ΠΑΡΙΣΙ Το ένα τρίτο του βίου μας το περνάμε σε κατάσταση ύπνου. Κάποιο συνάνθρωποί μας ωστόσο κοιμούνται βασανιστικά λιγότερο. Ερευνες που έγιναν στη Γαλλία δείχνουν ότι υπάρχουν δέκα χρυσοί κανόνες, «δέκα εντολές», για την καταπολέμηση της αϋπνίας. Οι συμβουλές των ειδικών είναι σαφείς:
1 Να έχουμε τακτικά ωράρια στον ύπνο.
2 Να ξαπλώνουμε σε σχετικά σκληρό στρώμα.
3 Η κρεβατοκάμαρα να είναι σκοτεινή, χωρίς θορύβους, με μέτρια θερμοκρασία.
4 Στην κρεβατοκάμαρα να μην υπάρχει τηλεόραση ή υπολογιστής.
5 Το πρωί να μην παίρνουμε φάρμακα που διαταράσσουν τον ύπνο.
6 Το μεσημέρι να αποφεύγουμε την πολύωρη «σιέστα».
7 Το βράδυ να απέχουμε από καφεΐνη, αλκοόλ, νικοτίνη, βαριά φαγητά.
8 Να μην κάνουμε γυμναστική πριν από τον βραδινό ύπνο.
9 Να ζούμε και να εργαζόμαστε στο φως της ημέρας.
10 Να κάνουμε τακτικά φυσική άσκηση.
«Το 20% των ενηλίκων παραπονούνται για παθολογικές αϋπνίες, δηλαδή για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός μηνός στο οποίο δεν καταφέρνουν να αποκοιμηθούν ή να παραμείνουν εν υπνώσει το λιγότερο τρεις φορές την εβδομάδα. Αυτή η κατάσταση έχει επιπτώσεις και στην επόμενη εβδομάδα.
Από αυτούς τους πάσχοντες, τουλάχιστον οι μισοί καταφεύγουν σε υπνωτικά χάπια» εξηγεί ο καθηγητής Νταμιέν Λεζέ του νοσοκομείου Οτέλ-Ντιέ του Παρισιού.
Τουλάχιστον στη Γαλλία τα τελευταία χρόνια η κατανάλωση υπνωτικών παρουσιάζει σχετική μείωση. Παρ΄ όλα αυτά θεωρούνται ως μοναδική λύση για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, παρ΄ όλο που δεν στερούνται παρενεργειών: εξάρτηση, υποτροπιασμός μόλις σταματήσει η θεραπεία και διαταραχές μνήμης είναι οι πιο βασικές.
Το άγχος και η κατάθλιψη είναι μεταξύ των κυριότερων αιτίων που προκαλούν αϋπνίες χρόνιας μορφής. Η δρ Κάρμεν Σρέντερ, ψυχίατρος στο νοσοκομείο CΗU του Στρασβούργου, εξηγεί: «Από αϋπνίες υποφέρει ένα 80% των καταθλιπτικών και γενικώς θεωρούμε πλέον την αϋπνία ένα από τα συνήθη συμπτώματα της κατάθλιψης.Αντιθέτως, οι κλινικά πάσχοντες από αϋπνία έχουν κατά 40% με 50% λιγότερες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη». Η θεραπεία της κατάθλιψης και η αντιμετώπιση του άγχους βελτιώνουν την κατάσταση, μειώνοντας συχνά και τις αϋπνίες. Η κατάθλιψη εκδηλώνεται περισσότερο με άκαιρες αφυπνίσεις και λιγότερο με δυσκολίες στο να αποκοιμηθεί κανείς.
Αυτές οι διαταραχές οφείλονται σε ανωμαλίες στην έκκριση μελατονίνης, της υπνωτικής ορμόνης που εκκρίνει ο εγκέφαλος. Στο 30% με 40% των χρόνιων αϋπνιών υπάρχουν οργανικά αίτια που πρέπει να αναζητηθούν και να αντιμετωπισθούν (πόνοι, προστάτης, διαβήτης, άσθμα, θυρεοειδής). Οι άπνοιες των παχύσαρκων είναι επικίνδυνες γιατί προκαλούν καρδιαγγειακές επιπλοκές. Το σύνδρομο των υπερκινητικών ποδιών εμφανίζεται τη νύχτα κυρίως σε γυναίκες αγχωτικές οι οποίες δεν μπορούν να ηρεμήσουν παρά μόνον αν σηκωθούν και περπατήσουν. Με χορήγηση σιδήρου και ελαφρών δόσεων ντοπαμίνης η κατάστασή τους βελτιώνεται.
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της αϋπνίας βασίζεται σε δύο κατηγορίες φαρμάκων: τα υπνωτικά σύντομης δράσης (τύπου zopiclone ή zolpidem) και τα αγχολυτικά (benzodiazepines).
Επενεργούν στον οργανισμό κατά διαφορετικό τρόπο, αλλά το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι οι παρενέργειες τις οποίες προκαλούν σε μακροχρόνια χρήση.
