήμως άνεργος» λέει στο «Βήμα» ο Χοσέ Ινιάθιο Τορεμπλάνκα, αναλυτής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Διεθνείς Σχέσεις (ΕCFR).
Η σημερινή είναι η χειρότερη κρίση που έζησαν οι Ισπανοί από το τέλος του φρανκισμού και τη δεκαετία του 1970. Ετσι φαίνεται μάλλον απίθανο να ξαναδώσουν την εξουσία στους σοσιαλιστές στις εκλογές του 2012.
Ο πρωθυπουργός Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο, που μόλις ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να επιδιώξει τρίτη θητεία, μεταφέρει την ευθύνη στους συντρόφους του του Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά και στην πολιτική ηγεσία του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος που αντιπροσωπεύει την αξιωματική αντιπολίτευση. Οι σοσιαλιστές αναμένεται να πληρώσουν στις κάλπες τη δημοσιονομική λιτότητα και τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.
Στο εξωτερικό μέτωπο, «αν οι αγορές χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην Ισπανία, τότε χάθηκαν όλα. Η Ισπανία είναι πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει.Συγκεκριμένα στη Γουόλ Στριτ χρησιμοποιούν την έκφραση «too big to fail too big to save» (υπερβολικά μεγάλη για να καταρρεύσει και υπερβολικά μεγάλη για να σωθεί).Ενα πλήρες πακέτο διάσωσης αντίστοιχο με αυτό που δόθηκε στην Ελλάδα και στην Ιρλανδία θα ξεπερνούσε για την Ισπανία τα 400 δισ. ευρώ, ποσό που θα υπερέβαινε τις δυνατότητες του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης» μας λέει ο δρ Τορεμπλάνκα.
Ο ένας στους δύο εργαζομένους ηλικίας από 20 ως 24 ετών εργάζεται με σύμβαση περιορισμένου χρόνου. Ανθρωποι κάθε ηλικίας περιμένουν ώρες κάθε ημέρα στην ουρά έξω από γραφεία ευρέσεως εργασίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οικογένειες ολόκληρες επιβιώνουν χάρη στη σύνταξη ενός παππού…
Φαίνεται ότι μια επιτυχημένη,οργανωτικά και οικονομικά,Ολυμπιάδα δεν είναι αρκετή.Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τους Αγώνες,πινακίδες με τη λέξη «Vende»«Πωλείται» δηλαδή- είναι καρφωμένες έξω από τα περισσότερα άδεια διαμερίσματα.Το «θαύμα» της Βαρκελώνης του 1992,που διαφημίστηκε σαν μεγάλη αστική ανάπλαση,με οργανωμένο σχέδιο,βασικό στοιχείο του οποίου ήταν να αποκτήσει η πόλη μέτωπο προς τη θάλασσα,αφού η αρχική πολεοδομία την ήθελε με γυρισμένη την πλάτη προς την παραλία,έχει γίνει εφιάλτης.
Οι παραλίες της Βαρκελώνης έχουν γίνει καθρέφτης της μεγάλης κρίσης.
Δείχνουν τη σκληρή πραγματικότητα:
χιλιάδες απούλητες πολυκατοικίες,ολόκληρα πολυώροφα συγκροτήματα κατοικιών με πόρτες και παράθυρα καρφωμένα με σανίδες.Αλλα έχουν τελειώσει και περιμένουν,μάταια,τους αγοραστές.Πολλά έχουν μείνει στο μπετόν,άδεια κουφάρια.
«Μα τι νόμιζαν; Οτι όλοι οι Ισπανοί και οι μισοί κάτοικοι της Βόρειας Ευρώπης θα αγόραζαν εδώ εξοχικά; Να τώρα που τους έμειναν απούλητα,άδεια τσιμεντένια κουτιά.Κατέστρεψαν και το τοπίο» λέει η Βερόνικα Λόπεθ,κάτοικος στη Νόβα Μαρ Μπέλα.
Η οικονομική δυσπραγία χτύπησε (και)
την πρωτεύουσα της Καταλωνίας.Τον Ιανουάριο ανακοινώθηκε ότι οι πωλήσεις ακινήτων σημείωσαν κάθετη πτώση 38,6%,σε ετήσια βάση,επιβεβαιώνοντας την κατάρρευση μιας άλλοτε ανθηρής κτηματομεσιτικής αγοράς.
Οι γνώμες διίστανται για το αν η Ισπανία είναι ο επόμενος «πελάτης» στο ταμείο της ΕΕ και του ΔΝΤ. «Η ισπανική οικονομία είναι πιο σφριγηλήκαι κυρίως πολύ πιο μεγάληαπό της Ιρλανδίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, παρά τη χαμηλή ανάπτυξη και την υψηλή ανεργία. Επομένωςδεν πιστεύω ότι η κρίση είναι άμεση» μας λέει ο καθηγητής Μπάλφουρ.
