ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ Oταν άλλοι θεωρούν τα σκουπίδια βρώμικο πρόβλημα, οι Δανοί τα βλέπουν ως καθαρό και εναλλακτικό καύσιμο, ή ακόμη και ως πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η Δανία διαθέτει πλέον δεκάδες μη συμβατικές μονάδες αποτέφρωσης, επεξεργασίας και ανακύκλωσης σκουπιδιών, δηλαδή υπερσύγχρονα εργοστάσια τα οποία μετατρέπουν τα απορρίμματα σε ενέργεια και θέρμανση για τις κοινότητες που τα φιλοξενούν, με τεράστια οφέλη για το περιβάλλον. Η χρήση αυτών των μονάδων έχει μειώσει όχι μόνο τις ενεργειακές δαπάνες και την εξάρτηση της Δανίας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά και τη χρήση των χωματερών και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στην πραγματικότητα, οι μονάδες αυτές λειτουργούν τόσο καθαρά και χωρίς οσμές που πλέον τα τζάκια και οι ψησταριές των σπιτιών απελευθερώνουν περισσότερες διοξίνες από τους αποτεφρωτήρες των σκουπιδιών.

Αυτή τη στιγμή λειτουργούν 29 εργοστάσια καύσης σκουπιδιών για την παραγωγή ενέργειας, τα οποία εξυπηρετούν 98 δήμους, σε μια χώρα 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Ηδη κατασκευάζονται άλλα 10. Δεν είναι να απορεί κάποιος που τέτοιες μονάδες λειτουργούν χωρίς αντιδράσεις ακόμη και στο κέντρο της Κοπεγχάγης ή σε πλούσια οικιστικά προάστια, καθώς οι ιθύνοντες των μονάδων φροντίζουν η μεταφορά των σκουπιδιών σε αυτές να γίνεται με άκρα διακριτικότητα και προσοχή. Εδώ μετράει ακόμη και η αισθητική: τα πιο πρόσφατα κατασκευασμένα εργοστάσια ξεγελούν το μάτι, καθώς είναι «ντυμένα» με περίτεχνα «κελύφη» που θυμίζουν… γλυπτά! Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αυτές οι μονάδες «νέας γενιάς» διαθέτουν δεκάδες φίλτρα που συλλέγουν ρυπογόνους παράγοντες, από βαριά μέταλλα ως διοξίνες, που μόλις πριν από δέκα χρόνια θα ξέφευγαν στο περιβάλλον, και χρησιμοποιούν ως καύσιμο μόνον οικιακά και βιομηχανικά απορρίμματα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, μειώνοντας έτσι σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα της χώρας και προωθώντας την ανακύκλωση. Και επειδή τίποτα δεν πάει χαμένο, στο τέλος της διαδικασίας καύσης, τα οξέα, τα βαριά μέταλλα και ο γύψος πωλούνται στον κατασκευαστικό κλάδο, ενώ οι μικρές ποσότητες τοξικών υλικών υψηλής συγκέντρωσης δημιουργούν μια πάστα η οποία συσκευάζεται με ασφάλεια και αποστέλλεται σε ειδικό μέρος υγειονομικής ταφής τους.

Η Ευρώπη πρωτοστατεί στην κατασκευή και τη λειτουργία τέτοιων πρωτοποριακών μονάδων, καθώς διαθέτει περίπου 400 από αυτές. Οι χώρες που ηγούνται αυτού του τρόπου παραγωγής ενέργειας και ταυτοχρόνως αντιμετώπισης του ζητήματος των απορριμμάτων είναι η Δανία, η Γερμανία και η Ολλανδία. Αντιθέτως, οι Ηνωμένες Πολιτείες των 300 εκατομμυρίων πολιτών διαθέτουν μόνο 87 μονάδες καύσης απορριμμάτων και μάλιστα παλαιάς τεχνολογίας, καθώς παρά τα πολυάριθμα προτερήματά της η μέθοδος αυτή έχει συναντήσει σημαντικές αντιστάσεις στην Αμερική από πανίσχυρα «λόμπι» που εκπροσωπούν συμφέροντα βιομηχανιών παλαιάς τεχνολογίας.

Το πρότυπο του Χόρσχολμ
Υπόδειγμα κοινότητας η οποία χρησιμοποιεί ενέργεια και θέρμανση από σκουπίδια είναι το πεντακάθαρο οικιστικό προάστιο Χόρσχολμ, έξω από την Στοκχόλμη. Το τοπικό εργοστάσιο κρύβεται πίσω από έναν καλόγουστο φράχτη, σε απόσταση μόλις 360 μέτρων από τις αυλές των τελευταίων σπιτιών. Εδώ το κόστος για τη θέρμανση κάθε σπιτιού είναι ιδιαιτέρως χαμηλό, καθώς το 80% της θερμότητας και το 20% του ηλεκτρικού ρεύματος παράγονται από την καύση των απορριμμάτων. Μόνο το 4% των σκουπιδιών του Χόρσχολμ καταλήγει σε χωματερές, το 64% ανακυκλώνεται και το 34% καίγεται, αφήνοντας μόνο 1% επικίνδυνα απόβλητα.