Η δυναστεία των Αψβούργων υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης και μια με τη μεγαλύτερη επιρροή. Για περισσότερα από 500 χρόνια οι ηγέτες της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, του Βελγίου, την Ολλανδίας και της γερμανικής αυτοκρατορίας ήταν όλοι Αψβούργοι.
Κάποια στιγμή, το 1700, ο ισπανικός κλάδος της έσβησε ξαφνικά. Τώρα οι επιστήμονες πιστεύουν ότι βρήκαν την εξήγηση.
Μια μελέτη του διευρυμένου οικογενειακού δένδρου του Οίκου των Αψβούργων αποκάλυψε ότι ο τελευταίος ισπανός αψβούργος βασιλιάς, ο Κάρολος Β΄, ήταν τέκνο ενός γάμου μεταξύ δύο ατόμων που είχαν τέτοιες γενετικές ομοιότητες ως εάν επρόκειτο για μια αιμομικτική σχέση μεταξύ ενός αδελφού και μιας αδελφής ή ενός γονιού και ενός παιδιού.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η συνήθεια των Αψβούργων να παντρεύονται συγγενείς τους για να διατηρήσουν ανέπαφη τη δυναστική τους κληρονομιά είχε βαρύτατες συνέπειες για τις μελλοντικές γενιές, με αποκορύφωμα τον τελευταίο διάδοχο του ισπανικού θρόνου, ο οποίος ήταν φιλάσθενος και έπασχε από ανικανότητα.
O Κάρολος Β΄ της Ισπανίας είχε το προσωνύμιο «Ο Γρουσούζης» («Εl Ηechizado»), διότι οι άνθρωποι της εποχής πίστευαν ότι η σωματική και πνευματική του ασθένεια ήταν αποτέλεσμα μαγείας. Τώρα, η έρευνα του γενετικού υλικού των άμεσων προγόνων του έδειξε ότι ήταν τόσο συγγενείς γονιδιακά που ο ίδιος υπέφερε από τουλάχιστον δύο κληρονομικές διαταραχές.
Παρά τις παραμορφώσεις του και τα σοβαρά προβλήματα υγείας, ο Κάρολος παντρεύτηκε δύο φορές, με την ελπίδα να συνεχίσει την κυριαρχία των Αψβούργων. Στάθηκε όμως ανίκανος να αφήσει πίσω του έναν διάδοχο και πέθανε χωρίς παιδιά σε ηλικία 39 ετών. Ηταν ο τελευταίος μιας μεγάλης σειράς Αψβούργων και ο θάνατός του σήμανε το τέλος του ισπανικού κλάδου της δυναστείας.
Οι επιστήμονες μελέτησαν περισσότερους από 3.000 συγγενείς της οικογένειας των Αψβούργων, η οποία καλύπτει περισσότερες από 16 γενιές. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η αναλογία γονιδίων που κληρονόμησε από τους γονείς του ήταν ανάλογη με εκείνη ενός παιδιού που γεννιέται από αιμομικτική ένωση.
Ο καθηγητής Γκονθάλο Αλβαρεθ του Πανεπιστημίου του Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα στην Ισπανία ανακάλυψε ότι οι Αψβούργοι υπέφεραν από πολύ μεγαλύτερη παιδική θνησιμότητα από ό,τι ο γενικός πληθυσμός, παρ΄ ότι η οικογένεια είχε τεράστια περιουσία και δεν έπασχε από τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τη φτώχεια, τα οποία αντιμετώπιζαν πολλοί άνθρωποι της εποχής.
Υπέφεραν επίσης από συχνότερη εμφάνιση σωματικών παραμορφώσεων, το καλύτερο παράδειγμα των οποίων αποτελεί ο διάσημος «προγναθισμός των Αψβούργων».
Λέγεται ότι η γλώσσα του Καρόλου ήταν τόσο μεγάλη για τη στοματική του κοιλότητα που δυσκολευόταν να μιλήσει και του έτρεχαν σάλια. Είχε υπερβολικά μεγάλο κεφάλι, εντερικές διαταραχές, σπασμούς και, σύμφωνα με την πρώτη του σύζυγο, πρόωρη εκσπερμάτιση.
«Μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών δεν ήταν σε θέση να μιλήσεικαι μέχρι τα οκτώδεν ήταν σε θέση να περπατήσει. Ηταν κοντός, αδύναμος και αρκετά αχαμνός και λεπτός. Τον περιέγραφαν ως άτομο με ελάχιστο ενδιαφέρον για το περιβάλλον του» λέει ο καθηγητής Αλβαρεθ. «Εδειχνε γέρος όταν ήταν 30 ετών, έπασχε από οιδήματα στα πόδια, τα χέρια, την κοιλιά και στο πρόσωπο. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών της ζωής του μόλις που μπορούσε να σταθεί όρθιος και υπέφερε από παραισθήσεις και σπασμούς».
Τα ιατρικά προβλήματα του Καρόλου Β΄ της Ισπανίας δεν οφείλονταν σε κάποια σύμπτωση, αλλά ήταν η άμεση απόρροια πολλών γενεών ομομιξίας μεταξύ στενών συγγενών στο πλαίσιο της διευρυμένης δυναστείας των Αψβούργων.
Το ρητό της δυναστείας των Αψβούργων «Ασε τους άλλους να κάνουν πολέμους, εσύ, ευτυχισμένη Αυστρία, θα νυμφευθείς», δείχνει πόσο συχνά τα μέλη της οικογένειας παντρεύονταν το ένα το άλλο. Ο πατέρας του Καρόλου, Φίλιππος Δ΄, ήταν θείος της μητέρας του Μαριάνας της Αυστρίας .
Ο προπάππους του Φίλιππος Β΄ ήταν επίσης θείος της προγιαγιάς του Αννας της Αυστρίας και η γιαγιά του Μαρία Αννα της Αυστρίας ήταν ταυτόχρονα και θεία του.
«Εγιναν πολλοί γάμοι μεταξύ πρώτων και τρίτων εξαδέλφων μέσα στην οικογένεια των Αψβούργων, καθώς επίσης και μεταξύ θείων και ανιψιών και πιο μακρινών μελών της οικογενείας.
Αυτό σήμαινε ότι με το πέρασμα των γενεών, εφόσον οι γάμοι μεταξύ συγγενών δεν σταμάτησαν, το ποσοστό γενετικής αιμομιξίας σταδιακά αυξήθηκε. Γεγονός που σημαίνει ότι ως και ένα στα τέσσερα γονίδιά του ήταν πανομοιότυπα.
Οι ιατρικοί κίνδυνοι ενός τόσο υψηλού επιπέδου ομομιξίας είναι ότι επικίνδυνα ελαττωματικά γονίδια, τα οποία συνήθως δεν έχουν φαινοτυπική δράση, συγκεντρώνονται σε ένα άτομο και εκδηλώνονται ως ασθένεια. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι απόγονοι πρώτων εξαδέλφων διατρέχουν μεγαλύτερους κινδύνους να εμφανίσουν κληρονομικές παθήσεις.
Γενετικές διαταραχές… εννέα γενεών
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Κάρολος Β΄ υπέφερε από τις επιπτώσεις των πολλών γάμων μεταξύ βιολογικά συγγενών ατόμων. Εννέα στους έντεκα γάμους που προηγήθηκαν της γέννησής του σε μία περίοδο 200 ετών ήταν μεταξύ ομοαίματων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων δύο γάμων θείου- ανιψιάς και δύο γάμων πρώτων εξαδέλφων.
Ο καθηγητής Αλβαρεζ υποστηρίζει ότι ο Κάρολος Β΄ κληρονόμησε γονίδια που προκάλεσαν δύο γενετικές διαταραχές. Η μία ήταν μια ορμονική ανισορροπία, η οποία ονομάζεται έλλειψη υποφυσιακής ορμόνης. Αυτή πρέπει να παρεμπόδισε την ανάπτυξή του.
Η άλλη ήταν ένα πρόβλημα στα νεφρά, το οποίο οδήγησε σε μεταβολικές διαταραχές οι οποίες του προκάλεσαν ανικανότητα και στειρότητα. «Η μυϊκή του αδυναμία σε νεαρή ηλικία, η ραχίτιδα, η αιματουρία και το μεγάλο κεφάλι σε σχέση με το σώμα του θα μπορούσαν να αποδοθούν σε αυτή τη γενετική διαταραχή » είπε. «Κατ΄ αυτό τον τρόπομπορούμε να εικάσουμε ότι τα περισσότερα από τα συμπτώματα που εμφάνιζε ο Κάρολος Β΄ θα μπορούσαν να εξηγηθούν από δύο γενετικές διαταραχές ».