Και εξηγεί: «Στην πολιτική, μετά το τέλος του φρανκισμού, η αρένα έχει δύο ταύρους:τους Σοσιαλιστές και το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ). Ελλειμμα της ισπανικής πολιτικής αυτή τη στιγμή είναι η μεγάλη πόλωσηόχι μόνο σε κομματικόαλλά και σε θεσμικό επίπεδο, όπως π.χ. στη Δικαιοσύνη. Το Λαϊκό Κόμμα είναι το φαβορί για τις εκλογές του 2012, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αλλά η απόφαση του Θαπατέρο να μην είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες».Ο υποψήφιος του ΡΡ Μαριάνο Ραχόι δεν είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής στις σφυγμομετρήσεις και το κόμμα του δεν έχει εξηγήσει ακριβώς τη γραμμή που θα ακολουθήσει αν κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Αντιθέτως, ακολουθεί τη λογική του ώριμου φρούτου: πιστεύει ότι η κρίση και η δυσφορία του λαού θα το οδηγήσουν εύκολα στην εξουσία στις επόμενες εκλογές.
«Αν γίνονταν σήμερα εκλογές, το Λαϊκό Κόμμα θα έπαιρνε από 43% ως 49% και η διαφορά του με τους Σοσιαλιστές θα ήταν 11-19 μονάδες. Το εκλογικό σώμα, ακόμη και εκείνο που έχει προοδευτικές θέσεις, δεν συγχωρεί στον πρωθυπουργό την καθυστέρηση με την οποία αναγνώρισε την ύπαρξη της κρίσης και άρχισε να λαμβάνει μέτρα» λέει ο καθηγητής Μπάλφουρ. Υπογραμμίζει μάλιστα ότι «σχεδόν ολόκληρη η κοινωνική πολιτική του Θαπατέρο έχει κατεδαφιστεί από τον οικονομικό σεισμό:τέρμα τα 400 ευρώ στους ανέργους μακράς διαρκείας, τέρμα και τα 2.500 ευρώ στις γυναίκες που τεκνοποιούν. Το Λαϊκό Κόμμα ρίχνει αλάτι στις πληγέςυπενθυμίζοντας ότι το 43% των Ισπανών κάτω των 25 ετών είναι άνεργοι και ζητώντας την τιμωρία των Σοσιαλιστών στις κάλπες». Ο καθηγητής της LSΕ θεωρεί φαβορί για τη διαδοχή του Θαπατέρο τον υπουργό Εσωτερικών Αλφρέδο Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα. Ρήτορας και πρώην αθλητής, ο 59χρονος καθηγητής Χημείας ασχολείται με την πολιτική εδώ και 30 χρόνια.
Στα 40 του ήταν βασικό στέλεχος της κυβέρνησης του Φελίπε Γκονθάλεθ. Επί Θαπατέρο ανέλαβε το πιο δύσκολο έργο, τις διαπραγματεύσεις με την ΕΤΑ.
Ξεχάστε την ταπεινή παέγια με ρύζι και θαλασσινά και τα βολικά μεζεδάκια τάπας. Ξεχάστε και την πρωτοκαθεδρία των γάλλων σεφ.
Εχοντας κλέψει τα σκήπτρα από τους γείτονες Γάλλους, η περίφημη cocina Εspanola- η ισπανική κουζίνα- έχει αναδειχθεί στην πιο αναγνωρισμένη παγκοσμίως υψηλή γαστριμαργική περιπέτεια.
Εδώ γεννήθηκαν η μοριακή γαστρονομία και ένας αστερισμός από διάσημους σεφ, όπως ο Φεράν Αντριά, που μαγειρεύουν με σημαία τον πειραματισμό και την έκπληξη: κάνουν την αμυγδαλόψυχα «τυρί» και τα σπαράγγια «ψωμί», συνοδεύουν τα κυρίως πιάτα με μυστηριώδη «μαγειρικό αφρό» (με μανιτάρια, παντζάρια ή κρέας) και για γλυκό προσφέρουν «τριμμένο πάγο με βατόμουρο και άρωμα καπνού» ή «κατεψυγμένο ουίσκι σάουερ».
Πόλεις όπως το Σαν Σεμπαστιάν, στη χώρα των Βάσκων, φημίζονται για εστιατόρια με σεφ όπως ο Χουάν Μαρί Αρθάκ και ο Μαρτίν Μπερασατεγκί, πρωτοπόροι μιας μαγειρικής δημιουργίας που παίζει με πρωτότυπες τεχνικές και αντισυμβατική χρήση πρώτων υλών.
Με την απόφασή του να κλείσει για δύο χρόνια, από το 2012 ως το 2014, το θρυλικό εστιατόριό του στα βόρεια της Βαρκελώνης, το Ελ Μπούλι, ο Αντριά βρέθηκε πάλι στα πρωτοσέλιδα. Κάθε χρόνο 300.000 πελάτες προσπαθούν να κάνουν κράτηση, για να μπορέσουν μόνο οι 8.000 να πληρώσουν περί τα 250 ευρώ το άτομο και να γευθούν τις δημιουργίες του.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
